"Nie ma wartości równej wartości czasu" - poznaj historię najbardziej ekskluzywnych manufaktur zegarmistrzowskich
Czas Czasomierze to nie tylko urządzenia odmierzające czas, to również dzieła sztuki, które odwołują się do Naszych gustów a przez to tworząc trendy w modzie. Zatracają formę czysto użytkową, wkraczając w świat prestiżu, pewnego symbolu.
Arogno jest gminą w powiecie Ceresio, okręgu Lugano
kontonu Tessin w Szwajcarii. Charakteru tej miejscowości nadało otwarcie
dwóch fabryk mechanizmów w roku 1873 i 1888. Przez wiele lat oba te
zakłady były najważniejszymi zakładami produkcyjnymi w kantonie Tessin.
Bazylea
Ważne miasto w Szwajcarii, związane z zegarami, leżące
przy granicy z Niemcami. Tu odbywają się coroczne targi zegarowe
Baselworld, największe i najważniejsze targi zegarków i biżuterii na
świecie. Swoją siedzibę mają tu również producenci zegarów, np.
producent zegarów lotniczych Zeno i spółka z o.o. „Zegary Stadlin”
Biel (Bienne)
Dwujęzyczne Biel jest drugim pod względem wielkości
miastem kantonu Berno w Szwajcarii. Kiedyś określane jako miasto
przyszłości, teraz od przełomu wieków staje na nogi po kryzysie
zegarowym w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. Ze swoimi
znanymi na świecie markami Swatch. Omega, Rolex i Mido miasto zalicza
się do najważniejszych miast na świecie związanych z produkcją zegarków.
Oprócz wymienionych wyżej firm w Biel znajduje się jeszcze wielu
mniejszych producentów zegarów i zegarków.
Dzisiaj, miasto ukształtowane przez przemysł zegarowy, próbuje zdobyć
sławę jako miasto komunikacji. Dzięki sprowadzeniu międzynarodowych
przedsiębiorstw telekomunikacyjnych, takich jak Orange, Sunrise i
innych, zaczęło osiągąć zyski. W Biel mają siedzibę Federalny Urząd
Komunikacji (Bakom) i szwajcarska Teletext AG. Niedaleko od Biel
znajdują się dwa inne ważne dla przemysłu zegarowego miasta – La
Chaux-de-Fonds i Le Lode.
Fleurier
Miasto w dystrykcie Val-de-Travers w kantonie Neuenburg w
zachodniej Szwajcarii. Jest siedzibą znanych firm zegarowych Parmigiani
i Chopard. Początek zegarmistrzostwa w tym mieście datuje się na
rok1730, kiedy to David-Jean-Jacques-Henri Vaucher zaczął wyrabiać
zegarki. W 1750 roku działało tu już 15 zegarmistrzów. Liczba ich
wzrosła w roku 1794 do 106, co wynosiło 13% wszystkich mieszkańców.
Od roku 820 Edouard Bovet I jego bracia zaczęli produkować w Fleurier
zegarki kieszonkowe, przeznaczone specjalnie na rynek chiński. Na
początku byli w tej dziedzinie monopolistami, ale później doszły do nich
firmy takie, jak: Vaucher Frères (1848), Edouard Juvet aus Buttes,
który przeniósł swój warztat w roku 1844 do Fleurier, i bracia Domier z
Genewy.
W roku 1851 otworzono pierwszą szkołę zegarmistrzostwa. W 1920 roku
Charles Edouard Guillaume, urodzony w Fleurier, otrzymał nagrodę Nobla
za swoje osiągnięcia w dziedzinie stopów stalowych i niklowych. Jest
wynalazcą stopów Invar i Elinwar, które niezmiennie stosowane są do
wytwarzania spirali balansu. W roku 1975 Michel Parmigiani założył w
Fleurier Mesure et Art du Temps SA. W 1989 roku na nowo utworzona
zostaje marka Bovet- Fleurier SA, a w roku 1996 sprowadza się do
Fleurier Chopard i zakłada Chopard Manufacture SA. Firma Parmigiani
nazywa się teraz Parmigiani Fleurier SA. W 2001 roku utworzono fundację
Fondation Qualité Fleurier / Fleurier Quality Foundation (FQF), której
celem jest stworzenie lepszych kryteriów jakości, wychodzących ponad
kryteria certyfikatu COSC. Nowe wytyczne certyfikatu FQF zatwierdzone
zostały oficjalnie 27 września 2004 roku. Od września 2006 roku znajduje
się w Fleurier muzeum prowadzone przez Choparda , zwane „L.U.CEUM –
Muzeum o czasie”.
Furtwangen
Miasto, które stało się szczególnie znane z powodu
zegarów szwarcwaldzkich. Siedziba szkoły zegarmistrzowskiej Furtwangen,
jak również Niemieckiego Muzeum Zegarów. Szkoła Wyższa Furtwangen w
Szwarcwaldzie powstała z pierwszej niemieckiej szkoły
zegarmistrzowskiej. Szkoła ta założona została w roku 1850 przez
inżyniera Roberta Gerwiga. Niemieckie Muzeum Zegarów, największy zbiór
zegarów w Niemczech, jest dzisiaj jednym z oddziałów tej szkoły.Po drugiej wojnie światowej Szkoła Zegarmistrzostwa w Furtwangen
została podzielona na dwie części: szkołę zawodową (dzisiaj – Szkoła im.
Roberta Gerwiga, która zawiera w sobie do dziś szkołę zegarmistrzowską)
i na szkołę inżynieryjną, która przekształcona została na Wyższą Szkołę
Zawodową Furtwangen. Po nowelizacji Krajowej Ustawy o Szkołach Wyższych
przemianowana została na Wyższą Szkołę Futwangen, zwaną Furtwangen
University of Applied Sciences“.
Genf
Jako ojczyzna znanych producentów luksusowych zegarków,
takich jak Rolex, Patek Philippe, Vacheron Constantin czy Baume &
Mercier Genewa stała się jednym z najważniejszych miast świata
związanych z produkcją zegarków. Znane są wprowadzone przez tutejszych
rzemieślników znaki jakościowe, jak „Genewska Pieczęć” (Poinçon de
Genève) i „Genewski Pasek” (Poinçon de Genève Filets).Do końca XV wieku Genewa była znana w całej Europie z powodu swoich
targów. Do rozwinięcia się Genewy do centrum światowego przemysłu
zegarowego przyczyniło się też w decydujący sposób położenie
geograficzne Genewy. W roku 1541 reformator Johannes Calvin wydał tzw.
Katechizm Genewski– rozporządzenie Kościoła dotyczący wielkiej
dyscypliny. To rozporządzenie zakazywało publicznego ukazywania „dóbr
luksusowych”, a więc również i ozdób ze złota i kamieni szlachetnych.
Jednakże w połowie XVI wieku rzemiosło złotnicze i jubilerskie bardzo
się rozwinęło. Johannes Calvin zachęcał ten cech do tego, by orientował
się bardziej w kierunku rzemiosła zegarmistrzowskiego. W ten sposób
reformator dał początek dzisiejszemu szwajcarskiemu przemysłowi
produkcji zegarków. Pod wpływem hugonockich uciekinierów – duża część z
nich była zegarmistrzami – Genewa u końca XVI wieku stała się jednym z
najważniejszych miejsc produkcji zegarków w całym regionie. Już wtedy
zegarki z sygnaturą „Genf” uchodziły za wyrób wyjątkowej jakości.
Powstanie pierwszej korporacji zegarmistrzów w roku 1601 „
Zegarmistrzostwo Genewskie” dało początek tradycji i narodowemu
przemysłowi w Szwajcarii. Po zniesieniu „Edyktu z Nantes” w roku 1685
przybywali znowu do Genewy hugonoccy uciekinierzy, którzy w pozytywny
sposób dalej wpływali na rozwój przemysłu zegarowego w Szwajcarii. W
roku 1771 otwarto w Genewie pod dyrekcją Jacques-André Mallet’a pierwsze
obserwatorium astronomiczne w Szwajcarii. Główny nacisk kładziono na
obserwacje meteorologiczne. Od 1790 przeprowadzany jest w tym instytucie
konkurs chronometryczny. W 1830 roku wybudowane zostało nowe
obserwatorium astronomiczne w twierdzy de Saint-Antoine, jednym z
najznakomitszych dyrektorów nowego obserwatorium był Emile Plantamour.Georges Agassiz zakłada w roku 1876 w Genewie szwajcarską manufakturę
zegarków Agassiz Watch Co. W konkursie chronometrowym obserwatorium
genewskiego Schoof zajął ze swoim chronometrem w roku 1884 drugie
miejsce. Duret & Colonnaz miał również w Genewie swoją siedzibę.
Hans Wilsdorf zakłada w Genewie w roku 1920 firmę produkcji zegarków
„Montres Rolex S.A. W Genewie mieściła się także firma G. Leon
Breitling S.A. W roku 1985 założona została Academie Horlogere des
Createurs Independants (AHCI). 8 listopada 2001 roku otwarto w Genewie
Patek Philippe Muzeum. Rokrocznie odbywają się tu ważne targi zegarowe
SIHH.
Glashütte
W roku 1769 Glashütte określona została jako „ z powodu
upadku górnictwa całkowicie zubożała miejscowość”, którą „ostatnia
wyniszczająca wojna szczególnie mocno dotknęła”. W Carlsfeld, fundacja
służąca dobru publicznemu założyła w roku 1829 fabrykę, która miała
produkować zegary szwarcwaldzkie. W grudniu 1845 roku Ferdinand Adolph
Lange dzięki pożyczce Rządu Królewsko Saksońskiego założył swoją firmę w
Glashütte i w ten sposób dał początek całemu przyszłemu przemysłowi w
Glashütte, produkującemu zegary i zegarki. Po długich pertraktacjach z
ministerstwem spraw wewnętrznych podpisana została umowa, w której Lange
się zobowiązał, wykształcić 15 praktykantów na zegarmistrzów, podczas
gdy ministerstwo ze swojej strony udzieliło zwrotnej zaliczki w
wysokości 7820 talarów. Dziś w branży produkcji zegarków działają tu
takie przedsiębiorstwa, jak: A. Lange & Söhne, Glashütte Original,
Nomos, Mühle, Hemess,Union Glashütte, SUG, Bruno Söhnle i Kempe.Po tym jak odremontowane zostało przez hamburskie rodzinne
przedsiębiorstwo tutejsze obserwatorium astronomiczne, znajduje się tam
od 24 stycznia 2005 roku siedziba zakładu produkującego zegarki, jak i
niezależny punkt kontroli chronometrów, który podległy jest Krajowemu
Urzędowi Miar Turyngii (LMET).
Grenchen
Miasto leży między miastami Solothurn i Biel. Z 16.000
mieszkańców jest drugim pod względem wielkości miastem kantonu
Solothurn. Znane z przemysłu produkcji zegarków, który działa tu od
ponad 150 lat. W roku 1995 Rada Kantonu postanawia przenieść ZeitZentrum
do Ośrodka Kształcenia Zawodowego (BBZ) do Grenchen. Znani miejscowi
producenci zegarków to: Breitling, Fortis, Titoni, Eterna i Porsche
Design, jak również producenci mechanizmów do zegarków Adolph Schild
S.A. i ETA.
L'Abbaye
Miejscowość leży w Vallée de Joux, słynnej „Dolinie zegarów” w
szwajcarskiej Jurze. Już na początku XV wieku rozwijało się tam obok
rolnictwa rzemiosło i przemysł, szczególnie produkcja urządzeń
rolniczych i kowalskich, które wykorzystywały energię wodną rzeki
Lionce. Od 1557 roku aż do XVIII wieku pracował tu piec hutniczy, a od
1650 roku doszły do tego zakłady obróbki metalu. W ciągu XVIII wieku
zakłady te zostały zastąpione przez zegarmistrzostwo, które na początku
rozwijało się chałupniczo, a od połowy wieku XIX przeniosło się do
fabryk. L’Abbaye jest obecnie siedzibą renomowanej manufaktury Breguet,
jak również producenta zegarków Claude Meylan’a.
La Chaux-de-Fonds
Miasto to leży na wysokości 992 m.n.p.m., dokładnie 15 km na północny
zachód od stolicy kantonu Neuchâtel, niedaleko od granicy z Francją. La
Chaux-de-Fonds przekształciło się od około połowy XVIII wieku z
rolniczej wsi w przemysłową gminę. W tym czasie najważniejszymi
branżami, z których się utrzymywała ludność były produkcja koronek i w
coraz większym stopniu zegarmistrzostwo. Od roku 1800 La Chaux-de-Fonds
przeistoczyło się w ośrodek przemysłu produkcji zegarków. Jest siedzibą
znanych firm, takich jak: Breitling, Ebel, Corum, Dubey &
Schaldenbrand, Eberhard & Co, Girard-Perregaux, Daniel Jean Richard,
Omega, Parmigiani, Tissot. Znajduje się też w tym mieście jedna z
najważniejszych szkół zegarmistrzowskich w Szwajcarii, Ecole
d’horlogerie.
Le Brassus
Miasto związane ściśle z produkcją zegarków w Vallée de
Joux („Dolina Zegarów”) w szwajcarskiej Jurze, siedziba bogatych w
tradycję, szlachetnych marek Audemars Piguet i Blancpain. Ta część
Szwajcarii nazywana jest też „Krajem Waadt” (nazwa kantonu). Chodzi tu o
fakt, że Le Brassus razem z sąsiednim miastem Le Sentier są od niemal
300 lat ostoją szwajcarskiej sztuki zegarmistrzowskiej. Ponadto
manufaktura Audemars Piruet utrzymuje również własne muzeum zegarków.
Le Locle
Obok La Chaux-de-Fonds, położone w kantonie Neuenburg, Le
Locle uznawane jest również za jedno z głównych miast przemysłu
produkcji zegarków w Szwajcarii. Kto chciałby poszukać początków
wytwarzania zegarków w Le Locle, musiałby natknąć się na nazwisko Daniel
JeanRichard i na rok 1705. Pomnik obok poczty przypomina o jego
zasługach. Innowacyjne impulsy zegarmistrzów z Le Locle wychodzą daleko
poza granice kantonu i miały wpływ na dalszy rozwój przemysłu zegarowego
na całym świecie aż po dzień dzisiejszy.Genialny zegarmistrz i wynalazca Jean Jacques Jeanneret-Gris
opracował kilka maszyn, które można dzisiaj uznać za prekursorskie w
dziedzinie produkcji zegarków. Ale dopiero jego pracownik Frédéric
Japy, który pracował u niego od roku 1770 i zarabiał na jego
wynalazkach, położył podwaliny w dziedzinie maszynowej produkcji
zegarków. Zegarmistrzostwo, które na początku było przeważnie zajęciem
chałupniczym rozwinęło się w Le Locle pod koniec XVIII wieku w
samodzielną gałąź przemysłu. Innym pomnikiem jest znajdujący się przed
technikum pomnik, poświęcony Juliusowie Grossmannowi, pierwszemu
dyrektorowi i założycielowi (1868) szkoły zegarmistrzowskiej.Znane i pochodzące z Le Locle firmy zegarowe, to Zenith, Stolz Frères
SA (Angelus), Cyma i Tissot. Swoją siedzibę mają również w Le Locle
Buhré, Doxa, Fabrique des Billodes, Henri Sandoz & Fils, Ph. Du Bois
& Fils, Stolz Frères SA, Universal Genève, Zodiac, Christophe
Claret. W Le Locle znajduje się też museum “ Musée d'Horlogerie du
Locle", mające swą siedzibę w Château des Monts.
Le Sentier
Miejscowość położona w sercu Jury Szwajcarskiej w Vallée de Joux,
siedziba bogatej w tradycję manufaktury Jaeger-LeCoultre. w Le Sentier
znajduje się muzeum zegarów «L'Espace Horloger», w którym można obejrzeć
kosztowne zbiory wahadeł i zwiedzić zrekonstruowaną, starą wytwórnię
zegarów.
Lengnau
Gmina Lengnau charakteryzowała się do roku 1900 dobrze rozwiniętym
rolnictwem. Mało kto zajmował się innym rzemiosłem. W tym samym czasie
rozwijał się w sąsiednich miastach Grenchen i Biel przemysł produkcji
zegarów i zegarków. Aby poprawić swoje mizerne dochody wielu mieszkańców
Lengnau pracowało w różnych zakładach zegarmistrzowskich tych miast.Wraz z wprowadzeniem elektryczności w Lengnau w roku 1902 miasto to
stało się też atrakcyjne dla przemysłu zegarowego. Pierwsza fabryka
powstała w 1904 roku. W roku 1906 powstała fabryka zegarów Maire Ernest
et fils. W 1908 roku Franz Gygi urządził mechaniczny warsztat na
Nerbenstrasse a w 1911 roku Fritz Maire otworzył fabrykę zegarów Astor.
Na początku roku 1914 osiada w Lengnau firma Enicar. W 1917 roku bracia
Fritz, Ernst i Werner Schlup założyli fabrykę mechanizmów zegarowych pod
nazwą Schlup & Co, z której się poźniej wywodzi Rado. W tym samym
roku założone zostają firmy Eloga-Uhren i die Heloisa AG.
Neuenburg (Neuchâtel)
Miasto leży w zachodniej Szwajcarii między Jurą
Szwajcarską a jeziorem Neuenburg, główne miasto kantonu Neuchâtel.
Miedzy rokiem 1707 a 1848 hrabstwo Neuenburg należało do Prus.
Specjalnością tego terenu jest uprawa wina.Neuenburg jest miejscem urodzenia genialnego zegarmistrza i wynalazcy
Abrahama Louisa Breguet’a (1747-1823). Mieszczą się tu też
obserwatorium Neuchâtel, znany holding Ebauches SA, jak też i szkoła
zegarmistrzowska Neuchatel. Również dzisiejszy holding Bulgari ma tu
swoją siedzibę. Do kantonu Neuchâtel należą także miasta znane z
produkcji zegarków: La Chaux-de-Fonds i Le Locle.
Pforzheim
U stóp Szwarcwaldu leży „złote miasto” Pforzheim, centrum
niemieckiego przemysłu jubilerskiego i zegarowego. Stąd pochodzi ponad
70 procent całej biżuterii, która jest produkowana w Niemczech, a w tym
liczne, renomowane marki światowe. Przy tym pojęcia „Design” i
„Präzision”, czy też Wyższa Szkoła Projektowania, Techniki i Gospodarki,
podkreślają długotrwałe kompetencje i znaczenie miasta.W roku 1718 w budynku klasztoru dominikanek otwarty został
pforzheimski sierociniec . Ów „Dom sierot, szaleńców, chorych, dom kary i
pracy” stanie się później zalążkiem jeszcze do dzisiaj funkcjonującej
branży produkcji zegarków i biżuterii. W 1767 roku margrabia Karol –
Fryderyk zapoczątkował istnienie przemysłu jubilerskiego i produkcji
zegarków w Pforzheim. Przy wsparciu pewnego przedsiębiorcy ze Szwajcarii
w celu zatrudnienia sierot w sierocińcu otworzono fabrykę zegarów i
zegarków. Po pewnym czasie doszedł do tego wyrób biżuterii.
Przedsiębiorstwo rozwijało się bardzo dynamicznie, tak że wkrótce
produkowano na eksport. Ok. roku 1800 Pforzheim ze swoimi 900 fabrykami
uznawany był za ”pierwsze miasto Badenii” i za najważniejszy ośrodek
produkcji biżuterii w świecie. W roku 1849 powstało „Zrzeszenie
Rzemiosła Zegarmistrzowskiego” obejmujące zegarmistrzów wirtemberskiego
Szwarcwaldu. Dziś Pforzheim znany jest z renomowanej szkoły zawodowej
zegarmistrzów.
Ruhla
25 września 1862 roku Siegmund Thiel z miejscowości Ruhla
zgłosił działalność gospodarczą, w ramach której miał wytwarzać okucia
do fajek. Produkcja obejmowała jednak szerszy asortyment, bo między
innymi wytwarzano również osłony do zegarków kieszonkowych, wieszaki do
witryn, futerały do odważników z mosiądzu, żabki i osłony do butów.
Wkrótce Siegmund Thiel wycofał się z interesu, a miejsce jego zajęli
jego młodsi bracia Ernst i Reinhold Thiel. W roku 1873 firma braci Thiel
zdobyła większy teren niedaleko dworca. Dwa lata później przedsiębiorcy
zaczęli wyrabiać artykuły z mosiądzu. Na początku były to śmieszne
gadżety. Znany stał się tzw. „zegar piwny”, z którego później powstał
zegar – zabawka dla dzieci. W ten sposób firma weszła do branży
produkcji zegarów, ponieważ ich zabawki stały się niezwykle popularne.
Te artykuły masowe sprzedawały się znakomicie w Ameryce Północnej i
Anglii. W końcu lat 80tych firma zaczęła pracować na życzenie
amerykańskich odbiorców nad zegarkiem dla dzieci, który chodziłby co
najmniej godzinę. Rezultatem tego był zegarek chodzący 12 godzin.W 1890 roku firma rozpoczęła produkcję na rynek amerykański wielkich
ilości prostych i tanich zegarków kieszonkowych o nazwie Fearless. W
czasach późniejszych ten zegarek ulepszono i sprzedawano również w
Niemczech. Części potrzebne do tego wytwarzano na przez siebie
skonstruowanych maszynach, udostępnianych też innym. Ruhla wyrastała na
jedna z najważniejszych miejscowości niemieckiego przemysłu zegarowego. W
czasie I i II wojny światowej firma ograniczyła się prawie wyłącznie do
wyrobu zapalników czasowych dla przemysłu zbrojeniowego.W roku 1952 całe przedsiębiorstwo zostało znacjonalizowane.
Produkowany asortyment to obok budzików, zegarków naręcznych, zegarów
szachowych, stołowych i samochodowych również obrabiarki. Rozwój nowych
technologii produkcji doprowadził nawet w roku 1963 do znanego na
świecie, całkowicie automatycznego, legendarnego mechanizmu „Kaliber
24”, który był wbudowany w ponad 120 milionach egzemplarzy zegarków. Po
roku 1989 z Państwowych Zakładów Zegarów Ruhla powstały prywatne, wysoko
wyspecjalizowane małe i średnie zakłady. Do dziś pojęcie „Ruhla” jako
miasta produkującego zegarki, znane jest niemal każdemu.
Saint-Imier
Miejscowość w Szwajcarskiej Jurze, siedziba takich
producentów zegarków, jak : Longines, Marvin czy chwilowo córki grupy
Swatch – Swiss Timing. Założone tu zostały firmy Breitling i Heuer.
Schaffhausen
Miasto Schaffhausen powstało około roku 1000 na bazie
swego wyjątkowego położenia geograficznego. Stało się bardzo ważnym
punktem przeładunkowym w całym regionie, ponieważ statki pływające po
Renie mogły dopłynąć jedynie do wodospadu koło Schaffhausen, dalej
transport musiał odbywać się drogą lądową. Do roku 1798 Schaffhausen
miało prawa miasta państwa. Pod panowaniem Habsburgów otrzymało w roku
1415 niezależność od Rzeszy. W roku 1454 zawarło przymierze z
konfederatmi a w 1501 roku stało się członkiem Konfederacji
SzwajcarskiejW archiwum miejskim miasta znajdują się eksponaty z XVI wieku, które
pokazują, że już wtedy w Schaffhausen istniały zegarmistrzowskie zakłady
rzemieślnicze. Najbardziej znaną firmą zegarmistrzowską, pochodzącą z
Schaffhausen jest IWC - International Watch Co. Schaffhausen. Również
bogata w tradycję firma H. Moser & Cie ma swoją siedzibę w tym
mieście.
Villingen-Schwenningen
Dawniejsze wirtemberskie miasto Schwenningen nazywano
kiedyś słusznie „największym miastem zegarów na świecie“. Z biegiem
czasów w historii tego miasta istniało setki małych, średnich i dużych
producentów zegarów i zegarków, zatrudniających tysiące pracowników.
Oprócz wytwórców zegarów działało też w XIX i XX wieku wiele setek
kooperantów. W XIX i XX wieku wytwarzano w Schwenningen budziki, zegary
ścienne i stołowe, zegarki naręczne i kieszonkowe. Na wskutek reformy
administracyjnej w roku 1970 połączono w jedno miasto dawne
wirtemberskie miasto Schwenningen i leżące w Badenii miasto Villingen.
Znani producenci zegarków w Villingen to firmy Carl Werner, Kaiser i
Kienzle Apparate, a do do największych zakładów w Schwenningen zaliczyć
mozna firmy Kienzle-Uhren, Mauthe iTh. Haller. Wirtemberska Szkoła
Mechaniki Precyzyjnej, Zegarmistrzostwa i Elektromechaniki w
Schwenningen wykształciła od roku 1900 wielu zegarmistrzów i mechaników
precyzyjnych.
Czasomierze to nie tylko urządzenia odmierzające czas, to również dzieła sztuki, które odwołują się do Naszych gustów a przez to tworząc trendy w modzie. Zatracają formę czysto użytkową, wkraczając w świat prestiżu, pewnego symbolu.
Czasomierze to nie tylko urządzenia odmierzające czas, to również dzieła sztuki, które odwołują się do Naszych gustów a przez to tworząc trendy w modzie. Zatracają formę czysto użytkową, wkraczając w świat prestiżu, pewnego symbolu.
Czasomierze to nie tylko urządzenia odmierzające czas, to również dzieła sztuki, które odwołują się do Naszych gustów a przez to tworząc trendy w modzie. Zatracają formę czysto użytkową, wkraczając w świat prestiżu, pewnego symbolu.