Domy pod klucz
Budynki z prefabrykatów żelbetowych
Prefabrykowane elementy żelbetowe stosuje się przede wszystkim do budowy budynków mieszkalnych wielorodzinnych. Dostępne na rynku systemy składają się z wielkowymiarowych elementów, opartych na podstawowej siatce modularnej, co oznacza, że wszystkie rozpiętości mierzone w osiach ścian i stropów są wielokrotnością jednej liczby, zwanej modułem podstawowym. W skład systemu wchodzą prefabrykaty ścienne, prefabrykaty stropowe, elementy klatek schodowych, balkonów, loggi i obudowy szybów windowych oraz płyty dachowe.
Elementy stropowe są to płyty żelbetowe pełne lub kanałowe (z kanałami o przekroju kołowym biegnącymi równolegle do kierunku rozpiętości płyty). Elementy ścian zewnętrznych i wewnętrznych mają postać betonowych płyt pełnych (zbrojonych obustronnie siatkami) o wysokości zależnej od wysokości kondygnacji, grubości stropu i sposobu połączenia ścian ze stropami.
Prefabrykowane elementy ścienne mają otwory okienne i drzwiowe. Prefabrykowane biegi schodowe mają postać żelbetowych płyt z betonowymi stopniami; dostępne są w wersjach odpowiadających wysokości kondygnacji i połowie wysokości kondygnacji. Elementy podestowe i spocznikowe mają postać żelbetowych płyt, kanałowych lub pełnych. Betonowe ściany ociepla się metodą lekką mokrą (czasami prefabrykaty mają wkładki izolacyjne).
Budynki drewniane szkieletowe
Podstawowym materiałem budowlanym w tej technologii jest drewno. Tarcica powinna mieć określone parametry wytrzymałościowe zarówno w chwili zakupu, jak i w chwili wbudowania w konstrukcję budynku. Podstawową rolę w utrzymaniu cech drewna odgrywa jego wilgotność. Dopuszczalną wartością w Polsce jest 20%, natomiast dla zapewnienia prawidłowej pracy poszczególnych elementów budynku wilgotność powinna wynosić maksymalnie:
– 17% dla elementów konstrukcyjnych,
– 15% dla sklejki,
– 12-16% dla stolarki budowlanej,
– 13% dla drewna na legary podłogowe,
– 10% dla tarcicy podłogowej.
Przestrzeganie takich zaleceń może ograniczyć lub wyeliminować odkształcanie się i pękanie drewna w późniejszym okresie użytkowania. Wilgotność drewna utrzymana na odpowiednim poziomie zapobiega również rozwojowi drobnoustrojów grzybów i pleśni.
Konstrukcję nośną ścian i stropów budynku stanowi szkielet drewniany, składający się z elementów poziomych (belek) i pionowych (słupów).
Stropy międzypiętrowe wykonuje się z drewnianych belek (desek), o rozstawie 30-60 cm, opartych na ścianach, słupach zewnętrznych i wewnętrznych budynku. Często rozstaw ścian jest na tyle duży, że oparte na nich belki miałyby zbyt dużą rozpiętość, co mogłoby doprowadzić do nadmiernych ugięć stropu. Dlatego stosuje się podparcie pośrednie, na belkach zwanych podciągami. Wymiary i rozstaw podciągów zależą od obciążenia stropu. Podciągi opierają się na ścianach budynku i słupach.
Podciągi mogą być: stalowe (np. z dwuteowników), drewniane o przekroju z jednej lub kilku zbitych desek, drewniane z dwuteowników. Na belkach stropowych układa się poszycie pod podłogę z desek, sklejki, płyt wiórowych lub płyt OSB. Stropy międzypiętrowe nie wymagają izolacji cieplnej. Często konieczna jest jednak izolacja akustyczna (między belkami stropowymi umieszcza się płyty z wełny mineralnej lub szklanej).
Dolną powierzchnię stropu wykańcza się najczęściej płytami gipsowo-kartonowymi.
Strop nad piwnicą może być tradycyjny, np. gęstożebrowy typu Teriva lub Fert.
Dach jest drewniany, płaski lub pochyły (jętkowy lub kratownicowy).
Ściany są szkieletowe, składające się ze słupków o przekroju 38x140 mm (o rozstawie 40 lub 60 cm) i poziomych belek oczepowych (na górze ściany) i podwalinowych (na dole ściany). Szkielet nośny obija się poszyciem, który stanowi jego usztywnienie, izolację akustyczną i podkład pod elewację budynku. Na poszycie stosuje się: deski, sklejkę, płyty wiórowe, płyty OSB, twarde płyty pilśniowe. Płyty muszą być wodoodporne lub impregnowane. Wewnątrz szkieletu drewnianego umieszcza się izolację cieplną z wełny mineralnej lub szklanej (płyty lub maty). Grubość izolacji jest równa szerokości przekroju słupka drewnianego. Od wewnątrz ściany wykańcza się najczęściej płytami gipsowo-kartonowymi.
Płyty gipsowo-kartonowe pełnią kilka istotnych funkcji: zwiększają odporność ogniową przegród budynku, regulują mikroklimat pomieszczeń, zwiększają sztywność konstrukcji budynku. Pomiędzy płytami i izolacją cieplną umieszcza się paroizolację, która zabezpiecza izolację cieplną oraz konstrukcję drewnianą przed zawilgoceniem wskutek skraplania się wydostającej się z pomieszczenia pary wodnej. Do wykonania paroizolacji służy folia polietylenowa gr. 0,15 mm o odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej, co jest istotne podczas montażu. Folię mocuje się do słupów konstrukcji szkieletu. Niestaranne ułożenie folii może powodować zawilgocenie ocieplenia a w konsekwencji niszczenie drewnianej konstrukcji w wyniku zagrzybienia.
Wiatroizolacja – jest to warstwa folii (polietylenowej lub polipropylenowej), mocowana na zewnątrz przegrody do poszycia (pod warstwą elewacyjną). Konieczne jest by wiatroizolacja była owinięta wokół bryły budynku w sposób ciągły (bez szczelin). Pozwala na usunięcie ewentualnego zawilgocenia w konstrukcji ściany i jednocześnie chroni warstwę poszycia przed wnikaniem wody opadowej i kondesującej pod warstwą elewacyjną. Stosowana zamiennie (niesłusznie) papa izolacyjna, mimo iż chroni przed opadami, zatrzymuje wilgoć wewnątrz budynku (ma zbyt niską przepuszczalność pary wodnej).
Ścianki działowe są także szkieletowe, wykonane ze słupków i belek, których przekroje mogą być mniejsze niż dla ścian zewnętrznych. Są pozbawione paro- i wiatroizolacji.
Fundamenty i ściany fundamentowe (lub ściany piwnic) wykonuje się tradycyjnie, z betonu wylewanego lub prefabrykowanych bloczków betonowych. Podwalina – poziomy element wykonany z drewna impregnowanego ciśnieniowo, mocowany na kotwy lub śruby do ścian fundamentowych, ma za zadanie uzyskanie poziomu i służy jako podstawa dla montażu konstrukcji stropu i ścian.
Elewacja może być typu lekkiego lub ciężkiego. Na elewacje typu lekkiego stosuje się: siding winylowy (z PVC), stalowy lub aluminiowy albo tynk cienkowarstwowy. Elewację typu lekkiego przymocowuje się do poszycia ściany. Elewację typu ciężkiego wykonuje się z cegły pełnej, silikatowej lub klinkierowej albo z bloczków z betonu komórkowego (opiera się ją na ścianie fundamentowej lub ścianie piwnicy).
Prefabrykacja elementów – panele ścienne, wiązary dachowe i elementy stropowe mogą być montowane w wytwórni.
Ochrona przeciwpożarowa „kanadyjczyków”
Bezpieczeństwo pożarowe budynków wykonanych w technologii lekkiego szkieletu drewnianego nie odbiega od bezpieczeństwa budynków „tradycyjnych”. Wnętrze typowego kanadyjskiego domu jest wykończone płytą gipsową gr. 12,5 mm, która chroni drewniane elementy konstrukcji przez około 30 minut (w takim przypadku zbędna jest impregnacja drewna preparatem ognioochronnym).
Nawet kilkakrotne zabezpieczenie drewna preparatem ognioochronnym przez nanoszenie „domowym sposobem” (smarowanie lub spryskiwanie) nie zapewnia odpowiedniej odporności ogniowej elementów konstrukcji, a jedynie niepotrzebnie podnosi koszty inwestycji. Efekt przynosi dopiero kąpiel w roztworze impregnatu, która może być wykonana w zakładzie produkującym tarcicę. Inne elementy wykończenia wnętrza budynku mieszkalnego zarówno drewnianego, jak i murowanego, stanowią identyczne zagrożenie dla ludzi i budynku podczas pożaru.
Zalety domów szkieletowych z drewna:
• krótki czas budowy (dom można postawić w ciągu kilku tygodni),
• lekkość elementów (łatwy transport i montaż),
• niski koszt inwestycji,
• niskie koszty ogrzewania (przy odpowiedniej izolacji),
• łatwość przebudowy i modernizacji,
• możliwość wznoszenia budynku w dowolnej porze roku (większość robót wykonana jest w technologii suchej),
• mała grubość ścian zewnętrznych wpływa na zwiększenie powierzchni użytkowej pomieszczeń o około 10% w porównaniu z budynkami murowanymi,
• możliwość częściowej prefabrykacji.
Najczęstsze błędy wykonawcze:
• wilgotność drewna; zawilgocenie szkieletu prowadzi do rozwoju grzybów i pleśni, zawilgocenia izolacji termicznej, odkształcenia i wypaczenia szkieletu (wilgotne drewno wysychając zmniejsza swoją objętość), czego objawem jest pękanie płyt gipsowo-kartonowych na ścianach,
• stosowanie wiatroizolacji, paroizolacji i izolacji termicznej – nieodpowiednie materiały, niewłaściwe ułożenie warstw, brak ciągłości izolacji prowadzą do zaburzeń w wydostawaniu się pary wodnej na zewnątrz, skraplania i zawilgocenia izolacji, tworzenia się mostków termicznych,
• poszycie ścian, które zapewnia odpowiednią sztywność szkieletu; sztywności tej nie są w stanie zapewnić wewnętrzne płyty gipsowo-kartonowe,
• błędy przy układaniu instalacji, polegające na naruszeniu (przez wykonanie otworów w nieodpowiednich miejscach) pracujących części przekroju belek lub słupków, co powoduje obniżenie ich nośności, a czasami może nawet doprowadzić do awarii.
Uwaga! Przy budowie domu w technologii szkieletu drewnianego regułą powinno być stosowanie dobrych jakościowo materiałów (nie powinno się stosować materiałów zastępczych o rzekomo tych samych własnościach), staranne wykonawstwo (przez sprawdzone firmy lub pod wykwalifikowanym nadzorem).
Budynki drewniane z bali
Ściany – zależnie od zaproponowanego rozwiązania ściany wykonuje się z:
– belek pojedynczych o przekroju prostokątnym i grubości 45, 70, 90, 150 lub 220 mm,
– belek podwójnych z izolacją termiczną między belkami; warstwa izolacji (grubość 10-15 cm) wykonywana jest najczęściej z materiału sypkiego np.: granulat z wełny mineralnej, włókna celulozowe,
– bali o średnicy od 130 do 220 mm.
Stropy są wykonane z belek drewnianych, do których od spodu przybija się podbitkę (układając na niej izolację akustyczną), a na wierzchu deski podłogowe.
Dach ma konstrukcję drewnianą płatwiowo-kleszczową lub jętkową (pokrycie dachu dowolne).
Prefabrykacja elementów – oprócz bali wykonanych w całości z drewna spotyka się bale prefabrykowane, z rdzeniem z pianki poliuretanowej i warstwą zewnętrzną z drewna (w skład systemu wchodzą elementy narożne i elementy przeznaczone do łączenia ścian wzajemnie prostopadłych) – bale prefabrykowane są o wiele lżejsze od drewnianych i mają lepszą izolacyjność cieplną.
Przed montażem drewno musi być sezonowane i impregnowane.
Zalety budowy domów w technologii „bali z drewna”:
• po postawieniu konstrukcji domu, ściany nie wymagają kosztownych i czasochłonnych prac wykończeniowych,
• odpowiednio zabezpieczone drewno jest materiałem trwałym i odpornym na wpływ czynników atmosferycznych i biologicznych,
• szybki montaż, oparty na sprawdzonej technologii połączeń ciesielskich (bez użycia gwoździ),
• możliwość wznoszenia budynków o różnorodnym zastosowaniu: budynki mieszkalne, zajazdy, hotele itp.
Budynki stalowe szkieletowe
Konstrukcję nośną ścian, stropów i dachu budynku stanowi szkielet stalowy, składający się z elementów poziomych i pochyłych (belek) oraz pionowych (słupów). Wszystkie elementy nośne szkieletu wykonuje się z cienkościennych profili podstawowych typu C lub typu U (o różnych wymiarach). W skład systemu wchodzą też profile uzupełniające typu omega i typu Z, które służą do mocowania płyt ściennych oraz wykonywania stężeń. Wszystkie profile są wykonane z ocynkowanej blachy walcowanej na zimno.
Zalety domów szkieletowych ze stali:
• krótki czas wznoszenia budynku (jeden sezon budowlany),
• łatwość i dokładność montażu,
• lekkość elementów (łatwy transport, montaż bez użycia ciężkiego sprzętu, możliwość wykorzystania szkieletu do nadbudowy),
• oszczędność materiałów (ze względu na wysokie parametry wytrzymałościowe stali, umożliwiające stosowanie dużych rozpiętości),
• jednorodność materiału (nie istnieje niebezpieczeństwo użycia materiałów złej jakości),
• niski koszt postawienia budynku,
• możliwość częściowej prefabrykacji.
Budynki z paneli prefabrykowanych
Wznoszone są z wytłaczanych z wysokoudarowego polimeru PVC, paneli komorowych i łączników, stanowiących system szalunków traconych. Dzięki tak opracowanej technologii można formować ściany betonowe i żelbetowe w szybkim i prostym procesie montażu.
W wytwórni przygotowuje się również wiązary dachowe i elementy stropowe.
Zalety wznoszenia budynków z paneli prefabrykowanych
• trwałość i wytrzymałość elementów dzięki wysokiej jakości materiału kompozytowego na bazie twardego polimeru,
• brak jakiejkolwiek potrzeby konserwacji i malowania (w przypadku pozostawienia ścian bez wykończenia),
• szybkość i precyzja montażu,
• odporność na wpływ czynników atmosferycznych, biologicznych i chemicznych,
• odporność ogniowa elementów,
• możliwość wznoszenia budynków mieszkalnych, gospodarczych, socjalnych, użyteczności publicznej, obiektów przemysłowych.
W systemie domów modułowych w wytwórni montuje się całe segmenty złożone ze ścian, podłogi i dachu oraz wyposażone w instalacje i częściowo wykończone. Osadza się także okna i drzwi albo tylko ościeżnice. Dom z gotowych paneli lub modułów stawia się na wykonanych wcześniej fundamentach.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
