Aleksandretta obrożna
Najbardziej znanym i najczęściej hodowanym gatunkiem z rodzaju Pisittacula jest aleksandretta obrożna. Do tego rodzaju należy 15 gatunków papug ( wg J.Feliks - "Papousci" - Praha 1979). Są to ptaki średniej wielkości, o długości ( wraz z ogonem) rzadko przekraczającej 50 cm. Do najpotężniej zbudowanych należą aleksandretta większa i aleksandretta chińska,a delikatną budowę mają aleksandretty śliwogłowe. Występują w południowo wschodniej Azji i na niektórych wyspach Oceanu Indyjskiego, oraz - podgatunki aleksandretty obrożnej w - Afryce.
W moim regionie - Polsce południowo - wschodniej, hodowane i rozmnażane są: aleksandretty większe, aleksandretty śliwogłowe, aleksandretty chińskie i aleksandretty różowopierśne ( nie znam przypadków rozmnożeń innych gatunków aleksandrett w Polsce, jeżeli ktoś rozmnożył, to proszę o informację). Ale najpopularniejszym, najczęściej rozmnażanym gatunkiem z rodzaju Psittacula jest aleksandretta obrożna.
Życie w naturze.
Naturalny obszar występowania aleksandretty obrożnej, należy do największych wśród papug. Rozciąga się od Chin, poprzez Birmę, Indie, Pakistan do afrykańskiej Etiopii, Kenii i Ugandy. Introdukowano je nie tylko w inne rejony Afryki i Azji, ale także w Europie (Niemcy, Wielka Brytania, Holandia) i Ameryce Północnej. Ten ogromny areał występowania doprowadził do wytworzenia podgatunków geograficznych, różniących się wielkością i szczegółami ubarwienia. Podgatunki afrykańskie są drobniejsze i mają ciemny dziób. Podgatunki azjatyckie, mimo, że większe i kolorystycznie piękniejsze, nie mają tak wysmukłej i eleganckiej postawy, jak afrykańskie. Zamieszkują skraj dżungli, skąd często zalatują na pola uprawne. Żywią się nasionami, owocami, warzywami, kwiatami i ich nektarem. W okresie gniazdowania,żyją w parach,a pozostałą część roku w grupach po 10-20 osobników. Większe stada tych papug, możemy obserwować, tylko podczas żerowania na polach uprawnych.
Hodowla
a) pomieszczenia
Aleksandretty obrożne można udanie rozmnażać nawet w niewielkich klatkach o długości 100cm. W tym wypadku budkę lęgową, zawieszamy na zewnątrz klatki, aby nie zabierać ptakom niepotrzebnie miejsca.
Natomiast idealnym miejscem do ich hodowli, są woliery wewnętrzne, lub zewnętrzne, ale posiadające schron z możliwością dogrzania w okresie mrozów. Ptaki te są podatne na odmrożenia i w związku z tym, utratę palców u nóg.
Można je hodować również w wolierach zewnętrznych, bez ogrzewania. Taki system hodowli obserwowałem na Słowacji u Tibora Ficeriego. Hodowca, każdą, zbudowaną solidnie, metalową wolierę, zakończył murowaną przybudówką, o wymiarach 1m x 1m. Mieści się w niej wyłącznie budka lęgowa, na dachu, której ptaki spędzają noce. Pomieszczenie jest zamykane na noc solidnymi drewnianymi drzwiczkami. Dzięki temu pomysłowemu rozwiązaniu,ptaki nie odmrażają sobie palców nóg,a spłoszone nie mogą rozbić się o ściany z uwagi na niewielkie pomieszczenie. Ten system hodowli zdaje egzamin, nie zaobserwowałem żadnych ptaków bez palców, natomiast widziałem liczne odchowy, różnych gatunków aleksandrett.
b) żywienie
Stosujemy jako podstawę, mieszankę różnorodnych nasion, w stanie suchym, ale nie zapominamy o nasionach skiełkowanych, szczególnie przed lęgami i podczas odchowu młodych. W mieszance, nie może zabraknąć prosa, kanaru, słonecznika, owsa, pszenicy, oraz odrobiny nasion lnu i konopi. Można dodać też inne nasiona jak: kukurydza, sorgo, czy rzepak. Aleksandretty, jak i inne papugi, przepadają za nasionami w fazie dojrzałości mlecznej i woskowej, podawanych w kłosach, lub kolbach ( kukurydza). Jeżeli posiadamy wolierę zewnętrzną z ziemnym podłożem, to możemy wysiać tam mieszankę prosa z owsem. Będzie to doskonałe uzupełnienie diety, a jednocześnie zapewni ptakom zajęcie.
Owoce i warzywa stanowią istotne uzupełnienie diety. Aleksandretty pobierają praktycznie każdy rodzaj podawanych im owoców i warzyw, dlatego hodowca może się wykazać inwencją. Uważać należy na miejsce zbioru. Podawanie ptakom owoców jarzębiny, rosnącej obok ruchliwej szosy, na pewno nie przyczyni się do ich zdrowia i długiego życia. Podawanie tzw. "nowalijek", czy innych upraw szklarniowych, może doprowadzić do zatruć ptaków. Z jabłek najlepsze są te, z "robakami", bo piękne, ze lśniącą skórką, są przepełnione chemią, może to doprowadzić do zatrucia ptaków. Podobnymi zasadami należy się kierować, podczas podawania ptakom gałęzi drzew. Aleksandretty z upodobaniem obgryzają je z kory, a także zjadają pączki, kwiaty, nawet liście. Najczęściej podaje się gałęzie: wierzby, lipy, brzozy, a z ogrodowych - jabłoni. Pokarmem lubianym przez aleksandretty, są różnego rodzaj orzechy. Podczas ich skarmiania należy zwrócić uwagę, czy pod łupiną nie ma pleśni. Aleksandretty z upodobaniem pogryzają też sucharki i wysuszone na "kość" bułki, a niektóre nawet cukier w kostkach ( nie należy z nim przesadzać).
Podczas karmienia młodych podajemy mieszankę jajeczną, lub biały ser. Niektóre pary nie pobierają tego rodzaju pokarmu, mimo tego odchowy są udane i zdrowe.
Uzupełnieniem, ale bardzo istotnym, są preparaty zawierające sole mineralne i witaminy. W związku z jeszcze ubogim rynkiem specjalistycznych preparatów dla papug, możemy podawać preparaty stosowane w hodowli kur i gołębi. Ja podaję witaminowy preparat dla "zarodowych stad kur niosek" ( przed zakupem należy sprawdzić, czy w składzie preparatu nie ma antybiotyków), oraz preparaty mineralne dla gołębi np. "Taubenstein", czy "Pickstein".
Gdy jeszcze zapewnimy ptakom ciągły dostęp do piaski rzecznego, skorup jaj, muszel mątwy i cegiełek wapiennych, to możemy przez wiele lat, cieszyć się zdrowymi ptakami dającymi liczne odchowy.
c) rozmnażanie
Głównym problemem, przed jakim stają hodowcy chcący rozmnażać aleksandretty obrożne, jest zdobycie ptaków przeciwnych płci. Samczyka nabyć jest stosunkowo łatwo, gdyż jest "rozpoznawalny" ( posiada obrożę na szyi), natomiast samiczki, często, po dwóch latach okazują się następnym samczykiem.Gdy uda nam rozwiązać pierwszy problem, stajemy przed następnym - dobranie pary. Samice wszystkich gatunków aleksandrett są bardzo agresywne, w przypływie złości potrafią nawet zabić samca. Dlatego łącząc parę, należy zachować dużą ostrożność. Dojrzałe, doświadczone samce aleksandrett, zbliżają się do samicy bardzo ostrożnie, wyraźnie "dygając'', dają w ten sposób samicy znak o swoich seksualnych zamiarach. Jednak gotowe są w każdej chwili do ucieczki. Nawet karmiąc samicę, samiec przezornie, trzyma się od niej dosyć daleko. Podczas "parzenia" samiec też dużą uwagę poświęca dziobowi samicy.
Gdy uda nam się przejść te dwie fazy, to możemy oczekiwać udanych odchowów. Zawieszamy dosyć dużą budkę, wykonaną z mocnych desek, lub dziuplę z pnia naturalnego, o wymiarach: otwór wejściowy około 7cm, podstawa 25 cm x 25 cm, wysokość 50 cm, lub więcej. Lęgi w pomieszczeniach ogrzewanych, odbywają się podczas naszej zimy, jest to termin naturalny dla tych papug. W wolierach nie ogrzewanych, musimy poczekać z rozpoczęciem lęgów do wiosny i znacznego ocieplenia.
Samica składa przeważnie 4 jaja i wysiaduje je sama, przez ok. 24 dni. Młode po wylęgu, przebywają w gnieździe ok. 1,5 miesiąca, a po opuszczeniu budki muszą być karmione przez rodziców, co najmniej 3 tygodnie.
Istnieje możliwość prowadzenia lęgów aleksandrett obrożnych systemem stadnym. Sam nigdy, naocznie, nie miałem możliwość obserwacji tak prowadzonej hodowli, ale spotkałem się z opisem tego systemu w literaturze zagranicznej. Moje stadko, liczące 8 osobników, przebywające zimą w malutkiej, pokojowej wolierce ( 2 x 1 x 1), składające się z osobników w wieku od 1 roku do 4 lat, nie wykazuje w stosunku do siebie żadnych przejawów agresji. Stanowi to pewien dowód, że taki rodzaj prowadzenia lęgów jest możliwy.
d) odmiany barwne
Najczęściej spotykane są aleksandretty obrożne w 4 kolorach: zielone (ubarwienie naturalne), niebieskie, żółte (lutino) i białe (albinosy). Genetycznie forma zielona dominuje nad pozostałymi odmianami barwnymi. Krzyżując aleksandrettę zieloną homozygotyczną, z ptakiem innej odmiany barwnej, otrzymujemy potomstwo w kolorze zielonym. Trochę inny system dziedziczenia barw występuje w przypadku dziedziczenia cech sprzężonych z płcią, a tak właśnie dziedziczą barwę formy lutino i albinotyczne. Krzyżując np. samca lutino z samicą zieloną, otrzymamy heterozygotyczne samce zielone i homozygotyczne samice żółte. Różne, przykładowe warianty krzyżowań przedstawiam poniżej:
d) odmiany barwne
1. Z x Z =100% Z
2. Z x n = 100% Z/n
3. Z x Z/n = 50% Z
=50% Z/n
4. Z/n x Z/n =50%Z/n
=25%Z
=25% n
5. n x Z/n =50% Z/n
=50% n
6. n x n =100% n
7. 1,0 L x 0,1 L =100%
8. 1,0 L x 0,1 Z =50% Z/L
=50% 0,1L
9. 1,0 Z x 0,1 L =50%1,0 Z/L
=50% 0,1 Z
10. 1,0 Z/L x 0,1 L = 25% 1,0 L
=25% 1,0 Z/L
=25% 0,1 L
= 25% 0,1 Z
11. 1,0 Z/L x 0,1Z =25%1,0 Z
=25% 1,0Z/L
=25% 0,1 L
=25%0,1 Z
Legenda:
1,0 - samiec
0,1 - samica
L - ptak homozygotyczny żółty (lutino)
Z - ptak homozygotyczny zielony
n - ptak homozygotyczny recesywny niebieski
Z/n - ptak heterozygotyczny zielony przekazujący potomstwu barwę niebieską
Z/L - ptak zielony przekazujący potomstwu barwę żółtą
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
