 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
1. Konstytucja.
2. Podstawowe zasady prawa Konstytucyjnego.
3. Podstawowe zasady prawa.
Konstytucja:
- Konstytucja (ustawa zasadnicza) – jest najważniejszym aktem prawnym, regulującym relacje między jednostką a państwem, prawa o obowiązki obywatela, podstawowe zasady ustroju politycznego i społecznego państwa, kompetencje organów władzy.
- To najważniejszy akt prawny Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku. Ogłoszony w Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, wszedł w życie 17 października 1997. Konstytucja złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów, w tym z 243 artykułów.
- Preambuła – (wstęp), to uroczysty wstęp powołujący się na polskie tradycje historyczne oraz ważne wartości, takie jak prawda, sprawiedliwość, dobro, piękno. Preambuła zawiera odwołanie się do Boga, czyli Invocatio Dei. Nadaje ona Konstytucji nie tylko uroczysty charakter, ale wyznacza również kierunki interpretacji jej przepisów.
Podstawowe zasady prawa Konstytucyjnego:
To fundamentalne zasady ustroju politycznego RP
- zasada państwa demokratycznego
- zasada państwa prawa
- zasada państwa jednolitego
- zasada suwerenności narodu – w znaczeniu wewnętrznym i zewnętrznym, władza wywodzi się od narodu,
- zasada republikańskiej formy państwa – władza pochodzi z wyboru, wyklucza się dziedziczenie władzy, zasada reprezentacji politycznej – naród rządzi państwem poprzez swoich przedstawicieli,
- zasada podziału władzy – istnieją 3 równorzędne władze: ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza,
- zasada pluralizmu politycznego – istnieje i działa wiele partii politycznych,
- zasada samorządności terytorialnej zasada niezawisłości sędziowskiej
Podstawowe zasady prawa:
- lex retro non agit – prawo nie działa wstecz. Inaczej nazywana zasadą nieretroaktywności, oznacza zakaz karania za czyn, który w chwili jego popełnienia nie stanowił przestępstwa, a znamion przestępstwa nabrał w chwili ustanowienia nowych przepisów (art. 42 KRP),
- nullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa, jeśli nie nastąpiło złamanie prawa. Nie jest przestępstwem czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełnienia,
- nulla poena sine lege – nie ma kary bez ustawy,
- ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. Nie można powoływać się na nieznajomość obowiązującego prawa,
- dura lex sed lex – twarde prawo, ale prawo
- pacta sunt servanda – umów należy dotrzymywać,
- prawo do obrony – każdy ma prawo bronić się sam lub korzystać z obrońcy. W Polsce obrońcą może być adwokat lub radca prawny,
- domniemanie niewinności – osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa nie może być uznana za winną, dopóki jej wina nie zostanie udowodniona i nie zostanie wydany prawomocny wyrok (art. 42, ust. 3 KRP),
- in dubio pro reo – w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego,
- zasada jawności – jawność procesu karnego wypełnia prawo obywateli do uzyskania informacji o działalności organów państwowych (art. 45 KRP),
- zasada prawdy materialnej – nakłada obowiązek na organy prowadzące postępowanie do ustalenia wszystkich faktów i okoliczności popełnienia przestępstwa i oparcia na nich rozstrzygnięcia,
- zasada obiektywizmu – polega na bezstronnym stosunku organu prowadzącego postępowanie do oskarżonego i do oskarżyciela
- zasada swobodnej oceny dowodów – sąd oceniając dowody kieruje się zasadami logicznego rozumowania, własną wiedzą i doświadczeniem życiowym,
- si in ius vocatio – wzywają cię, idź. zasada niezawisłości sądu:
- − władzę w Polsce sprawują sądy, oprócz władzy ustawodawczej i wykonawczej (zasada trójpodziału władzy),
- − prawo obywatela do sprawiedliwego procesu,
- − niezawisłość sędziów: są mianowania przez Prezydenta RP, nieusuwalni, posiadają immunitet sędziowski, zakaz łączenia funkcji sędziego, apolityczność,
- zasada instancyjności – postępowanie sądowe jest wieloinstancyjne,
- zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości – obecność ławników w trakcie procesu. Są oni wybierani przez rady gmin na 4-letnią kadencję,
- zasada jednolitości – na terenie całego kraju obowiązuje jednolita struktura sądów oraz przepisy regulujące sposób postępowania i orzekania. Wyroki są wydawane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
