 Bursztyn w jubilerstwie
Nieodłącznym elementem pracy jubilera jest oprawianie bursztynów. Bursztyny cieszą się w ostatnich latach coraz większym popytem. Aby się o tym fakcie przekonać wystarczy na przykład wybrać się na spacer w wakacje na ulicę Mariacką (zwaną ulicą Bursztynową) w Gdańsku. Tutaj aż ścisk od rozmaitych turystów z zagranicy poszukujących wyjątkowej, bałtyckiej pamiątki. Ręka wykwalifikowanego jubilera potrafi wydobyć z bryły tej stwardniałej żywicy głębokie piękno. Chyba w każdym sklepie z biżuterią można nabyć rozmaitą biżuterię z bursztynem.
Bursztyn znany jest także pod nazwami: jantar czy amber. Jest to kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew z grupy bobowców. Rekordowa odkryta do naszych czasów bryła bursztynu bałtyckiego ma wagę prawie 10kg!
Odmian bursztynu jest sporo, bo aż 60. Najczęściej spotykany jest bursztyn o barwie żółtej. Najbardziej popularne rodzaje bursztynu to: bałtycki, birmit, bursztyn dominikański, aikait, bursztyn japoński oraz symetyt.
Nazewnictwo i określenia kamieni jubilerskich z bursztynu bałtyckiego (sukcynitu)
Bursztyn bałtycki (sukcynit) naturalny – kamień poddany jedynie obróbce mechanicznej (na przykład szlifowanie, cięcie, toczenie, polerowanie) bez jakichkolwiek zmian naturalnych właściwości.
Bursztyn bałtycki (sukcynit) modyfikowany – kamień poddany obróbce termicznej lub ciśnieniowej powodującej zmianę właściwości fizycznych, między innymi stopnia przezroczystości i barwy.
Bursztyn bałtycki (sukcynit) rekonstruowany (prasowany) - kamień otrzymany z jednego albo wielu kawałków bursztynu bałtyckiego sprasowanego pod wpływem podwyższonej temperatury i wysokiego ciśnienia bez dodatkowych składników.
Bursztyn bałtycki (sukcynit) łączony - kamień składający się z dwu lub więcej części naturalnego, modyfikowanego lub rekonstruowanego bursztynu bałtyckiego sklejonych z użyciem jak najmniejszej ilości spoiwa koniecznego do złączenia fragmentów.
Międzynarodowe organizacje jubilerskie i gemmologiczne zalecają pełne informowanie klientów o przeprowadzonych modyfikacjach kamieni.
Klasyfikacja kamieni jubilerskich z bursztynu przyjęta przez Zarząd Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników dnia 20.11.1999 z późniejszymi zmianami. Ostatnia zmiana dnia 05.09.2014, tekst ujednolicony.
Klasyfikacja surowca i półfabrykatów z bursztynu bałtyckiego (sukcynitu)
Pochodzenie ze złoża
- bursztyn z Bałtyku ( w tym kopalnych plaż),
- bursztyn z nagromadzeń lodowcowych,
- bursztyn z Sambii (ze złóż sambijskich),
- bursztyn z Ukrainy (bursztyn ukraiński),
- bursztyn z Bitterfeldu ( bursztyn saksoński),
Formy surowca
- pękate
- płytkowe
- krople, sople
- nieregularne
Budowa
- masywny, lity
- warstwowy
Przezroczystość
- przezroczysty
- przeświecający
- nieprzezroczysty
Zanieczyszczenie substancjami organicznymi
- czysty
- z niewielkimi wtrąceniami
- zanieczyszczony, porowaty
Masa(tabela)
Podział klasyfikacyjny surowca bursztynowego oparty na masie bryłek zatwierdzony przez KKRz. W dniu 20 listopada 1999r.
Surowiec prefabrykowany
- ociosany
- bryłki oczyszczone w młynkach
- piaskowany
- po obróbce termicznej (prażony) w ciałach sypkich i cieczach
- w autoklawach
- całe bryłki bursztynu sprasowane na kształt kaboszonów, kulek i innych form
Półfabrykaty prasowane
- płyty i wałki bursztynowej o jednolitej strukturze, bez dodatku spoiwa, przezroczyste, jasne
- płyty i wałki ze sprasowanego bursztynu o jednolitej strukturze, mętne i nieprzezroczyste
- wypraski z bursztynu jednolite, z dodatkiem pigmentów
- wypraski z bursztynu ze śladami styku ziaren lub smugami czerwonej zwietrzeliny
- płyty i wałki bursztynowe o niejednolitej strukturze z dodatkiem spoiwa – czystej mączki bursztynowej
Powyższa Klasyfikacja surowca i półfabrykatów z bursztynu bałtyckiego(sukcynitu) dla celów wykorzystania w biżuterii i sztuce została uchwalona przez Komisję Kwalifikacyjną Rzeczoznawców Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników na posiedzeniu w dniu 9 maja 2005 roku.
Klasyfikacja żywic kopalnych
Żywice kopalne określone nazwą bursztyn( w znaczeniu szerszym: jako żywica kopalna, a nie jako sukcynit) i przymiotnikiem określającym rejon ich występowania. Są to występujące na rynku wyrobów: bursztyn dominikański, bursztyn meksykański, bursztyn z Borneo, których zawartość kwasu bursztynowego waha się w granicach 0-3%. Także wiele innych żywic kopalnych o znaczeniu kolekcjonerskim i naukowym. Żywice kopalne mające nazwy własne nadane przez badacza = kreatora typu danego rodzaju żywicy, który je odkrył i po raz pierwszy opublikował ich właściwości. Są to, występujące na rynku wyrobów: birmit, rumenit, symetyt. Także wiele innych żywic kopalnych o znaczeniu kolekcjonerskim i naukowym.
Komisja Kwalifikacyjna Rzeczoznawców przedstawia Zarządowi Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników postulat wyłączenia z rekomendacji tych firm, które dokonują obrotu wyrobami z w/w skróconej klasyfikacji żywic kopalnych i imitacji.
Żywice kopalne towarzyszące bursztynowi bałtyckiemu w złożach:
1. gedano-sukcynit jest możliwy do zdefiniowania jedynie w badaniach laboratoryjnych. W obróbce nie różni się prawie wcale od sukcynitu. Wyróżniamy natomiast tak zwane żywice towarzyszące złożom sukcynitu, z których niektóre dość łatwo odróżnić od bursztynu bałtyckiego:
2. żółty, przezroczysty gedanit o typowej białej powierzchni zwietrzenia
3. niezmiernie rzadki, czarny stantienit dający bardzo dobry poler
(„czarny bursztyn” pojawiający się na rynku jest uzyskiwany, albo w procesie prasowania, albo zmiany barwy w autoklawie; mylony z gagatem)
4. inne czarne żywice „miękkie” i „twarde”, występujące w nieco większej ilości w złożu Bitterfeldzie, różniące się od stantienitu twardością
5.glessyt, w różnych odmianach kolorystycznych, daje się dobrze polerować, liczniej występujący w nagromadzeniach bursztynu na Łużycach i w złożu bitterfeldzkim
6. zygburgit naturalny polistyren, znany również z terenu Niemiec, barwy brudnobiałej
Komisja Kwalifikacyjna Rzeczoznawców zaleca poinformowanie producentów wyrobów bursztynowych o naukowym znaczeniu okazów żywic towarzyszących i celowości ich kolekcjonowania. Do obrotu gospodarczego mogą być dopuszczone wyroby z gadano-sukcynitu.
Powyższa Klasyfikacja żywic kopalnych uchwalona została przez Komisję Kwalifikacyjną Rzeczoznawców Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników na posiedzeniu w dniu 9 maja 2005 roku.
Klasyfikacja imitacji bursztynu bałtyckiego(sukcynitu)
Imitacje bursztynu bałtyckiego(sukcynitu) to surowiec, półfabrykaty lub wyroby wykonane z zastępczego, najczęściej tańszego materiału, podobnego wyglądem do bursztynu, ale o innych właściwościach chemicznych i fizycznych.
Są to:
1. naturalne lub modyfikowane żywice subfosylne na przykład kopal kolumbijski, nowozelandzki kopal kauri.
2. tworzywa sztuczne: szkło, celuloid, poliestry, żywice fenolowe i inne.
3. bursztyn bałtycki(sukcynit) prasowany z dodatkami mas plastycznych lub kopali.
4. okruchy bursztynu bałtyckiego(sukcynitu) zatopione w żywicach naturalnych i sztucznych.
Powyższa klasyfikacja imitacji bursztynu bałtyckiego ( sukcynitu) , uchwalona została przez Komisję Kwalifikacyjną Rzeczoznawców Międzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynników na posiedzeniu w dniu 9 maja 2005r.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
