 RABATY BYLINOWE
Byliny doskonale nadają się do każdego ogrodu a do tego mają wiele zalet - przede wszystkim nie trzeba ich co roku wysiewać na nowo. Są to rośliny wieloletnie o niezdrewniałych pędach mogące kwitnąć i wytwarzać nasiona corocznie, przez wiele lat. Możliwości wykorzystania bylin jest wiele ale stosuje się je przede wszystkim do tworzenia wielogatunkowych rabat lub kompozycji w formie grup czy rabat wyspowych na przykład na trawnikach.
Najlepszą porą na zakładanie rabaty bylinowej jest wczesna wiosna. Przed rozpoczęciem prac warto zaplanować rozmieszczenie poszczególnych bylin tak by całość wyglądała harmonijnie. Właściwie zaplanowana rabata powinna wyglądać dobrze i kolorowo.
Większość bylin może zimować w guncie ale niektóre z nich wymagają lekkiego okrycia na zimę. Są też takie byliny, których części podziemne trzeba niestety na zimę wykopywać i przechowywać w zabezpieczonym od mrozu pomieszczeniu.
Rabata bylinowa założona na pochyłym terenie.
Niskie byliny na obrzeżu rabaty.
Zakładanie rabaty bylinowej
Początek wiosny to dobra pora na zakładanie rabat bylinowych. Jeżeli pogoda jest odpowiednia to już w połowie marca możemy rozpocząć prace. Najpierw trzeba przygotować grunt: musimy miejsce pod rabate starannie przekopać (na glębokośc 25-30 cm) i dokładnie odplewić. Kolejna czynność to wzbogacenie gleby - w zależności od potrzeby wzbogacamy ją dobrym kompostem lub nawozem mineralnym.
Byliny zaliczane do wyjątkowo wytrzymałych :
Krwawnica pospolita mrozoodporna i w odpowiednich warunkach długowieczna.
Liliowce mają wiele ciekawych odmian.
Dzielżany rosną szybko i bujnie.
Odporne na suszę i mrozy rozchodniki okazałe.
Jak zaplanować obsadzenie rabaty ?
Warto przed obsadzeniem rabaty dokładnie zaplanować jak będą rozmieszczne na niej rośliny. Najlepiej byliny sadzić w grupach kolorystycznych, gatunkowych i odmianowych po kilkanaście sztuk. W większej ilości barwne plamy będą bardziej widoczne.
Najlepiej na jednej rabacie sadzić gatunki bylin o zbliżonych wymaganiach glebowych, świetlnych i wodnych. Trzeba też dobrać je tak aby w okresie kwitnienia harmonizowały ze sobą barwami. Sztuką jest też takie zaplanowanie rabaty bylinowej aby atrakcyjnie wyglądała przez cały okres wegetacji. Bardzo cenne są w tym względzie byliny o ozdobnych, wybarwionych liściach, takie jak funkie czy żurawki .
Byliny o ozdobnych liściach :
Funkie tworzą malownicze kępy z dekoracyjnych liści.
Żurawki mogą mieć liście purpurowe, żółte, brązowe a na dodatek pokryte wzorami.
Miodunka pstra ma liście nakrapiane w kontrastujące, białosrebrzyste plamy.
Języczka pomarańczowa ma liście ciemne, duże i nerkowate.
Aby wszystkie byliny posadzone na rabacie miały jak najlepsza ekspozycję, należy ich rozmieszczenie w sposób przemyślany zapalnowac uwzgledniając ostateczną ich wysokośc oraz pokrój. Można wyróznić w rabacie 3 grupy bylin : wiodące, kobiercowe i wypełniające. Przy kompozycji rabaty trzeba również uwzglęnić rozmiary roślin - rośliny wysokie (wiodące) sadzimy na tyłach rabaty a najniższe z przodu - tak robimy jeżeli rabata jest umieszczona na końcu działku lub pod ściana - czyli gdy z jednej sytony ma jakieś "tło". Jeżeli widok na rabate jest otwarty ze wszystkiuch stron, byliny wiodące, najwyższe umiejscowiamy pośrodku nasadzenia.
Niskie, słabo rosnące byliny sadzi się co 20-30 cm ale jeżeli chcemy uzyskać szybciej zwartą okrywę zmniejszamy odległości. Byliny średniej wielkości sadzimy co 40-45 cm a wysokie co 60-80 cm. Glebę wokół posadzonych roślin ściółkujemy.
Na rabatach bylinowych sadzi się także :
Trawy ozdobne.
Rośliny cebulowe i bulwiaste.
Niskie krzewinki.
Krzewy róż.
Kiedy sadzić byliny ?
Młode rośliny wyprodukowane w doniczkach można sadzić podczas całego okresu wegetacyjnego w przeciwnym wypadku trzeba trzymać się odpowiedniego terminu. Byliny kwitnące wiosną sadzi się zawsze w końcu jesieni, kwitnące w lecie i na jesieni - na wiosnę. Wiosenne sadzenie kończymy najpóźniej w połowie maja, jesienne w końcu września a na terenach o łagodniejszym klimacie pod koniec października. Rośliny posadzone na jesieni okrywa się w celu ochrony przed mrozem.
Błędy popełniane przy uprawie bylin:
Jednym z najczęstszych błędów jest przekonanie, że byliny rosną dobrze w każdej ziemi ogrodowej przez wilele lat, bez większych starań. Czyli, że byliny posadzimy a potem już "same rosną"". Uprawiane w naszych ogrodach byliny pochodzą z różnych cześci świata, są przystosowane do różnych środowisk i trzeba się liczyć z ich wymaganiami. Większość bylin lubi najbardziej glebę dostatecznie żyzną, nie za suchą nie za lekką. Wymagają też odpowiedniego zasilania i pielęgnowania.
Innym błedem popełnianym przy uprawie bylin jest sadzenie ich pod drzewami i krzewami, bowiem wiele z nich może rosnąć w półcieniu. To kusi żeby obsadzić z reguły puste miejsca w sąsiedztwie, ale zapomina się o zapotrzebowaniu na wodę. Krzewy i drzewa z reguły całą wodę wypijają nie pozostawiając jej wiele dla sąsiadujących z nimi bylin. Najbardziej szkodliwe jest sąsiedztwo drzew i krzewów z płytkim systemem korzeniowym; np. lilaków, brzóz, wierzb, jesionów czy topoli. Lepsze jest sąsiedztwo luźno rosnących buków, dębów, lip i klonów.
Pielęgnacja bylin - podstawowe zasady:
- Ziemia na grządce powinna być odpowiednio dobrana i oczyszczona z chwastów.
- Sadząc byliny pamiętamy o zachowaniu odstępów pomiedzy poszczególnymi odmianami - są byliny, które dość szybko się rozrastają w pokaźne kępy i potrzebują trochę miejsca. Mogą też zagłuszyć byliny o słabszej sile wzrostu.
- Zbyt silnie rozrośnięte kępy bylin można dzielić na części i sadzić na nowo (lub podarować innym miłośnikom ogrodów). Najczęsciej dzieli się byliny co 5-6 lat.
- W czasie wegetacji nawozimy byliny kompostem i innymi nawozami organicznymi.
- Wysokie byliny mogą się pokładać - lepiej przywiązać je do plaików.
- Część bylin może kwitnąć po raz drugi, dlatego po przekwitnięciu pędy należy poprzycinać.
Byliny na gleby żyzne i słoneczne stanowiska:
astry trwałe, chaber, dalia, floks (znosi też półcień), jeżówka purpurowa, kosaciec bródkowy, lilia, liliowiec (ale rośnie dobrze również na innych stanowiskach), mak, mieczyk, orlik (znosi również półcień), kanna (paciorecznik) , ostróżka, pelargonia, peonia, pysznogłówka (znosi też półcień), przebiśnieg, rudbekia, sasanka (znosi też suche stanowiska), serduszka, krokusy, szafirki, tulipany (znoszą też półcien), krwawnik pospolity (choć toleruje też gorsze gleby i półcień), ubiorek, zimowit, złocień, żółwik ukośny (choć toleruje też miejsca mniej nasłonecznione).
Byliny na gleby lekkie, suche i słoneczne stanowiska :
astery trwałe, dzielżan, dzwonki (gatunki skalne), liliowce, łubiun, gipsówka, nawłoć, mikołajek płaskolistny, przymiotno ogrodowe, rojniki, rozchodniki, rudbekia naga, rogownica kutnerowata, szarotka, zawciąg nadmorski, żagwin (znosi też półcień).
Byliny na miejsca półcieniste, cieniste i wilgotne :
tawułka, barwinek, begonia bulwiasta, cebulica, kaczeńce, fiołek wonny, funkia (hosta), trzykrotka wirginijska, języczka pomarańczowa, konwalia, kosaciec syberyjski, krwawnica pospolita, liliowiec, narcyz, paprocie, pierwiosnek ząbkowany, przebiśnieg, szafirek, śnieżyca, zawilec gajowy, żółwik ukośny, żurawka .
Byliny od wiosny do późnej jesieni :
Do skomponownia ogrodu z bylinami, który będzie ciekawy przez cały sezon wegetacji potrzebna jest wiedza o tym kiedy kwitną poszczególne gatunki.
Byliny wiosenne :
ciemiernik biały, zawilec gajowy, przylaszczka, ciemiernik ogrodowy, pierwiosnki, bergenie, kaczeńce, fiołki, omieg kaukaski,floksy szydlaste, gęsiówka kaukaska, miodunka pstra, konwalie, czosnek niedźwiedzi, sasanki, serduszka okazałe, cieszynianka wiosenna, brunera, smagliczka skalna, żagwin ogrodowy.
Byliny końca wiosny i początku lata :
goryczka krótkołodygowa, goździki sine, Inkarwilla Delavaja, jukka ogrodowa, piwonia chińska, piwonia lekarska, zawciąg nadmorski, rogownica kutnerowata.
Byliny letnie :
rozchodnik ostry, lnica bluszczykowata, tojeść kropkowana, floksy wiechowate, jeżówka purpurowa, krwawnica pospolita, krwawnik pospolity, liliowce, margerytki, mikołajek płaskolistny, przymiotno ogrodowe, tawułka, pysznogłówka, funkie (hosty), dzwonki, goździki kropkowane, zawciąg nadmorski, ostróżka, heliotrop, trzykrotka wirginijska, kanna (paciorecznik) , pelargonie, rozchodnik okazały, nawłoć, języczka pomarańczowa, słoneczniczek szorstki.
Byliny jesienne :
jeżówka purpurowa, języczka pomarańczowa, kanna (paciorecznik) , miechunka rozdęta, nawłoć, rozchodnik okazały, pelargonie, słoneczniczek szorstki, astry trwałe, złocień (chryzantema).
Byliny o ozdobnych liściach efektowne przez większą część sezonu :
funkie (hosty), dąbrówka rozłogowa, języczka pomarańczowa, miodunka pstra, żurawka, jasnota plamista, koleus (pokrzywka brazylijska), (musi zimować w pomieszczeniach), irezyna herbsta (musi zimować w pomieszczeniach).
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
