 Wybrane zagadnienia prawa polskiego
1. Prawo karne.
2. Prawo cywilne.
3. Prawo administracyjne.
4. Prawo pracy.
1. Prawo karne:
- prawo karne to zespół przepisów prawnych normujących kwestie odpowiedzialności karnej człowieka za czyny zabronione pod groźbą kary kryminalnej,
- zadaniem prawa karnego jest zaspokajanie społecznego poczucia sprawiedliwości, czynnika utrwalającego ład społeczny,
- podział prawa karnego: źródłami prawa karnego w Polsce są ustawy:
- - Kodeks Karny (KK): obejmuje zespół przepisów prawnych normujących:
- - - czyny będące przestępstwami,
- - - zasady odpowiedzialności za te czyny,
- - - środki prawne stosowane wobec sprawców (np. zakaz prowadzenia pojazdów, obowiązek naprawienia szkody)
- - Kodeks Postępowania Karnego (KPK):
- - - to zespół przepisów normujących postępowanie w sprawach karnych,
- - Kodeks Karny Wykonawczy (KKW): to przepisy normujące wykonywanie:
- - - kar,
- - - środków karnych i zabezpieczających,
- - - innych rozstrzygnięć.
- kategorie przestępstw: przestępstwo - czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia albo występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy,
- - zbrodnia: to czyn zabroniony, popełniony umyślnie, zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej lat 3.
- - występek: czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc,
- sposoby ścigania przestępstw:
- - ścigane z urzędu,
- - ścigane na wniosek osoby pokrzywdzonej,
- rodzaje kar:
- - grzywna: to kara finansowa wskazana przez sąd jako konkretna kwota pieniężna. Określa się w ilości stawek dziennych i podaje się wartość stawki dziennej. Liczba stawek 10-540, wartość stawki 10 zł. – 2.000,- zł. Grzywna może wynieść od 100 zł. do 1.080.000,-zł., a nawet na podst. art. 309 kk do 6 mln.
- - kara ograniczenia wolności: wymiar od 1 miesiąca do 12 miesięcy. Sprawca nie trafia do zakładu karnego, a zobowiązany jest przez sąd do wykonania pracy na cele społeczne. Wymiar tej pracy od 20 do 40 godzin miesięcznie,
- - kara pozbawienia wolności: polega na przymusowym umieszczeniu osoby skazanej w zakładzie karnym. Wymiar kary: od 1 miesiąca do 15 lat, 25 lat i dożywotnie pozbawienie wolności.
2. Prawo cywilne:
- reguluje stosunki majątkowe między osobami fizycznymi i prawnymi, a także sytuację prawną osób i rzeczy jako podmiotów i przedmiotów prawa cywilnego,
- źródła prawa cywilnego:
- - Kodeks Cywilny (KC):
- - - zbiór przepisów z zakresu prawa cywilnego,
- - Kodeks Postępowania Cywilnego (KPC):
- - - zbiór norm prawnych regulujących sposób postępowania w sprawach cywilnych,
- podstawowe zasady prawa cywilnego:
- - uznania i ochrony osobowości każdego człowieka w równej mierze (równość stron),
- - całkowita i równa ochrona mienia,
- - zakaz nadużywania praw podmiotowych,
- - swoboda umów,
- - ochrona zaufania, działanie w dobrej wierze.
- pojęcia: osoba fizyczna, osoba prawna, cechy osoby fizycznej i prawnej,
- działy prawa cywilnego: własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawa, służebność, spółdzielcze prawo do lokalu,
- strony w postępowaniu sądowym: powód, pozwany.
3. Prawo administracyjne:
- normy prawne regulujące funkcjonowanie organów administracji państwowej i samorządowej, ich kompetencje, obowiązki, wzajemne relacje, zasady nadrzędności oraz kontroli,
- to także przepisy nakładające na obywateli pewne obowiązki, np. obowiązek meldunkowy,
- to także przepisy dotyczące ochrony środowiska, obywatelstwa, sposobu wystawiania dokumentów, wywłaszczenia obywatela,
- przepisy określające sposób załatwiania spraw urzędowych,
- normy zawarte głównie w przepisach Kodeksu Postępowania Administracyjnego (KPA).
4. Prawo pracy:
- to normy regulujące stosunki między pracodawcą a pracownikiem; to prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy,
- to prawne uregulowanie nawiązania stosunku pracy, poprzez zawarcie umowy o pracę, jej rozwiązanie w drodze wypowiedzenia, ochrona pozycji pracownika w stosunkach pracy,
- normy zawarte głównie w ustawie: Kodeks Pracy (KP).
5. Osoba fizyczna i osoba prawna – cechy:
1) Podmioty prawa cywilnego.
- - osoba fizyczna – to określenie człowieka, od momentu jego narodzin do śmierci.
- - osoba prawna – to jednostka organizacyjna, która może występować jako samodzielny podmiot prawa. Przykłady: stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe, jst, skarb państwa, wyższe uczelnie, związki religijne.
2) Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych.
- - zdolność prawna – możliwość bycia podmiotem prawa cywilnego, co oznacza posiadanie praw i obowiązków. Zdolność prawną ma każdy człowiek przez całe życie. Wyjątek: nasciturus, który ma zdolność do dziedziczenia.
- - zdolność do czynności prawnych – to możliwość nabywania praw i zaciągania zobowiązań w wyniku własnego działania; zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej. W przypadku osób fizycznych występują 3 zakresy zdolności do czynności prawnych:
- - - pełna zdolność do czynności prawnych – mają osoby, które ukończyły 18 lat oraz kobiety od 16 roku życia, jeżeli zawarły małżeństwo i nie są ubezwłasnowolnione.
- - - ograniczona zdolność do czynności prawnych – mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 rok życia, a także osoby częściowo ubezwłasnowolnione. Mogą one samodzielnie wykonywać niektóre czynności z zakresu prawa cywilnego.
- - - brak zdolności do czynności prawnych – charakteryzuje osoby poniżej 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Większość czynności cywilnoprawnych mogą one dokonywać tylko za zgodą przedstawicieli ustawowych.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
