 Podstawowe zasady praw i funkcjonowania sądów
1. Podstawowe zasady prawa.
2. Konstytucyjne zasady funkcjonowania sądów.
1. Podstawowe zasady prawa:
- lex retro non agit –prawo nie działa wstecz. Inaczej nazywana zasadą nieretroaktywności, oznacza zakaz karania za czyn, który w chwili jego popełnienia nie stanowił przestępstwa, a znamion przestępstwa nabrał w chwili ustanowienia nowych przepisów (art. 42 KRP),
- nullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa, jeśli nie nastąpiło złamanie prawa. Nie jest przestępstwem czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełnienia,
- nulla poena sine lege – nie ma kary bez ustawy,
- ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. Nie można powoływać się na nieznajomość obowiązującego prawa,
- dura lex sed lex – twarde prawo, ale prawo
- pacta sunt servanda – umów należy dotrzymywać,
- prawo do obrony – każdy ma prawo bronić się sam lub korzystać z obrońcy. W Polsce obrońcą może być adwokat lub radca prawny,
- domniemanie niewinności – osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa nie może być uznana za winną, dopóki jej wina nie zostanie udowodniona i nie zostanie wydany prawomocny wyrok (art. 42, ust. 3 KRP),
- in dubio pro reo–w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego,
- zasada jawności – jawność procesu karnego wypełnia prawo obywateli do uzyskania informacji o działalności organów państwowych (art. 45 KRP),
- zasada prawdy materialnej – nakłada obowiązek na organy prowadzące postępowanie do ustalenia wszystkich faktów i okoliczności popełnienia przestępstwa i oparcia na nich rozstrzygnięcia,
- zasada obiektywizmu – polega na bezstronnym stosunku organu prowadzącego postępowanie do oskarżonego i do oskarżyciela
- zasada swobodnej oceny dowodów – sąd oceniając dowody kieruje się zasadami logicznego rozumowania, własną wiedzą i doświadczeniem życiowym,
- si in ius vocatio – wzywają cię, idź.
2. Konstytucyjne zasady funkcjonowania sądów:
- zasada niezawisłości sądu:
- - władzę w Polsce sprawują sądy, oprócz władzy ustawodawczej i wykonawczej (zasada trójpodziału władzy),
- - prawo obywatela do sprawiedliwego procesu,
- - niezawisłość sędziów: są mianowania przez Prezydenta RP, nieusuwalni, posiadają immunitet sędziowski, zakaz łączenia funkcji sędziego, apolityczność,
- zasada instancyjności – postępowanie sądowe jest wieloinstancyjne,
- zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości – obecność ławników w trakcie procesu. Są oni wybierani przez rady gmin na 4-letnią kadencję,
- zasada jednolitości – na terenie całego kraju obowiązuje jednolita struktura sądów oraz przepisy regulujące sposób postępowania i orzekania. Wyroki są wydawane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
