 Akropol ateński
Akropol ateński to najsłynniejszy zabytek starożytnej Grecji i duma narodowa mieszkańców tego kraju. Obecny wygląd tego obiektu niestety nie odpowiada jego wyglądowi za czasów starożytnych. Dzisiejszy akropol to artystycznie ukształtowane ruiny, które przez ostatnie 170 lat tworzyli archeolodzy oraz historycy sztuki.
Akropol (akropolis – górne miasto) stanowi wapienne wzgórze położone u stóp Aten. Jego wysokość względna wynosi 95 m, a bezwzględna – 156 m. Płaskowyż na szczycie tej ateńskiej budowli posiada długość na osi wschód-zachód – 320 m, a jego szerokość wynosi 156 m. Niegdyś do Akropolu ateńskiego prowadziły dwie drogi: Panatenajska i Trójnogów.
Za czasów starożytnych Akropol spełniał cztery kluczowe warunki do założenia w nim osady:
posiadanie funkcji obronnych,
położenie w pobliżu morza,
występowanie źródeł wodnych,
możliwość kontroli okolicy.
Wybudowany na terenie Aten Akropol (ok. 5000 p.n.e.) stanowił jedną z najstarszych osad na terenie Grecji. W czasach mykeńskich powstała tu także cytadela, która uległa zniszczeniu po upadku królestwa mykeńskiego, kiedy doszło do najazdu Dorów. W VIII wieku p.n.e. Akropol stał się miejscem kultu i służył jako miejsce poświęcone licznym bóstwom.
Wybudowane w okresie archaicznym świątynie zostały zniszczone podczas wojen perskich. Na szczęście doszło do odbudowy, którą zainicjował Perykles i w niedługim czasie powstał tu kompleks świątyń oraz budowli, w tym m.in.: Partenon na cześć patronki miasta – Ateny Partenos, świątynia Ateny Nike, świątynię Artemidy Brauronia, Erechtejon i nowe, okazalsze Propyleje (budowla wejściowa), w których wnętrzu umieszczono Pinakotekę (magazyn, zbiór obrazów i dzieł sztuki).
Całością prac zajął się Fidiasz, a także inni wielcy architekci greccy: Mnesikles, Iktinos i Kallikrates. Szczątki zniszczonych przez Persów rzeźb, a także elementy starszych budowli zostały wykorzystane przy poszerzaniu tarasu w kierunku południowym (odnaleziono je w latach 70. XVIII w., podczas prac archeologicznych w tzw. „gruzowisku perskim”). W okresie rzymskim postanowiono wybudować okrągłą świątynię Augusta i Romy (25 p.n.e.) tuż przy Partenonie oraz przebudować Propyleje, dodając im monumentalne schody. Na południowym zboczu Akropolu umiejscowiono ponadto: teatr Dionizosa, portyk Eumenesa II, sanktuarium Dionizosa Eleuthereusa oraz odeon Herodesa Attyka. Za czasów Justyniana I Wielkiego wszystkie świątynie przekształcono w kościoły chrześcijańskie. W połowie XV w. Akropol ateński znalazł się we władzy Turków, którzy przyczynili się do jego dewastacji. Ogromną część zabytków z Akropolu wywiózł w 1816 r. do Londynu lord Elgin. Kiedy Grecja odzyskała niepodległość, przystąpiono do prac konserwatorskich, trwających do dziś.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
