 Podstawowe informacje
Złoto było jednym z najwcześniej poznanych metali. Już najstarsze cywilizacje używały go do produkcji nie tylko biżuterii. I już wówczas złoto stało się symbolem bogactwa oraz przepychu, gdyż poza tym, że jest to kruszec posiadający duże walory estetyczne, to występuje on stosunkowo rzadko. Najważniejszym jednak powodem niegasnącej popularności złota jest jego wysoka odporność chemiczna, wskutek czego złoty połysk pozostaje trwały przez wieki. Złoto nie ulega korozji oraz jest odporne na działanie wielu kwasów. Posiada ono również dość szczególne właściwości fizyczne, które powodują że jest łatwe w obróbce. Metal ten jest miękki, kowalny i wyjątkowo ciągliwy. Łatwo można nadać mu dowolny kształt za pomocą bardzo prostych narzędzi i mało zaawansowanych technologii.
Jednak biżuteria z czystego złota często używana szybko uległaby zniszczeniu, czego powodem jest duża miękkość tego kruszcu. Dlatego złoto stapia się z innymi metalami celem utwardzenia go. Jako domieszki stosuje się najczęściej srebro, miedź, platynę lub pallad. Stopy takie są zdecydowanie podatniejsze na obróbkę mechaniczną, mają niższą temperaturę topnienia, są trwalsze i mają nieco odmienny kolor od czystego złota.
Zawartość złota w stopie nazywana jest próbą. Istnieją dwie metody określenia próby złota: w karatach lub w promilach. W obu metodach oznacza się wagowo ilość czystego złota znajdującą się w jednostce stopu.
Promile określają ile jednostek czystego złota znajduje się na 1000 jednostek stopu. Na przykład podając, że złoto jest próby 750, oznacza to że na tysiąc jednostek w stopie 750 jednostek stanowi czyste złoto. Przyjmuje się że 1000 jednostek stopu to 1 gram, w związku z tym przy próbie 750 na jeden gram przypada 0,75 grama czystego złota. Aby ustandaryzować ilość złota i domieszki, wprowadzono tzw. jubilerskie próby złota:
- pierwsza próba złota - 960
- druga próba złota - 750
- trzecia próba złota - 585
- czwarta próba złota - 500
- piąta próba złota - 375
- szósta próba złota - 333
Określając próbę w karatach podajemy, ile części złota przypada na 24 części stopu. Czyste złoto ma zatem 24 karaty.
- 24-karatowe - próba 1000 ( w rzeczywistości uzyskuje się próbę 999 lub 999,9)
- 23-karatowe - próba 958
- 22-karatowe - próba 916
- 18-karatowe - próba 750
- 14-karatowe - próba 585
- 12-karatowe - próba 500
- 10-karatowe - próba 417
- 9-karatowe - próba 375
- 8-karatowe - próba 333
W Polsce podczas wyrobu biżuterii najczęściej stosowane jest złoto 14-karatowe, czyli próby 585. Zaletą tej próby jest niewątpliwie fakt, iż przy zachowaniu większej części czystego złota w stopie, jest to jednocześnie złoto dostatecznie twarde, aby przetrwać codzienne użytkowanie przez bardzo długi czas. Stosuje się również próbę 750, czyli złoto 18-karatowe. Jest ono zdecydowanie miększe, dlatego nadaje się jedynie do wyrobów używanych okazyjnie. Ma jednocześnie więcej zawartości czystego złota w stopie co znacznie podnosi jego wartość.
Próba jest oznaczana na każdym wyrobie z metalu szlachetnego. Znak ten nosi nazwę cechy bądź znaku probierczego, który określa próbę oraz rodzaj metalu. Współcześnie próbę podaje się najczęściej w promilach, natomiast rodzaj metalu jest określany odpowiednim symbolem (na przykład w Polsce dla złota jest to szyszak husarski). Cecha stanowi gwarancję jakości wyrobu jubilerskiego. Wyroby z metali szlachetnych są cechowane przez urzędy probiercze.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
