Taras: pozioma powierzchnia umieszczona na wysokości parteru, piętra lub na dachu, czasami ogrodzona balustradą. W budownictwie jednorodzinnym najczęściej spotyka się tarasy na poziomie parteru, będące strefą przejściową między domem a ogrodem. Taras pełni głównie funkie rekreacyjną. Przy planowaniu tarasu koniecznie trzeba uwzględnić sposób odprowadzania wody deszczowej z jego powierzchni.
Tymczasowy obiekt budowlany: rozróżnia się dwa rodzaje tymczasowych obiektów budowlanych:
- wszystkie obiekty przeznaczone do czasowego użytkowania w okresie krótszym niż ich trwałość techniczna, które po wyznaczonym terminie można zlikwidować lub przenieść w inne miejsce
- obiekty budowlane nieposiadające trwałego powiązania z gruntem np. kioski uliczne, strzelnice, pawilony wystawowe, powłoki pneumatyczne, barakowozy i kontenery
Uprawa energetyczna: uprawa roślin, której celem jest uzyskanie biomasy przeznaczonej na cele energetyczne. Rośliny z upraw energetycznych powinny charakteryzować się szybkim przyrostem oraz odpornością na choroby, zmieniające się czynniki atmosferyczne i zanieczyszczenia środowiska. W klimacie umiarkowanym najczęściej uprawia się wierzbę wiciową oraz rośliny oleiste np. rzepak. Produkty z uprawy energetycznej nie są przeznaczone do spożycia.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacją): metoda wentylacji, która w przeciwieństwie do tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej, jest niezależna od czynników atmosferycznych, a przepływ powietrza napędzany jest przez wentylator. Zastosowanie rekuperacji pozwala na odzyskanie ciepła z powietrza usuwanego z budynku, co w efekcie prowadzi do ograniczenia opłat za energię. Przy zastosowaniu najnowocześniejszych modeli rekuperatorów i prawidłowo wykonanym systemie wentylacji, można odzyskać nawet ponad 90% ciepła, a koszty ogrzewania obniżyć o ok. 60 % w porównaniu z identycznym budynkiem wyposażonym w sprawnie działającą wentylację grawitacyjną. Ponadto, wentylacja mechaniczna pozwala na efektywne usuwanie na zewnętrz nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla i nieprzyjemnych zapachów, m.in. dymu papierosowego. System ten można swobodnie regulować, w zależności od indywidualnych potrzeb i pór roku.
Wiązar: podstawowy element nośny więźby dachowej, którego zadaniem jest rozłożenie obciążenia pokrycia dachowego na ściany i słupy. Ma trójkątny kształt, składa się z pary nośnych krokwi i belki poprzecznej. Wiązary ustawia się równolegle w odległości ok. 1 m. W niektórych konstrukcjach dachowych wiązary krzyżują się ze sobą.
Więźba dachowa: konstrukcja dachu odpowiedzialna za utrzymanie obciążenia pokrycia dachowego. Więźbę dachową na ogół wykonuje się z drewna, choć zdarzają się także więźby stalowe.
Weranda: dobudówka, na ogół ulokowana przed frontem domu, rzadziej przy bocznej elewacji, najczęściej drewniane lub murowane pomieszczenie, otwarte, przeszklone lub ażurowe, przykryte dachem.
Wiata: naziemna, zadaszona strefa wydzielona, wsparta na słupach, które wiążą całą konstrukcję z gruntem. Wiata może mieć ściany pod warunkiem, że nie stanowią one istotnego elementu konstrukcyjnego, a pełnią jedynie funkcję osłaniającą.
Wiatrołap (przedsionek, sień): to nieduże pomieszczenie wejściowe ulokowane pomiędzy drzwiami wejściowymi a częścią mieszkalną domu. Jego głównym zadaniem jest wyrównanie różnicy temperatur panujących wewnątrz i na zewnątrz domu. W polskiej strefie klimatycznej obecność wiatrołapu jest nieodzowna zwłaszcza zimą. Wiatrołap zapobiega także przeciągom.
Wiecha: zwyczaj budowlany, uroczystość wieszania wiechy, czyli kompozycji złożonej z kwiatów, traw i gałęzi, lub dekoracyjnego wieńca, odbywająca po zakończeniu budowy dachu.
Wieńce: żelbetowe belki, elementy służące wzmocnieniu ścian budynku. Okalają ściany nośne, zabezpieczają je przed rozsunięciem lub obaleniem, zapewniają ogólną zwartość i sztywność, oraz równomiernie rozkładają obciążenia stropu na ściany.
Wole oko: rodzaj okna o kształcie łezki, umieszczonego w połaci dachu, służące do doświetlenia poddasza. Powstaje poprzez ułożenie pokrycia drobnowymiarowego, np. dachówki, łupka lub innych płytek dachowych, bez konieczności przerwania ciągłości pokrycia – jak w przypadku lukarny.
Wskaźnik Ep: określa roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dostarczaną do budynku na potrzeby ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej i oświetlenia, przeliczaną na jednostkę powierzchni gotowego budynku, wyrażaną w kWh/(m2/rok).
Wskaźnik Ek: określa roczne zapotrzebowanie na energię końcową w przeliczeniu na jednostkę powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza w budynku i jest wyrażony w kWh/(m2/rok). Ek wyznacza zatem ilość energii potrzebnej do zaspokojenia zapotrzebowania danego budynku, z uwzględnieniem sprawności systemów wytwarzających ciepło i ciepłą wodę użytkową.
Wskaźnik Ea: określa roczne zapotrzebowanie na ciepło w przeliczeniu na jednostkę powierzchni użytkowej budynku. Ten parametr najlepiej pokazuje jak bardzo energochłonny jest budynek, im współczynnik jest niższy, tym budynek jest bardziej energooszczędny.
Wskaźnik EUco: wskaźnik określa zapotrzebowanie na energię użytkową niezbędną do ogrzewania i wentylacji, wyrażany w kWh/(m2/rok). Dla budynków o obniżonym zapotrzebowaniu na energię, które mają zakwalifikować się do rządowych dopłat, określono poziomy maksymalne: 40 kWh/m2rok – dla domów energooszczędnych oraz 15 kWh/m2rok – dla domów pasywnych.
Wspornik: element konstrukcyjny mocowany jednostronnie, którego zadaniem jest podtrzymanie elementu wystającego przed lico ściany.
Współczynnik λ: współczynnik przewodzenia ciepła; parametr określający zdolność różnych substancji do przewodzenia ciepła. Im mniejsza jego wartość, tym lepsze właściwości izolacyjne posiada materiał budowlany. Oznaczenie to powinno się znajdować w specyfikacji materiałów termoizolacyjnych używanych do budowy domów energooszczędnych.
Wykusz: element wystający z lica elewacji domu poszerzający przylegające wnętrze, często przykryty osobnym daszkiem. W wykuszach można lokalizować rozmaite pomieszczenia – przeszklony wykusz często wyznacza strefę jadalni, ale równie dobrze można zmienić go w mały ogród zimowy, lub pełną naturalnego światła pracownię.
Wysokość budynku: jest liczona od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku, (pomijając wejścia będące wyłącznie wejściami do pomieszczeń gospodarczych lub technicznych), do górnej płaszczyzny stropu lub stropodachu nad najwyższą kondygnacją użytkową, łącznie z grubością izolacji cieplnej.
Żelbet, żelazobeton: beton uzbrojony wkładkami żelaznymi – prętami, linami, strunami, kablami, siatkami etc. Jest to element konstrukcyjny powszechnie stosowany w budownictwie. Powstaje w wyniku zalania mieszanką betonową szkieletu zbrojenia zamontowanego w deskowaniach. Beton jest materiałem znakomicie przenoszącym naprężenia ściskające, jednak nie posiada odpowiedniej wytrzymałości na naprężenia rozciągające, stąd, konieczność zastosowania stali, która doskonale przenosi siły rozciągające. Żelbet jest materiałem ogniotrwałym, odpornym na obciążenia stałe i zmienne, niepodatnym na korozję. Żelbet występuje w wersji monolitycznej – wówczas wykonuje się go na placu budowy – lub prefabrykowanej. Można z niego wykonać konstrukcję o dowolnym kształcie. Żelbet bywa często niepoprawnie nazywany żelbetonem.
Słownik terminów budowlanych
ANTRESOLA to górna część kondygnacji lub pomieszczenia znajdująca się nad przedzielającym je stropem pośrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia. Jest nie zamknięta przegrodami budowlanymi od strony wnętrza, z którego jest wydzielona.
BUDOWA to wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego.
BUDOWLA to każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, tunele, przepusty techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
BUDYNEK to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych posiadający fundamenty i dach. Rozróżnia się:
– budynek mieszkalny wielorodzinny,
– budynek mieszkalny jednorodzinny.
BUDYNEK GOSPODARCZY to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkańcom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej przeznaczony również do przechowywania środków produkcji rolnej i sprzętu oraz płodów rolnych.
BUDYNEK MIESZKALNY JEDNORODZINNY to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nie przekraczającej 30 proc. powierzchni całkowitej budynku.
BUDYNEK REKREACJI INDYWIDUALNEJ to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku.
BUDYNEK UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ to budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy i socjalny.
BUDYNEK ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO to budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny.
CEL PUBLICZNY to:
1) wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa i utrzymywanie tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, części lotniczych lotnisk oraz służących do kierowania, kontroli, nadzoru i zabezpieczania ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, a także łączności publicznej i sygnalizacji;
1a) wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie;
2) budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń;
3) budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;
4) budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;
5) opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
5a) ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady;
6) budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej i placówek opiekuńczo-wychowawczych;
7) budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich;
8) poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową;
9) zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;
9a) ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;
9b) ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody;
10) inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
DEWELOPER – przedsiębiorca, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie umowy deweloperskiej, zobowiązuje się do ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia własności tego lokalu na nabywcę, albo do przeniesienia na nabywcę własności nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego na niej posadowionego stanowiącego odrębną nieruchomość i przeniesienia tego prawa na nabywcę.
DOKUMENTACJA BUDOWY to pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książka obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu – także dziennik montażu.
DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA to dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi.
DZIAŁKA GRUNTU to część nieruchomości wydzielona w wyniku jej podziału albo scalenia i podziału, a także odrębnie położona część tej nieruchomości.
DZIAŁKA BUDOWLANA to zabudowana działka gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce;
GOSPODARSTWO ROLNE to obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne albo grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych (za wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza) o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu jednej osoby fizycznej (także zresztą osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej).
GOSPODARSTWO RODZINNE ROLNE to gospodarstwo rolne:
1) prowadzone przez rolnika indywidualnego oraz
2) w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha.
GRUPY WYSOKOŚCI BUDYNKÓW
1) niskie (N) – do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie,
2) średniowysokie (SW) – ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,
3) wysokie (W) – ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,
4) wysokościowe (WW) – powyżej 55 m nad poziomem terenu.
KATASTROFA BUDOWLANA to nie zamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów. Nie jest katastrofą budowlaną:
– szkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadającego się do naprawy lub wymiany;
– uszkodzenie lub zniszczenie urządzeń budowlanych związanych z budynkami;
– awaria instalacji.
KLASY ODPORNOŚCI OGNIOWEJ budynku ustala się na podstawie trzech kryteriów: nośności ogniowej (R), szczelności ogniowej (E), izolacyjności ogniowej (I). Czas odporności ogniowej wyraża się w minutach: 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240.
– R – zdolność elementu lub konstrukcji do przenoszenia określonych oddziaływań podczas badania odporności ogniowej,
– E – zdolność elementu oddzielającego do zapobiegania przenikania płomieni i gorących gazów,
– I – zdolność elementu oddzielającego do ograniczenia przenikania ciepła.
KONDYGNACJA – pozioma nadziemna lub podziemna część budynku, zawarta pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie a powierzchnią posadzki na stropie bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kotłownia.
KONDYGNACJA PODZIEMNA – to kondygnacja zagłębiona ze wszystkich stron budynku, co najmniej do połowy jej wysokości w świetle poniżej poziomu przylegającego do niego terenu, a także każda usytuowana pod nią kondygnacja.
KUBATURA BRUTTO BUDYNKU to suma kubatury brutto wszystkich kondygnacji, stanowiąca iloczyn powierzchni całkowitej, mierzonej po zewnętrznym obrysie przegród zewnętrznych i wysokości kondygnacji brutto, albo między podłogą na stropie lub warstwą wyrównawczą na gruncie a górną powierzchnią podłogi bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu nad najwyższą kondygnacją, przy czym do kubatury brutto budynku:
a) wlicza się kubaturę przejść, prześwitów i przejazdów bramowych, poddaszy nieużytkowych oraz przekrytych części zewnętrznych budynku, takich jak: loggie, podcienia, ganki, krużganki, werandy, a także kubaturę balkonów i tarasów, obliczaną do wysokości balustrady,
b) nie wlicza się kubatury ław i stóp fundamentowych, kanałów i studzienek instalacyjnych, studzienek przy oknach piwnicznych, zewnętrznych schodów, ramp i pochylni, gzymsów, daszków i osłon oraz kominów i attyk ponad płaszczyzną dachu.
LOKAL służy do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki. Nie jest wg ustawy lokalem pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób.
LOKAL MIESZKALNY SAMODZIELNY to wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych.
LOKAL SOCJALNY to lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m kw., a w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m kw., przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie.
LOKAL UŻYTKOWY to jedno pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, wydzielone stałymi przegrodami budowlanymi, niebędące mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym albo pomieszczeniem gospodarczym.
LOKAL ZAMIENNY to lokal znajdujący się w tej samej miejscowości, w której jest położony lokal dotychczasowy, wyposażony w co najmniej takie urządzenia techniczne, w jakie był wyposażony lokal używany dotychczas, o powierzchni pokoi takiej jak w lokalu dotychczas używanym; warunek ten uznaje się za spełniony, jeśli na członka gospodarstwa domowego przypada 10 m kwadratowych powierzchni łącznej pokoi, a w wypadku gospodarstwa jednoosobowego – 20 m kwadratowych tej powierzchni.
MIESZKANIE to zespół pomieszczeń mieszkalnych i pomocniczych, mający odrębne wejście, wydzielony stałymi przegrodami budowlanymi, umożliwiający stały pobyt ludzi i prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego.
NIERUCHOMOŚĆ to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale związane z gruntem lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
NIERUCHOMOŚĆ ROLNA to taka nieruchomość, która jest lub może być wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej, zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej – z wyjątkiem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne.
NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA to grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali, jeżeli stanowią odrębny przedmiot własności.
OBIEKT BUDOWLANY to:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury
OBIEKT BUDOWLANY TYMCZASOWY to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.
OBIEKT MAŁEJ ARCHITEKTURY to niewielki obiekt, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
b) posągi wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.
OBSZAR ODDZIAŁYWANIA OBIEKTU to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu.
ODLEGŁOŚCI budynków na działce budowlanej od granicy z sąsiednią działką budowlaną:
1) 4 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy,
2) 3 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy,
3) 1,5 m od granicy z sąsiednią działką budowlaną lub bezpośrednio przy granicy jeżeli:
– wynika to z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, albo decyzji WZZiT
– działka budowlana w zabudowie jednorodzinnej ma szerokość mniejszą niż 16 m.
– ze względu na rozmiary działki.
4) Bezpośrednio przy granicy, jeśli będzie on przylegał całą powierzchnią swojej ściany do ściany budynku istniejącego na sąsiedniej działce lub projektowanego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę, ale pod warunkiem, że część budynku leżąca w pasie o szerokości 3 m wzdłuż granicy działki będzie miała długość i wysokość nie większą, niż ma budynek istniejący lub projektowany na sąsiedniej działce budowlanej.
Odległość od granicy z sąsiednią działką nie może być mniejsza niż:
– 1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejściem, galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, pochylni lub rampy,
– 4 m do zwróconego w stronę tej granicy otworu okiennego umieszczonego w dachu lub połaci dachowej.
Nie ustala się odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną do podziemnej części budynku.
Pomiar odległości budynku od innych budynków i urządzeń budowlanych lub granicy działki budowlanej mierzy się w poziomie w miejscu ich najmniejszego oddalenia.
OGRANICZONYMI PRAWAMI RZECZOWYMI są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
OPŁATA ADIACENCKA to opłata ustalona w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi, albo opłata ustalona w zwiąku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości.
OPŁATA PLANISTYCZNA to opłata, którą pobiera wójt, burmistrz albo prezydent miasta, jeżeli spełnione zostaną łącznie trzy warunki:
– plan miejscowy został zmieniony bądź uchwalony;
– w wyniku uchwalenia nowego bądź zmiany planu miejscowego wartość nieruchomości wzrośnie;
– właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa ją w ciągu pięciu lat od dnia, w którym plan zaczął obowiązywać.
Wysokość opłaty wyrażona jest w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Nie może być ona jednak wyższa niż 30% całkowitego wzrostu.
OPŁATA ROCZNA ZA WYŁĄCZENIE GRUNTÓW Z PRODUKCJI ROLNICZEJ LUB LEŚNEJ to opłata roczna z tytułu użytkowania na cele nierolnicze lub nieleśne gruntów wyłączonych z produkcji, w wysokości 10 procent należności wyrażonej w tonach ziarna żyta lub w m sześciennych drewna, uiszczana: w razie trwałego wyłączenia – przez lat 10, a w przypadku nietrwałego wyłączenia – przez okres tego wyłączenia, nie dłużej jednak niż przez 20 lat od chwili wyłączenia tych gruntów z produkcji.
OTWARTY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY – należący do dewelopera rachunek powierniczy służący gromadzeniu środków pieniężnych wpłacanych przez nabywcę, na cele określone w umowie deweloperskiej, z którego wypłata zdeponowanych środków następuje zgodnie z harmonogramem przedsięwzięcia deweloperskiego określonego w tej umowie.
PIWNICA to kondygnacja podziemna lub najniższa nadziemna bądź ich część, w których poziom podłogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje się poniżej poziomu terenu.
POMIESZCZENIE POMOCNICZE W MIESZKANIU to znajdujące się w obrębie mieszkania lub lokalu użytkowego pomieszczenie służące do celów komunikacji wewnętrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowywania posiłków, z wyjątkiem kuchni zakładów żywienia zbiorowego, a także do przechowywania ubrań, przedmiotów oraz żywności.
POMIESZCZENIE GOSPODARCZE W BUDYNKU to pomieszczenie znajdujące się poza mieszkaniem lub lokalem użytkowym, służące do przechowywania przedmiotów lub produktów żywnościowych użytkowników budynku, materiałów lub sprzętu związanego z obsługą budynku, a także opału lub odpadów stałych.
POMIESZCZENIE MIESZKALNE to pokoje w budynku mieszkalnym oraz sypialnie i pomieszczenia do pobytu dziennego w budynku zamieszkania zbiorowego.
POMIESZCZENIA NA POBYT LUDZI dzielą się na:
1. Przeznaczone na stały pobyt, gdzie przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny.
2. Przeznaczone na czasowy pobyt, gdzie przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin.
POMIESZCZENIE TECHNICZNE W BUDYNKU to pomieszczenie przeznaczone dla urządzeń służących do funkcjonowania i obsługi technicznej budynku.
POWIERZCHNIA BIOLOGICZNIE CZYNNA – teren z nawierzchnią ziemną urządzoną w sposób zapewniający naturalną wegetację, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, nie mniej jednak niż 10 m2, oraz wodę powierzchniową na tym terenie.
POWIERZCHNIA WEWNĘTRZNA BUDYNKU to suma powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzona po wewnętrznym obrysie przegród zewnętrznych budynku w poziomie podłogi, bez pomniejszenia o powierzchnię przekroju poziomego konstrukcji i przegród wewnętrznych, jeżeli występują one na tych kondygnacjach, a także z powiększeniem o powierzchnię antresoli.
POWIERZCHNIA UŻYTKOWA LOKALU to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania; za powierzchnię użytkową nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggi, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału.
POZIOM TERENU – to przyjęta w projekcie rzędna terenu w danym miejscu działki budowlanej.
POZWOLENIE NA BUDOWĘ to decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego.
PRACE PRZYGOTOWAWCZE NA TERENIE BUDOWY to
– wytyczenie geodezyjne obiektu w terenie,
– wykonanie niwelacji terenu,
– zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów,
– wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.
Prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem.
PRAWO DO DYSPONOWANIA NIERUCHOMOŚCIĄ NA CELE BUDOWLANE to tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych.
PRZEBUDOWA to wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji.
REMONT to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
RENTA PLANISTYCZNA to opłata dla gminy z tytułu wzrostu wartości nieruchomości z powodu uchwalenia bądź zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, która jest pomniejszana o zwaloryzowaną wartość nakładów poniesionych przez właściciela lub użytkownika wieczystego w celu podniesienia wartości nieruchomości.
RĘKOJMIA WIARY PUBLICZNEJ KSIĄG WIECZYSTYCH
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe. Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze, czyli temu, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo temu, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:
1) prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu,
2) prawu dożywocia,
3) służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji państwowej,
4) służebnościom drogi koniecznej, albo ustanowionym w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia,
5) służebnościom przesyłu.
ROBOTY BUDOWLANE to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
ROLNIK INDYWIDUALNY to osoba fizyczna będąca właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nie przekraczającej 300 ha, która spełnia łącznie następujące warunki:
– prowadzi osobiście gospodarstwo rolne, czyli podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie,
– posiada kwalifikacje rolnicze tzn. ma co najmniej zasadnicze wykształcenie rolnicze lub wykształcenie średnie lub wyższe albo osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w takim gospodarstwie przez co najmniej pięć lat.
SAMOWOLA BUDOWLANA to:
– budowa lub rozbudowa budynku albo innego obiektu bez wymaganego pozwolenia na budowę,
– istotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu bez uzyskania zmiany pozwolenia na budowę,
– wybudowanie obiektu budowlanego lub wykonanie określonych robót budowlanych bez wymaganego zgłoszenia.
SŁUŻEBNOŚĆ GRUNTOWA
Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.
STRONY W POSTĘPOWANIU W SPRAWIE POZWOLENIA NA BUDOWĘ to inwestor, właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.
SUTERENA to kondygnacja budynku lub jej część zawierająca pomieszczenia, w której poziom podłogi w części lub całości znajduje się poniżej poziomu projektowanego lub urządzonego terenu, lecz co najmniej od strony jednej ściany z oknami poziom podłogi znajduje się nie więcej niż 0,9 m poniżej poziomu terenu przylegającego do tej strony budynku.
ŚWIADECTWO ENERGETYCZNE
Dla każdego budynku oddawanego do użytkowania oraz budynku podlegającego zbyciu lub wynajmowi powinna być ustalona, w formie świadectwa, jego charakterystyka energetyczna, określająca wielkość energii wyrażoną w kWh/m2/rok niezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku ważne jest 10 lat. W przypadku budynku z lokalami mieszkalnymi lub częściami budynku stanowiącymi samodzielną całość techniczno-użytkową, przed wydaniem lokalu mieszkalnego lub takiej części budynku osobie trzeciej, sporządza się świadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego lub części budynku. W przypadku budynków ze wspólną instalacją grzewczą świadectwo charakterystyki energetycznej sporządza się wyłącznie dla budynku, a w innych przypadkach także dla lokalu mieszkalnego najbardziej reprezentatywnego dla danego budynku.
TEREN BUDOWY to przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.
USTAWA DEWELOPERSKA reguluje zasady ochrony praw nabywcy, wobec którego deweloper zobowiązuje się do ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia własności tego lokalu na nabywcę, albo do przeniesienia na nabywcę własności nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego na niej posadowionego stanowiącego odrębną nieruchomość. Umowę deweloperską zawiera się w formie aktu notarialnego. Zawiera w szczególności:
1) określenie stron, miejsca i daty podpisania umowy deweloperskiej;
2) cenę nabycia prawa, o którym mowa w art. 1;
3) informację o nieruchomości, na której przeprowadzone ma być przedsięwzięcie deweloperskie obejmującą informację o powierzchni działki, stanie prawnym nieruchomości, w szczególności oznaczenie właściciela lub użytkownika wieczystego, istniejących na niej obciążeniach hipotecznych i służebnościach;
4) określenie położenia oraz istotnych cech domu jednorodzinnego, będącego przedmiotem umowy deweloperskiej, lub budynku, w którym ma znajdować się lokal mieszkalny będący przedmiotem tej umowy;
5) określenie usytuowania lokalu mieszkalnego w budynku;
6) określenie powierzchni i układu pomieszczeń oraz zakresu i standardu prac wykończeniowych, do których wykonania zobowiązuje się deweloper;
7) termin przeniesienia na nabywcę prawa własności
8) wysokość i terminy lub warunki spełniania świadczeń pieniężnych przez nabywcę na rzecz dewelopera;
9) informacje dotyczące:
a) mieszkaniowego rachunku powierniczego, zasady dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku,
b) gwarancji bankowej, a w szczególności nazwę banku, gwarantowaną kwotę oraz termin obowiązywania gwarancji albo
c) gwarancji ubezpieczeniowej, a w szczególności nazwę ubezpieczyciela, gwarantowaną kwotę oraz termin obowiązywania gwarancji;
10) numer pozwolenia na budowę oraz oznaczenie organu, który je wydał oraz informację czy jest ostateczne lub czy jest zaskarżone;
11) termin rozpoczęcia i zakończenia prac budowlanych danego przedsięwzięcia deweloperskiego;
12) określenie warunków odstąpienia od umowy deweloperskiej, a także warunków zwrotu środków pieniężnych wpłaconych przez nabywcę w razie skorzystania z tego prawa;
13) określenie wysokości odsetek i kar umownych dla stron umowy deweloperskiej;
14) wskazanie sposobu pomiaru powierzchni lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
W księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, na której ma zostać przeprowadzone lub jest prowadzone przedsięwzięcie deweloperskie, ujawnia się roszczenie nabywcy o wybudowanie budynku, wyodrębnienie lokalu mieszkalnego i przeniesienie prawa własności tego lokalu.
URZĄDZENIA BUDOWLANE to urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.
UŻYTKI ROLNE to grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami.
UŻYTKOWANIE OBIEKTU BUDOWLANEGO. Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej.
WARTOŚĆ ODTWORZENIOWA nieruchomości jest równa kosztom jej odtworzenia, z uwzględnieniem stopnia zużycia.
WARTOŚĆ RYNKOWĄ nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna jej cena, możliwa do uzyskania na rynku, określona z uwzględnieniem cen transakcyjnych przy przyjęciu następujących założeń:
1) strony umowy były od siebie niezależne, nie działały w sytuacji przymusowej oraz miały stanowczy zamiar zawarcia umowy;
2) upłynął czas niezbędny do wyeksponowania nieruchomości na rynku i do wynegocjowania warunków umowy.
WSKAŹNIK PRZELICZENIOWY KOSZTU ODTWORZENIA 1 METRA KW. POWIERZCHNI UŻYTKOWEJ BUDYNKU MIESZKALNEGO to przeciętny koszt budowy 1 m kw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego ustalany na okres 6 miesięcy przez wojewodę na podstawie aktualnych danych urzędu statystycznego, ogłaszany w drodze obwieszczenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI dokonuje się jej przy zastosowaniu podejść: porównawczego, dochodowego lub kosztowego, albo mieszanego, zawierającego elementy podejść poprzednich.
Przy zastosowaniu podejścia porównawczego lub dochodowego określa się wartość rynkową nieruchomości. Jeżeli istniejące uwarunkowania nie pozwalają na zastosowanie podejścia porównawczego lub dochodowego, wartość rynkową nieruchomości określa się w podejściu mieszanym. Przy zastosowaniu podejścia kosztowego określa się wartość odtworzeniową Nieruchomości.
– Podejście porównawcze polega na określeniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada cenom, jakie uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego. Ceny te koryguje się ze względu na cechy różniące nieruchomości podobne od nieruchomości wycenianej oraz uwzględnia się zmiany poziomu cen wskutek upływu czasu. Podejście porównawcze stosuje się, jeżeli są znane ceny i cechy nieruchomości podobnych do nieruchomości wycenianej.
– Podejście dochodowe polega na określaniu wartości nieruchomości przy założeniu, że jej nabywca zapłaci za nią cenę, której wysokość uzależni od przewidywanego dochodu, jaki uzyska z nieruchomości. Stosuje się je przy wycenie nieruchomości przynoszących lub mogących przynosić dochód.
– Podejście kosztowe polega na określaniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada kosztom jej odtworzenia, pomniejszonym o wartość zużycia nieruchomości. Przy podejściu tym określa się oddzielnie koszt nabycia gruntu i koszt odtworzenia jego części składowych.
WYŁĄCZENIE GRUNTÓW Z PRODUKCJ ROLNICZEJ LUB LEŚNEJ to rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowanie gruntów.
WYMIARY – Wymagane w warunkach technicznych wymiary należy rozumieć jako uzyskane z uwzględnieniem wykończenia powierzchni elementów budynku, a w odniesieniu do szerokości drzwi – jako wymiary w świetle ościeżnicy. Grubość skrzydła drzwi po otwarciu nie może pomniejszać wymiaru szerokości otworu w świetle ościeżnicy. Odległości budynków od innych budynków, urządzeń budowlanych lub granicy działki budowlanej mierzy się w poziomie w miejscu ich najmniejszego oddalenia. Dla budynków istniejących dopuszcza się przyjmowanie odległości, bez uwzględnienia grubości warstw izolacji termicznej, tynków lub okładzin zewnętrznych, przy czym nie dotyczy to ściany budynku usytuowanej bezpośrednio przy granicy działki.
WYSOKOŚĆ BUDYNKU mierzy się od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, do górnej powierzchni najwyżej położonego stropu, łącznie z grubością izolacji cieplnej i warstwy ją osłaniającej bez uwzględnienia wyniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych, bądź do najwyżej położonego punktu stropodachu, lub konstrukcji przekrycia budynku znajdującego się bezpośrednio nad pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi.
ZABUDOWA JEDNORODZINNA to budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków wraz z budynkami garażowymi i gospodarczymi.
ZABUDOWA ŚRÓDMIEJSKA to zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego śródmieścia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidywane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego centrum miasta lub dzielnicy miasta.
ZABUDOWA ZAGRODOWA to w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leśnych.
ZAGROŻENIE POŻAROWE BUDYNKÓW I ICH CZĘŚCI dzieli się na kategorie:
ZL I – obejmuje pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
ZL II – dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się np. szpitale, przedszkola, żłobki, domy starców,
ZL III – budynki użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II,
ZL IV – budynki mieszkalne
ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
ZAMKNIĘTY MIESZKANIOWY RACHUNEK POWIERNICZY – to należący do dewelopera rachunek, służący gromadzeniu środków pieniężnych wpłacanych przez nabywcę na cele określone w umowie deweloperskiej, z którego wypłata zdeponowanych środków następuje jednorazowo, po przeniesieniu na nabywcę prawa własności lokalu lub nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym.
ZMIANA SPOSOBU UŻYTKOWANIA OBIEKTU BUDOWLANEGO lub jego części to:
– przeróbka pomieszczenia z przeznaczeniem na pobyt ludzi albo przeznaczenie do użytku publicznego lokalu lub pomieszczenia, które uprzednio miało inne przeznaczenie lub było budowane w innym celu, w tym także przeznaczenie pomieszczeń mieszkalnych na cele niemieszkalne,
– podjęcie, bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym.
Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego.
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U. nr 232, poz. 1377).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, z późniejszymi zmianami.
Słowniczek elektryka G1
Osoba uprawniona to osoba posiadająca kwalifikacje, potwierdzone na podstawie przepisów ustawy Prawo energetyczne.
Osoba upoważniona to osoba uprawniona, pisemnie wyznaczona przez pracodawcę, do wykonywania określonych przez pracodawcę czynności lub prac eksploatacyjnych.
Poleceniodawca to osoba upoważniona, wyznaczona przez pracodawcę, do wydawania poleceń pisemnych.
Koordynujący to osoba upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę, do koordynacji prac, określonych w poleceniu pisemnym, które są związane z ruchem urządzeń energetycznych.
Dopuszczający to osobę upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę i jednocześnie upoważniona przez niego do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem do prac eksploatacyjnych, w zakresie przygotowania, przekazania i likwidacji strefy pracy oraz zakończenia pracy.
Kierujący zespołem to osobę upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę, do kierowania zespołem.
Zespół to co najmniej dwie osoby wykonujące pracę.
Prąd przemienny to prąd sinusoidalnie zmienny.
[A] (amper) to jednostka natężenie prądu elektrycznego.
[V] (wolt) to jednostka napięcia elektrycznego.
[Ω] (om) to jednostka rezystancji (oporu) elektrycznej.
[Hz] (herc) to jednostka częstotliwości.
[T] to okres, czyli czas trwania jednego przebiegu, np. napięcia.
Prąd przemienny to prąd okresowo zmienny, w którym wartości chwilowe podlegają zmianom w sposób powtarzalny, okresowy, z określoną częstotliwością, zgodnie z funkcją sinus.
Prąd stały to prąd charakteryzujący się stałym zwrotem oraz kierunkiem przepływu ładunków elektrycznych.
φ to kąt przesunięcia fazowego między wektorem natężenia prądu i wektorem napięcia.
cos φ to współczynnik mocy, który mówi jaką część mocy całkowitej pozornej stanowi moc czynna.
tg φ to stosunek mocy biernej do mocy czynnej.
WLZ to linia elektryczna, służąca do przesyłu energii elektrycznej, zlokalizowana pomiędzy przyłączem a rozdzielnicą główną w budynku.
Przekładnik Ferrantiego to pierścień ferromagnetyczny (rodzaj transformatora), przez który przechodzą przewody fazowe i przewód neutralny, stanowiące uzwojenie pierwotne. Uzwojenie wtórne to kilka tysięcy zwojów wykonanych z cienkiego drutu.
L1, L2, L3 to oznaczenie faz w instalacji trójfazowej.
R, S, T to nieaktualne, ale często spotykane oznaczenie faz w instalacji trójfazowej.
Przewód oznaczony literą N to przewód neutralny.
Przewód oznaczony literą L to przewód fazowy.
Przewód oznaczony literą PE to przewód ochronny.
Napięcie dotykowe dopuszczalne to największa wartość napięcia roboczego lub dotykowego, którego długotrwałe utrzymywanie się nie stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, w danych warunkach otoczenia.
Napięcie krokowe to napięcie pomiędzy dwoma punktami na powierzchni ziemi lub na powierzchni stanowiska pracy, odległymi od siebie o 1 m (tj. długość kroku).
Fibrylacja komór sercowych to migotanie komór sercowych, podczas którego spada ciśnienie krwi i rośnie tętno.
Próg odczuwania (percepcji) to minimalna, odczuwana przez człowieka, wartość natężenia prądu elektrycznego.
Próg samouwolnienia to maksymalna wartość natężenia prądu elektrycznego, przy której osoba trzymająca elektrodę, może samodzielnie uwolnić się spod napięcia.
Wyłącznik różnicowoprądowy RCD – jest to zabezpieczenie przeciwporażeniowe, działające na zasadzie 1 Prawa Kirchhoffa. Sumą prądów wpływających i wypływających z oczka , musi się wyzerować. Jeżeli powstanie różnica pomiędzy prądem wpływającym od zasilania a prądem powracającym z zabezpieczanego odbioru i przekroczy wartość natężenia prądu 30mA, wyłącznik różnicowoprądowy zadziała i odłączy zasilanie. Mówimy w tym przypadku o wyłączniku RCD zapewniającym ochronę przeciwporażeniową. Występują również wyłączniki RCD ze względu na ochronę przeciwpożarową, które mogą zadziałać przy 100mA, 300mA, 500mA. Są wykorzystywane do zabezpieczenia maszyn oraz silników.
Wyłącznik instalacyjny ( wyłączniki nadmiarowo-prądowy) to element instalacji elektrycznej, którego zadaniem jest zabezpieczanie obwodu, przerwanie ciągłości obwodu w przypadku gdy prąd płynący w obwodzie, przekroczy wartość bezpieczna dla tego obwodu. Ten rodzaj zabezpieczenia chroni obwód odbiorczy przez przeciążeniami i zwarciami.
Impedancja pętli zwarcia jest to droga przepływu prądu zwarciowego między przewodem fazowym a przewodem ochronnym. Można również powiedzieć ,że jest to sprawdzenie zdolności zadziałania wyłącznika nadmiarowo-prądowego dla zabezpieczanego obwodu. Impedancja pętli zwarcia jest zależna od kilku czynników. Zależy ona od rodzaju i przekroju przewodów, wartości znamionowej prądu wyłącznika oraz od odległości badanego obwodu od stacji transformatorowej. Do wyliczenia wartości impedancji pętli zwarcia należy, wykorzystać Prawo Ohma:
Zs = Uo―IA
IA = In * k
Zs – impedancja pętli zwarcia
IA – prąd powodujący zadziałanie zabezpieczenia nadmiarowoprądowego w wymaganym czasie
IN – prąd znamionowy wyłącznika nadmiarowoprądowego
Uo – napięcie znamionowe sieci względem ziemi.
k – krotność wynikająca z charakterystyki prądowej wyłącznika
Prawo Ohma – wartość natężenia prądu przepływającego przez przewodnik jest proporcjonalna do napięcia panującego między końcami przewodnika.
Pierwsze Prawo Kirchhoffa suma natężeń prądów wpływających do rozgałęzienia, jest równa sumie natężeń prądów wypływających z tego rozgałęzienia (suma prądów w węźle wynosi zero).
l1 + l2 + l3 – l4 – l5 = 0
Moc czynna to energia, która jest zamieniana na pracę użyteczną ( ciepło, ruch).
Moc bierna jest to energia, która jest przesyłana pomiędzy elektrownia a odbiorca. Nie ma ona charakteru użytkowego, nie da się jej zużyć ale jest niezbędna do funkcjonowania niektórych urządzeń. Moc bierna indukcyjna jest niezbędna do wytworzenia pola magnetycznego w transformatorach i silnikach.
Wartości chwilowe natężenia prądu przemiennego przyjmują naprzemiennie wartości dodatnie i ujemne (stąd nazwa przemienny).
Wartość skuteczna prądu przemiennego jest równa takiej wartości prądu stałego, która powoduje wydzielenie się na odbiorniku takiej samej energii w takim samym czasie.
Prąd tętniący to prąd elektryczny okresowo zmienny, którego wartość średnia całookresowa w ciągu jednego okresu jest różna od zera. Oznacza to, że taki prąd posiada składową stałą
Prąd stały (ang. direct current, DC) charakteryzuje się stałym zwrotem oraz kierunkiem przepływu ładunków elektrycznych. Zaletą prądu stałego jest to, że w przypadku zasilania takim prądem wartość chwilowa dostarczanej mocy jest stała.
Prąd przemienny (ang. alternating current, AC) – charakterystyczny przypadek prądu elektrycznego okresowo zmiennego, w którym wartości chwilowe podlegają zmianom w powtarzalny, okresowy sposób, z określoną częstotliwością
Falownik to urządzenie elektryczne, zamieniające prąd stały, którym jest zasilane, na prąd przemienny o regulowanej częstotliwości wyjściowej. Jeśli w falowniku zastosuje się modulację szerokości impulsów, to równocześnie ze zmianą częstotliwości można regulować wartość skuteczną napięcia wyjściowego
Domowa instalacja elektryczna to część sieci niskiego napięcia, stanowiąca układ przewodów w budynku, wraz ze sprzętem elektroinstalacyjnym, mający początek na zaciskach wyjściowych wewnętrznej linii zasilającej w złączu i koniec w gniazdkach wtyczkowych, wypustach oświetleniowych i zainstalowanych na stałe odbiornikach energii elektrycznej. Służy do dostarczania energii elektrycznej lub sygnałów elektrycznych do odbiorników
Napięcie krokowe jest to napięcie między dwoma punktami na powierzchni ziemi lub na powierzchni stanowiska pracy, odległymi od siebie o 1 m (tj. długość kroku).
Słowniczek ciepłowniczy G2
Skala Celsjusza to skala wyznaczona przez punkt krzepnięcia wody (0oC) oraz punkt wrzenia wody (100oC).
Skala Kelwina to skala bezwzględna, która ma punkt – 0 oK – oznaczający zanik ruchu atomów.
Termopara to element obwodu elektrycznego, składający się z dwóch różnych przewodników, trwale połączonych na jednym końcu. Pod wpływem różnicy temperatur między złączem a drugimi końcami, powstaje różnica potencjałów, zwana siłą termoelektryczną, która jest proporcjonalna do różnicy temperatur.
Pirometr to przyrząd pomiarowy, służący do bezdotykowego pomiaru temperatury. Działa w oparciu o analizę promieniowania cieplnego emitowanego przez badane ciało.
Ciśnienie to wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez pole powierzchni.
Barometr to urządzenie służące do pomiaru ciśnienia atmosferycznego.
1Pa (paskal) to podstawowa jednostka ciśnienia w układzie SI.
1hPa oznacza 100 Pa.
1kPa oznacza 1000 Pa.
1MPa oznacza 1 000 000 Pa.
1GPa oznacza 1 000 000 000 Pa.
1 bar to jednostka ciśnienia równa100000 Pa.
Aneroid to barometr sprężynowy.
Manometr to przyrząd do pomiaru ciśnienia względem ciśnienia otoczenia.
Ciśnienie absolutne (bezwzględne) to ciśnienie wskazywane w odniesieniu do próżni.
Ciśnienie względne to ciśnienie względem ciśnienia otoczenia i większe od niego, wskazywane przez manometry.
Wakuometr to urządzenie wskazujące ciśnienie względne, ale mniejsze od ciśnienia otoczenia (podciśnienie).
Manowakuometr to urządzenie wskazujące ciśnienie względne większe oraz mniejsze od ciśnienia otoczenia.
Manometr z rurką Bourdona to rodzaj manometru, w którym ustrój pomiarowy jest przymocowany do końca zamkniętej rurki, do której, z drugiej – otwartej strony – podłącza się mierzone ciśnienie.
Manometr membranowy to rodzaj manometru, w którym ustrój pomiarowy jest przymocowany do membrany, która ugina się pod wpływem ciśnienia przyłożonego od strony przeciwnej do ustroju pomiarowego.
Przepływomierz to przyrząd pomiarowy, służący do pomiaru strumienia objętości lub masy materii, poruszającej się przez daną powierzchnię, prostopadłą do kierunku przepływu.
Anemometr to urządzenie pomiarowe, służące do pomiaru prędkości przepływu wiatru, gazów i powietrza.
Spalanie to proces chemiczny, w którym paliwo, w sposób kontrolowany, łączy się z tlenem, wydzielając duże ilości ciepła i światła.
Zapłon to punktowy bodziec energetyczny (np. zapałka, iskra itp.).
Samozapłon to ciągły bodziec energetyczny (np. strumień ciepła elementów grzejnych).
Samozapalenie to proces samorzutnego zapoczątkowania reakcji spalania przy pomocy przemian zachodzących w samym materiale, na drodze fizycznej i chemicznej.
Wybuch to gwałtowne wydzielenie dużych ilości energii, któremu towarzyszy zwykle nagły wzrost temperatury i ciśnienia oraz emisja promieniowania (np. błyskawica, impuls świetlny wybuchu jądrowego) i fal akustycznych (np. grom dźwiękowy, huk wystrzału).
Paliwa naturalne to węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, biomasa, drewno, ropa naftowa, gaz ziemny, biogaz.
Paliwa sztuczne to paliwa wytwarzane przy przeróbce paliw naturalnych. Zalicza się do nich: koks, olej opałowy, olej napędowy, benzynę, gaz drzewny, gaz świetlny, LPG.
Węgiel kamienny to skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75−97% pierwiastka węgla.
Węgiel brunatny to skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego, powstała ze szczątków roślin bez dostępu powietrza o zawartości węgla
62–75%.
Torf to skała osadowa, powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach, przemian obumarłych szczątków roślinnych. Jest to najmłodszy węgiel kopalny o zawartości węgla poniżej 60%.
Biomasa oznacza ulegającą biodegradacji frakcję produktów, odpadów
i pozostałości z produkcji rolnej (w tym substancje pochodzenia roślinnego
i zwierzęcego), leśnej i powiązanych gałęzi przemysłu, w tym rybołówstwa
i akwakultury, a także biogazy i ulegającą biodegradacji frakcję odpadów przemysłowych i komunalnych.
Gaz ziemny zwany również błękitnym paliwem, to rodzaj paliwa kopalnego, pochodzenia organicznego. To gaz zbierający się w skorupie ziemskiej,
w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem.
Biogaz (gaz wysypiskowy) to palny gaz, będący produktem fermentacji metanowej związków pochodzenia organicznego (np. ścieki, wysłodki, odpady komunalne, odchody zwierzęce, gnojowica, odpady przemysłu rolno-spożywczego), a częściowo także ich rozpadu gnilnego, powstający w biogazowni.
Koks to paliwo uzyskiwane w koksowniach, poprzez koksowanie węgla kamiennego w temperaturze 600–1200 °C, w piecu koksowniczym, za pomocą gazów spalinowych przy ograniczonym dostępie tlenu.
Olej opałowy to paliwo, będące produktem rafinacji (destylacji) ropy naftowej.
LPG (liquefied petroleum gas) to mieszanina propanu i butanu, używana jako gaz, ale przechowywana w pojemnikach pod ciśnieniem w postaci ciekłej. Należy do najbardziej wszechstronnych źródeł energii.
Kotłownia to zespół urządzeń technicznych, w których dzięki spalaniu paliw stałych, ciekłych i gazowych lub zastosowaniu energii elektrycznej wytwarzany jest nośnik ciepła o wymaganej temperaturze i ciśnieniu.
Ciepłownia to zespół urządzeń, w których dzięki spalaniu paliw wytwarzany jest nośnik ciepła, o wysokiej temperaturze, na potrzeby systemu ciepłowniczego.
Elektrociepłownia to zespół urządzeń, w których wytwarzane są w układzie skojarzonym, energia elektryczna i ciepło na potrzeby systemu ciepłowniczego.
Sieć ciepłownicza to układ rurociągów ze wszystkimi urządzeniami na nich zamontowanymi (armatura odcinająca i regulacyjna, urządzenia kontrolno – pomiarowe, odpowietrzenia, odwodnienia, komory i studzienki ciepłownicze, kanały ciepłownicze, punkty stałe i ruchome, kompensatory, drenaż) służący do transportu energii cieplnej.
Kocioł to urządzenie energetyczne, w którym ciepło wytworzone w procesie spalania paliwa, jest wykorzystywane do podgrzania wody (kocioł wodny), lub wytworzenia pary (kocioł parowy).
Kocioł z otwartą komorą spalania to kocioł, w którym powietrze niezbędne do prawidłowej pracy urządzenia, jest pobierane z miejsca zainstalowania
(z pomieszczenia).
Kocioł z zamkniętą komorą spalania to kocioł , do którego powietrze doprowadza się z zewnątrz, czyli spoza pomieszczenia zainstalowania kotła.
Kocioł kondensacyjny to kocioł zawierający rekuperator, odzyskujący ciepło ze spalin, podnosząc sprawność energetyczna kotła.
Korozja jest to proces niszczenia metali w wyniku reakcji chemicznych lub elektrochemicznych, powstających pod wpływem działania czynników środowiskowych.
Wentylacja to cyrkulacja powietrza, z reguły pomiędzy pomieszczeniami a przestrzenią na zewnątrz.
Wentylacja naturalna to wymiana powietrza przy wykorzystaniu przeciągu.
Wentylacja grawitacyjna to wymiana powietrza, wykorzystująca różnicę ciśnień między przestrzenią wentylowaną a ujściem kanału wentylacyjnego do atmosfery.
Wentylacja mechaniczna jest to forma wentylacji, w której wymiana powietrza następuje za pomocą urządzeń mechanicznych – wentylatorów.
Wentylacja hybrydowa to kombinacja wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej stosowanych w zależności od zapotrzebowania na świeże powietrze i warunków pogodowych (różnicy gęstości powietrza wywiewanego i otoczenia).
Wentylacja wywiewna to wentylacja wyciągowa, która polega na tym, że powietrze jest czerpane z pomieszczeń wentylowanych, przez wentylator wytwarzający podciśnienie. W pomieszczeniach wentylowanych powstaje również podciśnienie i następuje napływ świeżego powietrza do tego pomieszczenia przez nieszczelności lub przez specjalnie wykonane otwory nawiewne. Powietrze zużyte usuwane jest na zewnątrz budynku.
Wentylacja nawiewna polega na dostarczeniu do pomieszczeń wentylowanych powietrza za pomocą wentylatorów promieniowych wytwarzających nadciśnienie powietrza. W wentylowanym pomieszczeniu panuje nadciśnienie,
a nadmiar powietrza wypływa z niego przez nieszczelności lub specjalne otwory wentylacyjne.
Wentylacja nawiewno-wywiewna to rodzaj wentylacji mechanicznej łączący cechy wentylacji nawiewnej i wentylacji wywiewnej.
Gaz to stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całą dostępną mu przestrzeń. Właściwości te wynikają z własności cząsteczek, które w fazie gazowej mają pełną swobodę ruchu.
Czad to tlenek węgla, który powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw, w tym gazu ziemnego. Niepełne spalanie zachodzi w przypadku braku odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania węgla, zawartego w paliwie.
Temperatura to jedna z podstawowych wielkości fizycznych w termodynamice. Jest związana ze średnią energią kinetyczną ruchu i drgań wszystkich cząsteczek tworzących dany układ i jest miarą tej energii.
Gęstość to wielkość fizyczna określająca masę substancji przypadającą na jednostkę objętości. Gęstość definiujemy jako stosunek masy m do objętość V.
Energia to wielkość fizyczna, charakteryzująca stan układu fizycznego (materii), jako jego zdolność do wykonania pracy.
Entalpia jest miarą prawdopodobieństwa samorzutnego zajścia reakcji chemicznej.
Stopień sprężania to stosunek objętości gazu w cylindrze silnika na końcu suwu ssania do objętości gazu na końcu suwu sprężania. Ściślej to stosunek objętości cylindra silnika w dolnym martwym położeniu do objętości cylindra silnika w górnym martwym położeniu.
Ciśnienie ssawne ps to ciśnienie na wlocie do sprężarki.
Ciśnienie tłoczne pt to ciśnienie na wylocie ze sprężarki.
Spręż (stosunek sprężania) to wielkość charakteryzująca pracę sprężarki wyrażająca się w stosunku ciśnienia tłocznego do ciśnienia ssawnego, lub inaczej nazywając – stosunek ciśnienia na wylocie do ciśnienia na wlocie sprężarki. Π= pt / ps
Spiętrzenie statyczne lub całkowite to różnica wartości ciśnienia tłocznego i ssawnego. Δp = pt – ps
Sprężarka to urządzenie energetyczne, którego zadaniem jest podwyższenie ciśnienia gazu lub wymuszenie jego przepływu (nadanie energii kinetycznej).
Tlen to gaz bezbarwny, bez smaku i zapachu, o gęstości w normalnych warunkach 1,43 kg/m3. Jest on konieczny w procesie oddychania, a również niezbędny do podtrzymywania palenia i wszelkich procesów utleniania.
Azot N2 to gaz bezwonny, bezbarwny i bez smaku. Nie pali się i palenia nie podtrzymuje. Jest czynnikiem opóźniającym utlenianie i palenie ciał oraz oddychanie. Przy braku tlenu azot działa dusząco.
Dwutlenek węgla CO2 jest gazem bezbarwnym i bez zapachu, o smaku lekko kwaśnym, gęstości większej od powietrza, wskutek czego gromadzi się przy podłodze. Dwutlenek węgla jest gazem duszącym oraz działa drażniąco na błony śluzowe i skórę. Powstaje podczas pełnego spalania, oddychania.
Tlenek węgla CO jest gazem palnym, wybuchowym, bardzo silnie trującym, bez barwy i zapachu. Powstaje podczas niecałkowitego spalania węgla przy utrudnionym dostępie powietrza. Tlenek węgla jest nieco lżejszy od powietrza. Jest groźny dla człowieka. Wdychanie tlenku węgla powoduje niszczenie czerwonych krwinek w płucach. Zatrucia tlenkiem węgla pozostawiają długotrwałe ślady w organizmie ludzkim.
Tlenek i dwutlenek azotu (NO i NO2) są gazami silnie trującymi, bardzo silnie drażniącymi błony śluzowe oczu, nosa i ust, a przy głębokim wdechu — parzącymi płuca.
Dwutlenek siarki S02 jest gazem niepalnym, bezbarwnym, o bardzo silnym i ostrym zapachu oraz smaku. Drażni błony śluzowe oczu i dróg oddechowych, a przechodząc w kwas siarkowy powoduje niszczenie tkanek. Gęstość dwutlenku siarki jest znacznie większa od powietrza.
Siarkowodór H2S jest gazem bezbarwnym, trującym, o słodkawym smaku i nieprzyjemnym zapachu zgniłych jaj. Jego gęstość jest nieznacznie większa od powietrza. Siarkowodór odznacza się dużą rozpuszczalnością w wodzie, jest palny.
Wentylator to maszyna przepływowa, służąca do transportowania gazów, poprzez urządzenia technologiczne, wykorzystująca do tego celu przewody wentylacyjne.
Słowniczek gazowy G3
Skala Celsjusza to skala wyznaczona przez punkt krzepnięcia wody (0oC) oraz punkt wrzenia wody (100oC).
Skala Kelwina to skala bezwzględna, która ma punkt – 0 oK – oznaczający zanik ruchu atomów.
Termopara to element obwodu elektrycznego, składający się z dwóch różnych przewodników, trwale połączonych na jednym końcu. Pod wpływem różnicy temperatur między złączem a drugimi końcami, powstaje różnica potencjałów, zwana siłą termoelektryczną, która jest proporcjonalna do różnicy temperatur.
Pirometr to przyrząd pomiarowy, służący do bezdotykowego pomiaru temperatury. Działa w oparciu o analizę promieniowania cieplnego emitowanego przez badane ciało.
Ciśnienie to wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez pole powierzchni.
Barometr to urządzenie służące do pomiaru ciśnienia atmosferycznego.
1Pa (paskal) to podstawowa jednostka ciśnienia w układzie SI.
1hPa oznacza 100 Pa.
1kPa oznacza 1000 Pa.
1MPa oznacza 1 000 000 Pa.
1GPa oznacza 1 000 000 000 Pa.
1 bar to jednostka ciśnienia równa100000 Pa.
Aneroid to barometr sprężynowy.
Manometr to przyrząd do pomiaru ciśnienia względem ciśnienia otoczenia.
Ciśnienie absolutne (bezwzględne) to ciśnienie wskazywane w odniesieniu do próżni.
Ciśnienie względne to ciśnienie względem ciśnienia otoczenia i większe od niego, wskazywane przez manometry.
Wakuometr to urządzenie wskazujące ciśnienie względne, ale mniejsze od ciśnienia otoczenia (podciśnienie).
Manowakuometr to urządzenie wskazujące ciśnienie względne większe oraz mniejsze od ciśnienia otoczenia.
Manometr z rurką Bourdona to rodzaj manometru, w którym ustrój pomiarowy jest przymocowany do końca zamkniętej rurki, do której, z drugiej – otwartej strony – podłącza się mierzone ciśnienie.
Manometr membranowy to rodzaj manometru, w którym ustrój pomiarowy jest przymocowany do membrany, która ugina się pod wpływem ciśnienia przyłożonego od strony przeciwnej do ustroju pomiarowego.
Przepływomierz to przyrząd pomiarowy, służący do pomiaru strumienia objętości lub masy materii, poruszającej się przez daną powierzchnię, prostopadłą do kierunku przepływu.
Anemometr to urządzenie pomiarowe, służące do pomiaru prędkości przepływu wiatru, gazów i powietrza.
Spalanie to proces chemiczny, w którym paliwo, w sposób kontrolowany, łączy się z tlenem, wydzielając duże ilości ciepła i światła.
Zapłon to punktowy bodziec energetyczny (np. zapałka, iskra itp.).
Samozapłon to ciągły bodziec energetyczny (np. strumień ciepła elementów grzejnych).
Samozapalenie to proces samorzutnego zapoczątkowania reakcji spalania przy pomocy przemian zachodzących w samym materiale, na drodze fizycznej i chemicznej.
Wybuch to gwałtowne wydzielenie dużych ilości energii, któremu towarzyszy zwykle nagły wzrost temperatury i ciśnienia oraz emisja promieniowania (np. błyskawica, impuls świetlny wybuchu jądrowego) i fal akustycznych (np. grom dźwiękowy, huk wystrzału).
Paliwa naturalne to węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, biomasa, drewno, ropa naftowa, gaz ziemny, biogaz.
Paliwa sztuczne to paliwa wytwarzane przy przeróbce paliw naturalnych. Zalicza się do nich: koks, olej opałowy, olej napędowy, benzynę, gaz drzewny, gaz świetlny, LPG.
Węgiel kamienny to skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75−97% pierwiastka węgla.
Węgiel brunatny to skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego, powstała ze szczątków roślin bez dostępu powietrza o zawartości węgla
62–75%.
Torf to skała osadowa, powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach, przemian obumarłych szczątków roślinnych. Jest to najmłodszy węgiel kopalny o zawartości węgla poniżej 60%.
Biomasa oznacza ulegającą biodegradacji frakcję produktów, odpadów
i pozostałości z produkcji rolnej (w tym substancje pochodzenia roślinnego
i zwierzęcego), leśnej i powiązanych gałęzi przemysłu, w tym rybołówstwa
i akwakultury, a także biogazy i ulegającą biodegradacji frakcję odpadów przemysłowych i komunalnych.
Gaz ziemny zwany również błękitnym paliwem, to rodzaj paliwa kopalnego, pochodzenia organicznego. To gaz zbierający się w skorupie ziemskiej,
w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem.
Biogaz (gaz wysypiskowy) to palny gaz, będący produktem fermentacji metanowej związków pochodzenia organicznego (np. ścieki, wysłodki, odpady komunalne, odchody zwierzęce, gnojowica, odpady przemysłu rolno-spożywczego), a częściowo także ich rozpadu gnilnego, powstający w biogazowni.
Koks to paliwo uzyskiwane w koksowniach, poprzez koksowanie węgla kamiennego w temperaturze 600–1200 °C, w piecu koksowniczym, za pomocą gazów spalinowych przy ograniczonym dostępie tlenu.
Olej opałowy to paliwo, będące produktem rafinacji (destylacji) ropy naftowej.
LPG (liquefied petroleum gas) to mieszanina propanu i butanu, używana jako gaz, ale przechowywana w pojemnikach pod ciśnieniem w postaci ciekłej. Należy do najbardziej wszechstronnych źródeł energii.
Gaz to stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całą dostępną mu przestrzeń. Właściwości te wynikają z własności cząsteczek, które w fazie gazowej mają pełną swobodę ruchu.
Gaz mokry to gaz ziemny o dużej zawartości innych węglowodorów. W zlóżu gazu mokrego znajduje się około 80% metanu oraz około 20% innych węglowodorów: etanu, propanu, butanu, pentanu itd.
Gaz suchy to gaz ziemny o wysokiej zawartości metanu, do około 98%.
Gaz wysokometanowy to gaz ziemny, który zawiera ponad 98% metanu i ma wysoką wartość opałową (39 MJ/m3).
Gaz ziemny E to oznaczenie gazu ziemnego wysokometanowego.
Gaz zaazotowany to gaz ziemny, który zawiera ok. 40% azotu i ma niższą wartość opałową (25 MJ/m3).
Gaz ziemny Ls to gaz ziemny zaazotowany.
Tetrahydrotiofen (THT) to związek chemiczny służący do nawaniania gazu ziemnego oraz LPG.
Gazociągi niskiego ciśnienia to gazociągi o ciśnieniu do 10,0 kPa włącznie.
Gazociągi średniego ciśnienia to gazociągi o ciśnieniu powyżej10,0 kPa
do 0,5 MPa włącznie.
Gazociągi podwyższonego średniego to gazociągi o ciśnieniu powyżej 0,5 MPa do 1,6 MPa włącznie.
Gazociągi wysokiego ciśnienia to gazociągi o ciśnieniu powyżej 1,6 MPa.
LNG (liquefied natural gas) to gaz ziemny w ciekłym stanie skupienia, tj. w temperaturze poniżej –162 °C (temperatura wrzenia metanu, głównego składnika LNG). Podczas skraplania objętość zmniejsza się 630 razy.
Regazyfikacja to proces przemysłowy, polegający na zamianie gazu ziemnego LNG w postaci skroplonej na postać gazową, poprzez ogrzewanie skroplonej substancji.
Alkany to węglowodory nasycone o wzorze CnH2n+2 (np. CH4 – metan).
Alkeny to węglowodory nienasycone o wzorze CnH2n (np. C2H4 – eten, etylen).
Alkiny to węglowodory nienasycone o wzorze CnH2n-2 (C2H2 – etyn, acetylen).
Acetylen (C2H2) to najprostszy węglowodór nienasycony z szeregu alkinów. Czysty acetylen jest bezwonny, ale gatunki handlowe zwykle mają wyraźny zapach spowodowany zanieczyszczeniami. Otrzymuje się go w reakcji hydrolizy węglika wapnia.
Propan (C3H8) to organiczny związek chemiczny z grupy alkanów, bezbarwny i bezwonny gaz. Ma większą gęstość od powietrza. Występuje w niewielkich ilościach w gazie ziemnym oraz w większych ilościach w ropie naftowej.
Butan (C4H10) to organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nasyconych. Występuje w ropie naftowej.
Butle gazowe to pojemniki do przechowywania gazów. Są wykonywane ze stali wysokowęglowej, stali nierdzewnej, aluminium lub materiałów kompozytowych.
Reduktor to urządzenie służące do obniżenia ciśnienia gazu, pobieranego bezpośrednio z butli, do wymaganego ciśnienia roboczego.
Bimetal składa się z dwóch sprasowanych metali o różnej rozszerzalności cieplnej.
Spalanie całkowite metanu to proces spalania, podczas którego produktami spalania są dwutlenek węgla i woda.
Półspalanie metanu to proces spalania, podczas którego produktami spalania są tlenek węgla i woda.
Spalanie niecałkowite metanu to proces spalania, podczas którego produktami spalania są węgiel w postaci sadzy i woda.
Czad to tlenek węgla, który powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw, w tym gazu ziemnego. Niepełne spalanie zachodzi w przypadku braku odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania węgla, zawartego w paliwie.
Temperatura to jedna z podstawowych wielkości fizycznych w termodynamice. Jest związana ze średnią energią kinetyczną ruchu i drgań wszystkich cząsteczek tworzących dany układ i jest miarą tej energii.
Gęstość to wielkość fizyczna określająca masę substancji przypadającą na jednostkę objętości. Gęstość definiujemy jako stosunek masy m do objętość V.
Energia to wielkość fizyczna, charakteryzująca stan układu fizycznego (materii), jako jego zdolność do wykonania pracy.
Entalpia jest miarą prawdopodobieństwa samorzutnego zajścia reakcji chemicznej.
Tlen to gaz bezbarwny, bez smaku i zapachu, o gęstości w normalnych warunkach 1,43 kg/m3. Jest on konieczny w procesie oddychania, a również niezbędny do podtrzymywania palenia i wszelkich procesów utleniania.
Azot N2 to gaz bezwonny, bezbarwny i bez smaku. Nie pali się i palenia nie podtrzymuje. Jest czynnikiem opóźniającym utlenianie i palenie ciał oraz oddychanie. Przy braku tlenu azot działa dusząco.
Dwutlenek węgla CO2 jest gazem bezbarwnym i bez zapachu, o smaku lekko kwaśnym, gęstości większej od powietrza, wskutek czego gromadzi się przy podłodze. Dwutlenek węgla jest gazem duszącym oraz działa drażniąco na błony śluzowe i skórę. Powstaje podczas pełnego spalania, oddychania.
Tlenek węgla CO jest gazem palnym, wybuchowym, bardzo silnie trującym, bez barwy i zapachu. Powstaje podczas niecałkowitego spalania węgla przy utrudnionym dostępie powietrza. Tlenek węgla jest nieco lżejszy od powietrza. Jest groźny dla człowieka. Wdychanie tlenku węgla powoduje niszczenie czerwonych krwinek w płucach. Zatrucia tlenkiem węgla pozostawiają długotrwałe ślady w organizmie ludzkim.
Tlenek i dwutlenek azotu (NO i NO2) są gazami silnie trującymi, bardzo silnie drażniącymi błony śluzowe oczu, nosa i ust, a przy głębokim wdechu — parzącymi płuca.
Dwutlenek siarki S02 jest gazem niepalnym, bezbarwnym, o bardzo silnym i ostrym zapachu oraz smaku. Drażni błony śluzowe oczu i dróg oddechowych, a przechodząc w kwas siarkowy powoduje niszczenie tkanek. Gęstość dwutlenku siarki jest znacznie większa od powietrza.
Siarkowodór H2S jest gazem bezbarwnym, trującym, o słodkawym smaku i nieprzyjemnym zapachu zgniłych jaj. Jego gęstość jest nieznacznie większa od powietrza. Siarkowodór odznacza się dużą rozpuszczalnością w wodzie, jest palny.
Słowniczek pojęć PV
CERTYFIKAT OZE – dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji do instalowania odnawialnego źródła energii, wydawany przez Urząd Dozoru Technicznego.
SZKOLENIE PRZYPOMINAJĄCE – szkolenie, w którym należy wziąć udział po wygaśnięciu ważności certyfikatu, aby przedłużyć jego ważność na kolejne 5 lat.
INWERTER – niepoprawna nazwa falownika.
FALOWNIK – urządzenie przekształcające prąd stały, wytworzony przez instalację fotowoltaiczną, na prąd przemienny o parametrach sieci elektroenergetycznej.
MODUŁ – zestaw składający się z ogniw, zazwyczaj z 60 ogniw, połączonych szeregowo.
PANEL – zestaw składający się z modułów (np. na połaci dachu).
UZYSK ROCZNY – to ilość energii elektrycznej, jaką możemy pozyskać z 1 kWp instalacji fotowoltaicznej.
INSTALACJA ON GRID – typ instalacji fotowoltaicznej, w której energia elektryczna z modułów fotowoltaicznych, jest wykorzystywana przez posiadacza instalacji, a nadwyżka jest przekazywana do sieci elektroenergetycznej.
INSTALACJA OFF GRID – typ instalacji fotowoltaicznej, w której energia elektryczna z modułów fotowoltaicznych, jest wykorzystywana przez posiadacza instalacji, a nadwyżki energii są wykorzystywane do ładowania akumulatorów.
STRING – niepoprawna nazwa łańcucha modułów fotowoltaicznych.
ŁAŃCUCH MODUŁÓW – zestaw szeregowo połączonych modułów fotowoltaicznych.
DIODA BOCZNIKUJĄCA – dioda, która stanowi obejście zacienionej części modułu fotowoltaicznego.
ZACIENIENIE – obszar modułu lub panelu, obejmowany przez cień rzucany przez drzewa, budynki lub elementy konstrukcyjne dachu.
ANODA – elektroda o potencjale dodatnim.
KATODA – elektroda o potencjale ujemnym.
OGNIWA TYPU PERC – ogniwa posiadające od spodu warstwę odbijającą fotony, co umożliwia im wybicie elektronu walencyjnego.
OGNIWA TYPU „HALF CUT” – ogniwa cięte na pół.
PEROWSKIT – tytanian wapnia (CaTiO3), materiał fotowoltaiczny.
ISC – prąd zwarcia ogniwa, modułu lub instalacji fotowoltaicznej.
UOC – napięcie obwodu otwartego ogniwa, modułu lub instalacji fotowoltaicznej.
UM – napięcie ogniwa (modułu) fotowoltaicznego w punkcie maksymalnej mocy.
IM – natężenie prądu ogniwa (modułu) fotowoltaicznego w punkcie maksymalnej mocy.
MPP – punkt maksymalnej mocy ogniwa (modułu) fotowoltaicznego.
WSPÓŁCZYNNIK FF – to współczynnik wypełnienia (fill factor), który pokazuje, w jakim stopniu charakterystyka prądowo-napięciowa ogniwa fotowoltaicznego, jest zbliżona do charakterystyki idealnej ogniwa.
WSPÓŁCZYNNIK SPRAWNOŚCI OGNIWA (MODUŁU) – stosunek mocy maksymalnej ogniwa do iloczynu natężenia promieniowania słonecznego (W/m2) oraz pola powierzchni ogniwa (m2).
REGULATOR PWM – urządzenie, które reguluje szerokość impulsów, aby zoptymalizować proces ładowania akumulatora.
MPPT – układ śledzący punkt maksymalnej mocy (maximum power point tracer).
SPRAWNOŚĆ FALOWNIKA – stosunek skutecznej elektrycznej mocy wyjściowej prądu przemiennego (AC) do elektrycznej mocy wejściowej prądu stałego (DC).
WARUNKI STC – (Standard Test Conditions), to temperatura modułu, wynosząca 25°C i wartość natężenia promieniowania słonecznego, wynosząca 1000 W/m2.
OPTYMALIZATOR MOCY – urządzenie utrzymujące parametry modułu w punkcie maksymalnej mocy.
MC 4 – złącze fotowoltaiczne, stworzone przez firmę Multi-Contact (czyli MC). Cyfra 4 w nazwie, pochodzi od średnicy kontaktu elektrycznego, równego 4 mm.
KROKIEW – element konstrukcyjny dachu, do którego powinno się mocować konstrukcję wsporczą instalacji fotowoltaicznej.
WARUNKI NOCT – (normal operating cell temperature), to temperatura otoczenia wynosząca 20°C i wartość natężenia promieniowania słonecznego, wynosząca 800 W/m2.
USTAWA O OZE – Ustawa o odnawialnych źródłach energii.
MAŁA INSTALACJA – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW.
MIKROINSTALACJA – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW.
FOTOWOLTAIKA – dziedzina nauki, zajmująca się konwersją promieniowania słonecznego na energię elektryczną.
EFEKT FOTOWOLTAICZNY – zjawisko polegające na powstaniu siły elektromotorycznej
w półprzewodniku, pod wpływem promieniowania słonecznego.
PYRANOMETR – urządzenie do pomiaru natężenia promieniowania słonecznego.
LUKSOMIERZ – urządzenie do pomiaru natężenia oświetlenia.
AZYMUT FOTOWOLTAICZNY – odchylenie położenia instalacji fotowoltaicznej od kierunku południowego.
USŁONECZNIENIE – liczba godzin słonecznych, (czas podawany w godzinach na rok) w których na powierzchnię Ziemi padają bezpośrednio promienie słoneczne.
SPRAWNOŚĆ MODUŁU FOTOWOLTAICZNEGO – wyrażony w procentach, stosunek mocy elektrycznej modułu fotowoltaicznego do natężenia promieniowania słonecznego, padającego na powierzchnię modułu fotowoltaicznego.
PROSUMENT – każdy odbiorca końcowy energii elektrycznej, który kupuje energię elektryczną z sieci, a także ją wytwarza w mikroinstalacji, w celu jej zużycia na własne potrzeby.
UMOWA KOMPLEKSOWA – kompleksowa umowa o świadczenie usług dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej, będąca warunkiem koniecznym do rozliczenia energii elektrycznej w oparciu o system opustu.
ENERGETYKA ROZPROSZONA – produkcja energii elektrycznej w skali mikro.
GENERATOR FOTOWOLTAICZNY – zespół połączonych ze sobą modułów fotowoltaicznych.
PÓŁPRZEWODNIK – materiał wykazujący w określonych warunkach własności izolatora (ciała nie przewodzącego elektryczności) a w innych – właściwości przewodnika prądu.
Si – pierwiastek chemiczny krzem
DOMIESZKOWANIE KRZEMU – wprowadzanie do struktury krystalicznej krzemu pierwiastków III grupy (bor) lub V grupy (fosfor), w celu wytworzenia złącza p-n.
OGNIWO MONOKRYSTALICZNE – ogniwo produkowane z monokryształu krzemu, otrzymywanego w procesie wyciągania monokryształu z fazy ciekłej krzemu (metoda Czochralskiego).
ROZMIAR M 1 – to rozmiar ogniwa fotowoltaicznego 156 x 156 mm.
OGNIWO POLIKRYSTALICZNE – ogniwo wykonane z polikryształu krzemu, otrzymywanego w procesie schładzania stopionego krzemu. Przestrzenie pomiędzy polikryształami są wypełnione krzemem amorficznym (bezpostaciowym).
OGNIWO „ALL BACK CONTACT” – ogniwo posiadające obie elektrody w tylnej części ogniwa.
KRZEM AMORFICZNY – krzem bezpostaciowy, niewykrystalizowany, oznaczany jako a-Si:H.
OGNIWO CIS – ogniwo fotowoltaiczne wykonane z diselenku indowo – miedziowego (CuInSe2), który jest materiałem polikrystalicznym cienkowarstwowym.
OGNIWO CIGS – ogniwo fotowoltaiczne wykonane z diselenku indowo – miedziowo – galowego (CuInGaSe2).
OGNIWO Z CdTe – struktury cienkowarstwowych ogniw fotowoltaicznych, bazujących na tellurku kadmu, które charakteryzują się jedną z najwyższych maksymalnych sprawności teoretycznych, spośród znanych związków i materiałów półprzewodnikowych.
OGNIWO ORGANICZNE – to ogniwo oparte na organicznych materiałach półprzewodnikowych (polimerach, oligomerach, dendrymerach).
OGNIWO DSSC – ogniwo barwnikowe, należące do grupy ogniw cienkowarstwowych. Zasada działania opiera się na pracy półprzewodnika, utworzonego między fotoczułą anodą i elektrolitem.
OGNIWO HIT/HJT – ogniwo heterozłączowe, zawierające oprócz złącza p-n, cienkie warstwy z krzemu amorficznego.
MODUŁ GLASS – GLASS – moduł inaczej zwany też double glass (podwójna szyba) to nowy trend na rynku fotowoltaiki. Doskonale współpracuje z technologią „bifacial”, która dzięki wykorzystaniu przedniej i tylnej strony modułu, pozwala zwiększyć uzyski energii.
MODUŁY SHINGLED – to łączenie ogniw w sposób przypominający gont. Technologia ta polega na nakładaniu na siebie wąskich ogniw, podobnie jak gontów na dachu. Gontowe połączenie zapewnia bardzo wysoką gęstość upakowania ogniw słonecznych, co zwiększa obszar aktywny modułu poprzez wyeliminowanie szyn zbiorczych z oświetlonego obszaru.
SYSTEM BIPV – system zintegrowany z budynkiem, opracowywany na etapie projektowania budynku, będący elementem architektonicznym obiektu.
SYSTEM BAPV – fotowoltaika zainstalowana na dachu lub na ścianie budynku.
POJEMNOŚĆ AKUMULATORA – to zdolność akumulatora do przechowywania ładunku elektrycznego, zazwyczaj wyrażana w amperogodzinach [Ah].
AKUMULATOR OŁOWIOWY – akumulator klasyczny, w którym stosuje się elektrolit w postaci ciekłej, tj. wodny roztwór kwasu siarkowego. Elektrody bazują na ołowiu i tlenku ołowiu PbO2 (anoda).
AKUMULATOR ŻELOWY – akumulator, w którym elektrolit jest uwięziony w strukturze krzemionki.
AKUMULATORY AGM – (Absorbed Glass Mat) akumulatory, w których cały elektrolit jest skupiony w separatorach, stanowiących maty z włókna szklanego.
FALOWNIK TRANSFORMATOROWY – falownik, który posiada transformator, pozwalający na galwaniczne oddzielenie strony DC od strony AC.
Lb x in – funt razy cal..
βT – współczynnik temperaturowy napięcia.
T – współczynnik temperaturowy natężenia prądu.
BUS BAR (SZYNOWÓD) – cienka metalowa taśma, lutowana na powierzchni ogniwa, służąca do połączenia szeregowego ogniw i przewodzenia prądu.
HOT SPOT – miejsce o zwiększonej rezystancji (np. na skutek pęknięcia ogniwa), powodujące lokalny wzrost temperatury.
DEDRADACJA NAPIĘCIEM (PID) – PID (Potential Induced Degradation) to degradacja spowodowana różnicą potencjałów pomiędzy uziemioną ramą aluminiową modułów (0 V) a skrajnie położonymi w łańcuchu modułami o różnej biegunowości.
ZWÓD PIONOWY, POZIOMY – elementy instalacji odgromowej.
Słowniczek pojęć BUTLE
Butla – Jednoprzestrzeniowy nieizolowany zbiornik do magazynowania i transportu gazów o pojemności większej niż 350cm3 i mniejszej niż 150dm3 i nadciśnieniu wyższym niż 0,5bar.
ADR – Ustawa o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych
RID – Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych
Instrukcja Pakowania P200 – Załącznik do ADR opisujący wymagania dotyczące zbiorników ciśnieniowych zarówno na gazy sprężone jak i skroplone. Opisuje warunki legalizacji jak i terminów obowiązkowych dla butli. W niej dostępne są stopnie napełniania butli lub inaczej współczynnik napełniania butli.
Urząd Dozoru Technicznego w skrócie UDT – Urząd Dozoru Technicznego instytucja sprawująca nadzór oraz dozór nad urządzeniami technicznymi i instalacjami technicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi, mienia i środowiska.
Urządzenie techniczne dozorowe – Urządzenia techniczne opisane i wymienione w ROZPORZĄDZENIU RADY MINISTRÓW z dnia 16 lipca 2002r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu i nad którymi sprawuje on bezpośredni nadzór.
Dozór techniczny pełny – Dozór techniczny pełny wykonywany w toku wytwarzania, eksploatacji, tj. przeprowadzenie badania odbiorczego urządzenia w warunkach gotowości do pracy, wykonywanie okresowych i doraźnych badań technicznych. Nadzór ten wykonuje się przez cały okres eksploatowania danego urządzenia czy instalacji.
Dozór techniczny ograniczony – Dozór techniczny ograniczony wykonywany w toku wytwarzania, eksploatacji, tj. przeprowadzenie badania odbiorczego urządzenia w warunkach gotowości do pracy, i doraźnych badań technicznych. Tu nadzór nad urządzeniami wykonuje się do momentu dokonania badania odbiorczego następne badania tylko w przypadku badań doraźnych lub poawaryjnych.
Transportowy Dozór Techniczny w skrócie (TDT) – Transportowy Dozór Techniczny (TDT) wykonuje dozór techniczny nad urządzeniami technicznymi objętymi ustawą, a w szczególności nad urządzeniami technicznymi zainstalowanymi na obszarze kolejowym, w kolejowych pojazdach szynowych, nad cysternami wykorzystywanymi w ruchu kolejowym, drogowym i żegludze śródlądowej, urządzeniami technicznymi na statkach morskich, oraz nad osobowymi i towarowymi kolejami linowymi i wyciągami narciarskimi.
Wojskowy Dozór Techniczny w skrócie (WDT) – Wojskowy Dozór Techniczny (WDT) wykonuje dozór nad urządzeniami technicznymi zainstalowanymi w jednostkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej.
Badanie okresowe – Badanie okresowe wykonywane jest podczas eksploatacji urządzenia objętego dozorem technicznym pełnym.
Badanie doraźne – Badania doraźne wykonuje się na wniosek eksploatującego urządzenie.
Rewizja zewnętrzna zbiornika – Rewizja zewnętrzna wykaz czynności prowadzonych przez osobę napełniającą przed przystąpieniem do napełnieniania butli mające na celu określenie jej przydatności kontrolę stanu technicznego, odczytanie wartości nacechowanych na butli i sprawdzenie legalizacji.
Ciśnienie napełniania butli / zbiornika – Ciśnienie napełniania jest to ciśnienie do jakiego możemy napełnić zbiornik (butlę) i jest ona określona dla temperatury 15o C.
Butla pełna – Butla pełna uważa się wtedy gdy zbiornik (butla) została napełniona do maksymalnego ciśnienie gazu przy temperaturze 15o C najczęściej posiada wartość 150/160 bar lub 200/300 bar (15/16 MPa lub 20/30 MPa.)
Cechowanie zbiornika – butli – Cechowanie – oznaczenia dotyczące wartości napełniania, ciśnienia roboczego, ciśnienia próbnego, daty legalizacji, oznaczenia πgrubości ścianki itp. Nanoszone na butle w sposób trwały, metodą wybijania twardym metalem, grawerowania, odlewania lub innymi podobnymi metodami. W przypadku butli kompozytowych oznaczenia trwałe można uzyskać umieszczając drukowaną etykietę w żywicy.
