Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
OBWE (Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, ang. Organization for Security and Co-operation in Europe - OSCE) - największa na świecie regionalna organizacja bezpieczeństwa, ustanowiona 1 stycznia 1995 roku na mocy decyzji podjętej na szczycie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) w grudniu 1994 roku w Budapeszcie, stanowiąca kontynuację procesu KBWE. OBWE ma siedzibę w Wiedniu i skupia 56 państw z Europy, Ameryki Północnej, Kaukazu i Azji Środkowej.
OBWE działa w trzech wymiarach bezpieczeństwa, stanowiących trzon Aktu Końcowego z Helsinek podpisanego 1 sierpnia 1975 roku przez 35 państw uczestniczących w KBWE:
- polityczno-wojskowym, obejmującym m.in. kontrolę zbrojeń, nienaruszalność granic, zwalczanie terroryzmu, zapobieganie konfliktom;
- gospodarczo-środowiskowym, obejmującym m.in. zwalczanie przemytu broni, narkotyków i żywego towaru, promocję zdrowego środowiska gospodarczego, dialog w sprawie bezpieczeństwa energetycznego, działania na rzecz równowagi ekologicznej;
- ludzkim, obejmującym m.in. poszanowanie praw człowieka, swobód obywatelskich i rządów prawa, promocję demokracji i tolerancji.
Naczelnym zadaniem OBWE jest wczesne wykrywanie, zapobieganie i opanowywanie kryzysów na obszarze Europy, Kaukazu i Azji Środkowej. Najwyższym organem jest szczyt szefów państw i rządów, który organizowany jest raz na kilka lat - ostatni taki szczyt odbył się w Stambule 18-19 listopada 1999 roku. Co najmniej raz w roku zbiera się Rada Ministerialna, składająca się z ministrów spraw zagranicznych, bieżącymi zadaniami zajmuje się zaś Stała Rada, spotykająca się w każdym tygodniu. Innymi ważnymi organami są Forum Współpracy Bezpieczeństwa, na którym cotygodniowo prowadzone są negocjacje i konsultacje w sprawach istotnych dla bezpieczeństwa europejskiego; Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (Office for Democratic Institutions and Human Rights - ODIHR) z siedzibą w Warszawie, promujące demokrację, prawa człowieka i rządy prawa, m.in. zajmujące się monitoringiem wyborów; Wysoki Komisarz ds. Mniejszości Narodowych; Przedstawiciel ds. Wolności Mediów. Co roku zmienia się przewodniczący OBWE, który jest ogólnie odpowiedzialny za działania wykonawcze, w 1998 roku był nim minister spraw zagranicznych Polski Bronisław Geremek; aktualnego przewodniczącego wspierają jego poprzednicy i następcy, razem tworzący tzw. trojkę. Nadzór administracyjny nad działaniami organów OBWE sprawuje sekretarz generalny.
Podstawowym instrumentem wykonywania funkcji OBWE są misje wyznaczane przez Stałą Radę za zgodą państw, których mają dotyczyć. Spośród kilkunastu misji OBWE najważniejsze i najbardziej rozbudowane to misje w Kosowie oraz Bośni i Hercegowinie. W 2009 roku w misjach OBWE zatrudnionych było około 3 tysiące osób, w większości pracowników lokalnych, podczas gdy w instytucjach OBWE pracowało 450 osób. Zadania misji mogą być rozmaite, najczęściej jednak koncentrują się na zagwarantowaniu przestrzegania praw człowieka i praw mniejszości, promowaniu dialogu międzyetnicznego, budowie struktur demokratycznych, asystowaniu przy wyborach. Budżet OBWE w 2008 roku wynosił 164 miliony euro.
Strona internetowa: http://www.osce.org/ |
