Przed naszą erą |
Wynalazek lub osiągnięcie |
Miejsce (twórca) |
ok. 2 400 000 |
najstarsze narzędzia kamienne |
środkowowsch. i pd. Afryka |
ok. 600 000 |
pięściak |
pd. Afryka, Chiny |
ok. 300 000 |
posługiwanie się ogniem |
Chiny |
ok. 100 000 |
rozniecanie ognia |
Afryka, Eurazja |
ok. 40 000 |
oszczep z grotem kamiennym |
Afryka, Europa |
ok. 35 000 |
ulepszone narzędzia krzemienne i kościane (noże, piły, wiertła) |
Europa, pn. Afryka |
ok. 15 000 |
łuk |
zapewne pn. Afryka |
ok. 12 000 |
odkrywkowe górnictwo krzemienia |
Polska, Węgry |
ok. 9000 |
naturalne barwniki, malowidła naskalne |
zach. Europa |
ok. 8500 |
początki rolnictwa i hodowli |
pd.-zach. Azja, Egipt |
ok. 7000 |
narzędzia kamienne wygładzane, sierp |
pd.-zach. Azja |
ok. 6200 |
budowle z suszonej cegły |
pd.-zach. Azja |
ok. 6000 |
najstarsze znane miasto otoczone murem |
Palestyna — Jerycho |
ok. 6000 |
początki garncarstwa |
terytorium obecnego pn. Iranu |
ok. 5000 |
tkactwo i koszykarstwo |
Egipt, Mezopotamia |
ok. 4000 |
cywilizacje w dolinach wielkich rzek |
Egipt, Mezopotamia, Indie, Chiny |
ok. 4000 |
kanały nawadniające |
Egipt, Mezopotamia |
ok. 4000 |
radło drewniane |
Mezopotamia |
ok. 4000 |
wytop miedzi z rud, narzędzia metalowe |
Mezopotamia |
ok. 4000 |
szkło |
Egipt, Mezopotamia |
ok. 3500 |
wóz na kołach, wykorzystywanie siły pociągowej zwierząt |
Mezopotamia |
ok. 3500 |
żagiel |
Egipt, Mezopotamia |
ok. 3500 |
pismo |
Mezopotamia |
ok. 3500 |
papirus jako materiał piśmienny |
Egipt |
ok. 3200 |
koło garncarskie |
Mezopotamia |
ok. 3200 |
cegła wypalana |
Mezopotamia |
ok. 3200 |
narzędzia z brązu |
Mezopotamia |
ok. 3000 |
krosno tkackie pionowe |
Egipt |
ok. 3000 |
piwo |
Mezopotamia |
ok. 2800 |
wielka piramida schodkowa |
Egipt — Sakkara (architekt: Imhotep) |
ok. 2800 |
zapora wodna |
Egipt — Wadi al-Dżarani |
ok. 2700 |
lampa olejna |
Egipt |
ok. 2600 |
wielkie piramidy |
Egipt — Giza |
ok. 2500 |
zwierciadło płaskie |
Egipt |
ok. 2500 |
zegar słoneczny |
Chiny, Egipt |
ok. 2300 |
kanalizacja miejska |
Indie — Mohendżo Daro |
ok. 2000 |
barwne tkaniny jedwabne |
Chiny |
ok. 2000 |
droga koleinowa |
Malta |
ok. 1600 |
wytop żelaza |
Indie, Azja Przednia (Mniejsza) |
ok. 1600 |
zegar wodny |
Egipt |
ok. 1500 |
naczynia szklane |
Egipt |
ok. 1500 |
drogi brukowane |
Kreta |
ok. 1500 |
tokarka z napędem strunowym |
Mezopotamia |
ok. 1400 |
hartowane żelazo zgrzewne |
terytorium obecnej Armenii |
ok. 1000 |
alfabet |
Fenicja, Palestyna |
ok. 1000 |
brona |
Indie |
ok. 900 |
żarna obrotowe |
Syria |
ok. 800 |
wieże oblężnicze |
Asyria |
ok. 700 |
tunel doprowadzający wodę do miasta |
Palestyna — Jerozolima |
ok. 700 |
akwedukt |
Asyria — Niniwa |
ok. 600 |
mosty na wielkich rzekach |
Babilon, Rzym |
ok. 600 |
kierat |
Babilon |
ok. 530 |
tunel drążony z obu końców |
Samos (Eupalinos z Megary) |
ok. 518 |
kanał żeglowny Nil–Morze Czerwone |
Egipt |
ok. 500 |
liczydło |
Chiny |
ok. 500 |
świeca |
Chiny |
ok. 450 |
Wielki Kanał (części od Jangcy do Huai He) |
Chiny |
ok. 400 |
żeliwo |
Chiny |
ok. 400 |
kosa |
Rzym |
399 |
katapulta |
Syrakuzy |
312 |
pierwsza rzymska droga bita — via Appia (190 km) |
Rzym |
ok. 300 |
młyn zbożowy stożkowy |
Rzym |
280 |
latarnia morska na wyspie Faros |
Aleksandria (Sostratos z Knidos) |
ok. 260 |
pergamin |
Azja Mniejsza — Pergamon |
ok. 250 |
dźwig z układem wielokrążków |
Syrakuzy (Archimedes) |
ok. 230 |
pompa tłokowa; zegar wodny z samoczynną regulacją przepływu wody |
Aleksandria (Ktesibios) |
ok. 217 |
rozpoczęcie budowy Wielkiego Muru |
Chiny |
200 |
beton z pucolanami jako materiałem wiążącym |
Italia |
ok. 100 |
strzemiona |
Scytia |
88 |
młyn napędzany kołem wodnym (podsiębiernym) |
Azja Mniejsza |
ok. 80 |
centralne ogrzewanie budynków powietrzem |
Rzym (G.S. Orata) |
ok. 50 |
wydmuchiwane naczynia szklane |
Fenicja |
W naszej erze |
|
|
ok. 50 |
szklane szyby okienne |
Rzym |
ok. 60 |
pierwowzór turbiny parowej: aeolipila |
Aleksandria (Heron) |
75–82 |
budowa wielkiego amfiteatru (Koloseum) |
Rzym |
ok. 100 |
destylacja |
Aleksandria |
105 |
papier |
Chiny (Cai Lun) |
105 |
most kratowy na Dunaju |
Rzym (Apollodoros z Damaszku) |
118–125 |
wielka kopuła kamienna (Panteon) |
Rzym |
132 |
sejsmoskop |
Chiny (Zhang Heng) |
ok. 450 |
chomąto |
Chiny |
532–537 |
budowa świątyni Hagia Sophia (z wielką kopułą na pendentywach) |
Bizancjum — Konstantynopol (Izydor z Miletu i Anthemios z Tralles) |
ok. 600 |
druk drzeworytowy |
Chiny |
ok. 650 |
porcelana |
Chiny |
673 |
ogień grecki |
Bizancjum (Kallinikos) |
724 |
zegar mechaniczny wodny z wychwytem |
Chiny (Liang Lingzan) |
ok. 750 |
doskonalenie metod rozdzielania i oczyszczania substancji |
Arabia (Dżabir Ibn Hajjan i inni alchemicy) |
868 |
najstarsza zachowana książka drukowana techniką drzeworytniczą |
Chiny (Wang Zhai) |
ok. 900 |
pług z lemieszem i z odkładnicą |
Frankonia |
ok. 900 |
kamera obscura |
Arabia |
ok. 900 |
podkowa |
zach. Europa, Bizancjum |
ok. 940 |
soczewka |
Chiny (Tan Ciao) |
ok. 950 |
wiatrak ze skrzydłami osadzonymi na pionowej osi |
Persja |
969 |
ognie sztuczne |
Chiny |
ok. 1000 |
cep dwudzielny |
Chiny |
1041 |
ceramiczne czcionki drukarskie |
Chiny (Bi Sheng) |
1117 |
użycie kompasu w nawigacji |
Chiny |
ok. 1150 |
trójpolówka |
zach. Europa |
1232 |
bojowe wykorzystanie prochu i rakiet |
Chiny — oblężenie Kaifengu |
ok. 1240 |
ster zawiasowy |
M. Bałtyckie, M. Północne |
ok. 1240 |
okulary |
Chiny |
ok. 1300 |
kołowrotek |
zach. Europa |
1326 |
armata |
zach. Europa |
1335 |
mechaniczny zegar wieżowy |
Włochy — Mediolan (G. Dondi) |
ok. 1350 |
wielki linowy most wiszący |
Ameryka Pd. — państwo Inków |
ok. 1390 |
metalowe czcionki drukarskie |
Korea (Tadzong) |
ok. 1400 |
wielki piec hutniczy |
zach. Europa |
ok. 1420 |
walcarka z napędem wodnym |
Niemcy |
ok. 1450 |
prasa drukarska |
Niemcy (J. Gutenberg) |
1457 |
powóz z pudłem zawieszonym na pasach lub łańcuchach (kocz) |
Węgry |
1458 |
śluzy komorowe na kanale żeglownym |
Włochy (Bertola da Novate) |
1474 |
pierwsza ustawa patentowa |
Włochy — Wenecja |
1510 |
przenośny zegarek sprężynowy |
Niemcy — Norymberga (P. Henlein) |
1517 |
zamek kołowy do karabinów |
Niemcy — Norymberga (J. Kiefus) |
1529 |
projekt rakiety wielostopniowej |
Siedmiogród (C. Haas) |
1530 |
kołowrotek z napędem nożnym |
Niemcy (J. Jürgens) |
1550 |
prezerwatywa |
Włochy (G. Fallopio) |
1569 |
tokarka z prototypem wrzeciennika i suportu |
Francja (J. Besson) |
1589 |
ręczna dziewiarka do wyrobu pończoch |
W. Brytania (W. Lee) |
1590 |
mikroskop |
Holandia (H. i Z. Jansenowie) |
1592 |
termomoskop powietrzny |
Włochy (Galileusz) |
1608 |
luneta |
Holandia (H. Lippershey i Z. Jansen) |
1624 |
łódź podwodna |
Holandia — pokaz na Tamizie w Londynie (C. Drebbel) |
1636 |
peryskop |
Gdańsk (J. Heweliusz) |
1642 |
arytmometr |
Francja (B. Pascal) |
1643 |
barometr |
Włochy (E. Torricelli) |
1650 |
pompa próżniowa |
Niemcy (O. Guericke) |
1657 |
zegar wahadłowy |
Holandia (Ch. Huygens) |
1661 |
manometr |
Niemcy (O. Guericke) |
1663 |
maszyna elektrostatyczna |
Niemcy (O. Guericke) |
1663 |
teleskop zwierciadlany |
W. Brytania (I. Newton) |
1698 |
pompa do odwadniania kopalń |
W. Brytania (Th. Savery) |
ok. 1700 |
masowa produkcja przedmiotów metalowych przy użyciu walcarek |
Szwecja (Ch. Polhem) |
1709 |
saska porcelana |
Saksonia — Miśnia (J.F. Böttger) |
1712 |
tłokowy silnik parowy |
W. Brytania (T. Newcomen) |
1714 |
termometr rtęciowy |
Holandia (gdańszczanin G.D. Fahrenheit) |
1729 |
soczewka achromatyczna |
W. Brytania (Ch.M. Hall) |
1733 |
mechaniczne szybkobieżne czółenko tkackie |
W. Brytania (J. Kay) |
1735 |
zastosowanie koksu w hutnictwie żelaza |
W. Brytania (A. Darby II) |
1744 |
centralne ogrzewanie wodne |
W. Brytania (W. Cooke) |
1745 |
kondensator elektryczny — butelka lejdejska |
Holandia (P. van Musschenbroek), Niemcy (E.J. Kleist) |
1752 |
piorunochron |
USA (B. Franklin) |
1759 |
chronometr morski |
W. Brytania (J. Harrison) |
1765 |
przędzarka mechaniczna |
W. Brytania (J. Hargreaves) |
1765 |
pojazd parowy |
Francja (N.J. Cugnot) |
1775 |
wytaczarka cylindrów i luf armatnich |
W. Brytania (J. Wilkinson) |
1779 |
metalowy (żeliwny) most łukowy |
W. Brytania — Coalbrookdale (A. Darby III) |
1780 |
stalówka |
W. Brytania (S. Harrison) |
1782 |
przemysłowa, w pełni użyteczna maszyna parowa |
W. Brytania (J. Watt) |
1783 |
balon |
Francja (J.E. i J.M. Montgolfierowie — na ogrzane powietrze, J.A.C. Charles — wypełniony wodorem) |
1784 |
szrapnel |
W. Brytania (H. Shrapnel) |
1784 |
proces pudlarski w hutnictwie |
W. Brytania (H. Cort) |
1785 |
krosno mechaniczne |
W. Brytania (E. Cartwright) |
1785 |
użyteczny siewnik konny |
W. Brytania (J. Cooke) |
1786 |
młockarnia kieratowa |
W. Brytania (A. Meikle) |
1790 |
pierwszy urząd patentowy |
USA |
1792 |
oświetlenie gazowe |
W. Brytania (W. Murdock) |
1793 |
mechaniczna odziarniarka bawełny |
USA (E. Whitney) |
1794 |
semaforowy telegraf optyczny |
Francja — linia Paryż–Lille (C. Chappe) |
1794 |
sieczkarnia toporowa |
W. Brytania (J. Cooke) |
1795 |
prasa hydrauliczna |
W. Brytania (J. Bramah, H. Maudslay) |
1797 |
całkowicie metalowa tokarka z wymuszonym prowadzeniem narzędzia |
W. Brytania (H. Maudslay) |
1797 |
pierwszy skok ze spadochronem ze statku latającego (balonu wolnego) |
Francja (A.J. Garnerin) |
1800 |
ogniwo galwaniczne |
Włochy (A. Volta) |
1800 |
produkcja masowa i wprowadzenie zasady zamienności części |
USA (E. Whitney) |
1801 |
most wiszący ze sztywnym pomostem (Jacob’s Creek) |
USA (J. Finley) |
1802 |
przemysłowa produkcja cukru z buraków |
Niemcy (F.K. Achard), niezależnie Francja (B. Delessert) |
1804 |
kolej parowa przemysłowa |
W. Brytania — Penydarren– Abercynon (R. Trevithick) |
1804 |
konserwy w naczyniach szklanych |
Francja (N.F. Appert) |
1805 |
mechaniczne krosno do tkania wzorzystego |
Francja (J.M. Jacquard) |
1807 |
parostatek pasażerski |
USA (R. Fulton) |
1809 |
telegraf elektryczny wieloprzewodowy |
Niemcy (S.T. Soemmering) |
1811 |
szybkobieżna maszyna drukarska z napędem parowym |
W. Brytania (F. Koenig) |
1814 |
gazownia miejska |
W. Brytania — Londyn (F.A. Wilsor, S. Clegg) |
1815 |
górnicza lampa bezpieczeństwa |
W. Brytania (H. Davy i niezależnie G. Stephenson) |
1818 |
frezarka z samoczynnym przesuwem stołu |
USA (E. Whitney) |
1819 |
przepłynięcie O. Atlantyckiego przez ożaglowany parostatek Savannah |
USA |
1819 |
stetoskop |
Belgia (P.Th. Laënnec) |
1824 |
cement portlandzki |
W. Brytania (Aspdin) |
1824 |
elektromagnes |
W. Brytania (W. Sturgeon) |
1825 |
pierwsza linia kolei publicznej |
W. Brytania — Stockton– Darlington (G. Stephenson) |
1826 |
pierwsze zdjęcie fotograficzne |
Francja (N. Niepce) |
1826 |
żniwiarka konna |
W. Brytania (P. Bell) |
1832 |
prądnica prądu zmiennego |
Francja (H. Pixii) |
1833 |
zapałki pocierane (kongrewki) |
W. Brytania (J. Walker) |
1834 |
żniwiarka ze zgarniaczem obrotowym |
USA (C. McCormick) |
1835 |
silnik elektryczny |
USA (J. Henry) |
1835 |
rewolwer |
USA (S. Colt) |
1835 |
telegraf elektryczny jednoprzewodowy |
USA (S.F.B. Morse) |
1838 |
galwanizacja |
Rosja (M.H. Jacobi) |
1839 |
fotografia — dagerotypia |
Francja (L.J.M. Daguerre) |
1839 |
wulkanizacja kauczuku |
USA (Ch. Goodyear) |
1839 |
ogniwo paliwowe |
W. Brytania (W. Grove) |
1842 |
młot parowy |
W. Brytania (J. Nathsmyth) |
1843 |
oświetlenie lampą elektryczną łukową placu Zgody w Paryżu |
Francja (L.J. Deleuil) |
1845 |
tokarka rewolwerowa |
USA (S. Fitch) |
1846 |
maszyna do szycia |
USA (E. Howe) |
1846 |
drukarska maszyna rotacyjna |
W. Brytania (A. Applegath), USA (R.H. Hoe) |
1848 |
chłodziarka powietrzna |
USA (J. Gorrie) |
1851 |
transformator — cewka Rühmkorffa |
Niemcy (D. Rühmkorff) |
1851 |
mleko skondensowane |
USA (G. Borden) |
1851 |
budynek szkieletowy |
USA — Nowy Jork (J. Bogordus) |
1851 |
posadawianie filarów mostu metodą kesonową |
W. Brytania (W. Cubbit) |
1851 |
telegraf podmorski |
pomiędzy Calais (Francja) i Dover (Anglia), (J.W. Brett, T. Crampton) |
1852 |
sterowiec z nieusztywnioną powłoką |
Francja (H. Giffard) |
1853 |
lampa naftowa |
Polska (I. Łukasiewicz) |
1854 |
pierwsza kopalnia ropy naftowej |
Polska — Bóbrka (I. Łukasiewicz) |
1855 |
zapałki bezpieczne, tzw. szwedzkie |
Szwecja (J.E. Lundström) |
1855 |
drukujący aparat telegraficzny |
W. Brytania (D.E. Hughes) |
1856 |
przemysłowa destylarnia ropy naftowej |
Polska — Ulaszowice (I. Łukasiewicz) |
1856 |
konwertorowa metoda produkcji stali |
W. Brytania (H. Bessemer) |
1856 |
barwniki syntetyczne |
fuksyna — Polska (J. Natanson), moweina — W. Brytania (W.H. Perkin) |
1857 |
dźwig osobowy z napędem parowym |
USA (E.G. Otis) |
1859 |
głębokie wiercenia szybów naftowych |
USA (E.L. Drake) |
1859 |
akumulator elektryczny (ołowiowy) |
Francja (G. Planté) |
1860 |
chłodziarka absorpcyjna |
Francja (F.P.E. Carré) |
1860 |
silnik spalinowy gazowy |
Francja (J.J.É. Lenoir) |
1860 |
linoleum |
W. Brytania (F. Walton) |
1861 |
tworzywo sztuczne — parkesina |
USA (A. Parkes) |
1861 |
masowa produkcja karabinów powtarzalnych |
USA (O.F. Winchester) |
1861 |
rower z pedałami |
Francja (P. i E. Michaux) |
1862 |
frezarka uniwersalna |
USA (J.R. Brown) |
1862 |
karabin maszynowy |
USA (R.J. Gatling) |
1863 |
miejska kolej podziemna — metro |
W. Brytania — Londyn (J. Fowler, Ch. Pearson) |
1864 |
hutniczy proces martenowski |
Francja (P.É. Martin) |
1866 |
transatlantycki kabel telegraficzny Irlandia–Nowa Fundlandia |
W. Brytania (Amerykanin C.W. Field) |
1866 |
dynamit |
Szwecja (A.B. Nobel) |
1866 |
prądnica samowzbudna prądu stałego |
Niemcy (E.W. Siemens) |
1867 |
żelbet |
Francja (J. Monier) |
1867 |
maszyna do pisania |
USA (Ch.L. Sholes) |
1867 |
kombajn górniczy |
W. Brytania |
1869 |
Kanał Sueski |
Egipt (Francuz F.M. Lesseps) |
1869 |
prądnica prądu stałego — dynamo |
Francja (Belg Z.Th. Gramme) |
1869 |
celuloid |
USA (J.W. Hyatt) |
1872 |
samoczynny pneumatyczny hamulec kolejowy |
USA (G. Westinghouse) |
1874 |
chłodziarka sprężarkowa z amoniakiem jako czynnikiem chłodniczym |
Niemcy (C. Linde) |
1875 |
pojazd napędzany silnikiem spalinowym |
Austria (S. Marcus) |
1875 |
przeprowadzona najwyżej na świecie linia kolejowa (transandyjska) |
Peru (E.A. Malinowski) |
1876 |
telefon |
USA (A.G. Bell) |
1876 |
ulepszona lampa łukowa (świeca Jabłoczkowa) |
Francja (Rosjanin P. Jabłoczkow) |
1876 |
czterosuwowy silnik spalinowy |
Niemcy (N.A. Otto) |
1877 |
fonograf |
USA (Th.A. Edison) |
1878 |
mikrofon węglowy proszkowy |
USA (D.E. Hughes) |
1879 |
żarówka elektryczna |
USA (Th.A. Edison) |
1879 |
elektrowóz |
Niemcy (E.W. Siemens) |
1880 |
mleko w proszku |
USA (J.B. Meyenberg) |
1881 |
tramwaj elektryczny |
Niemcy — Berlin (E.W.Siemens) |
1882 |
elektrownia miejska — Nowy Jork |
USA (Th.A. Edison) |
1883 |
cieplna turbina parowa akcyjna |
Szwecja (C.G.P. de Laval) |
1884 |
cieplna turbina parowa reakcyjna |
W. Brytania (Ch.A. Parsons) |
1884 |
nowoczesny karabin maszynowy |
W. Brytania (H.S. Maxim) |
1884 |
sztuczny jedwab z celulozy |
Francja (L.-M.-H. de Chardonnet) |
1885 |
samochód i motocykl z silnikiem spalinowym |
Niemcy (K.F. Benz, G. Daimler) |
1886 |
linotyp |
USA (O. Mergenthaler) |
1886 |
elektrolityczna przemysłowa produkcja aluminium |
Francja (P.L.T. Héroult); niezależnie USA (C.M. Hall) |
1887 |
gramofon i płyta gramofonowa |
USA (E. Berliner) |
1888 |
opona pneumatyczna |
W. Brytania (J.B. Dunlop) |
1889 |
stalowa wieża (wieża Eiffla) o wys. 300 m |
Francja — Paryż (A.G. Eiffel) |
1889 |
zwojowa błona fotograficzna na podłożu celuloidowym |
USA (G. Eastman) |
1889 |
transformator prądu trójfazowego |
Niemcy (M. Doliwo-Dobrowolski) |
1890 |
pierwszy wieżowiec (pot. zw. drapaczem chmur) o szkielecie stalowym |
USA — Chicago (Ch.B. Atwood, E.C. Shankland) |
1891 |
automatyczna łącznica telefoniczna |
USA (A.B. Strowger) |
1891 |
szybowiec-lotnia, loty ślizgowe |
Niemcy (O. Lilienthal) |
1891 |
linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia |
Niemcy — Lauffen–Frankfurt n. Menem (M. Doliwo-Dobrowolski) |
1892 |
celofan |
USA (Ch.F. Cros, E. Bevan) |
1893 |
zamek błyskawiczny |
USA (W.L. Judson) |
1895 |
kinematograf |
Francja (A. i L. Lumiére) |
1895 |
komórka fotoelektryczna |
Niemcy (J. Elster, H. Geitel) |
1895 |
elektrownia wodna |
USA (Niagara) |
1896 |
radio |
Włochy (G. Marconi) |
1897 |
statek napędzany turbiną parową |
W. Brytania (Ch.A. Parsons) |
1897 |
wysokoprężny silnik spalinowy |
Niemcy (R.Ch.C. Diesel) |
1897 |
lampa elektronowa stanowiąca prototyp lampy obrazowej |
Niemcy (K.F. Braun) |
1898 |
magnetyczny zapis dźwięku |
Dania (V. Poulsen) |
1898 |
stal narzędziowa |
USA (F.W. Taylor, M. White) |
1900 |
sterowiec z usztywnioną powłoką |
Niemcy (F. Zeppelin) |
1901 |
żyletka |
USA (K.C. Gillette) |
1901 |
nawiązanie łączności radiowej przez O. Atlantycki |
Irlandia–Nowa Fundlandia (G. Marconi) |
1903 |
samolot |
USA (O. i W. Wright) |
1903 |
ciągnik gąsienicowy |
USA. (B. Holt) |
1903 |
elektrokardiograf |
Holandia (W. Einthoven) |
1904 |
symilografia |
Niemcy (A. Korn) |
1904 |
dioda |
W. Brytania (J.A. Fleming) |
1905 |
użyteczna cieplna turbina gazowa |
Niemcy (H. Holzwarth) |
1906 |
trioda |
USA (L. de Forest) |
1906 |
duraluminium |
Niemcy (A. Wilm) |
1906 |
pralka elektryczna |
USA (J. Fischer) |
1907 |
bakelit |
USA (L.H. Baekeland) |
1907 |
odkurzacz elektryczny |
USA (J.M. Spangler) |
1909 |
neon (lampa wyładowcza) |
Francja (G. Claude) |
1910 |
przemysłowa synteza azotanów |
Szwajcaria (I. Mościcki), Norwegia (Ch. Birkeland) |
1910 |
przemysłowa synteza amoniaku |
Niemcy (F. Haber) |
1910 |
ręczna kamera filmowa — aeroskop |
Polska (K. Prószyński) |
1910 |
żyrokompas |
USA (E.A. Sperry) |
1910 |
kombajn zbożowy |
USA (B. Holt) |
1911 |
elektryczny rozrusznik samochodowy |
USA (Ch.F. Kettering) |
1911 |
wodnosamolot pływakowy |
USA (G.H. Curtis) |
1913 |
taśma produkcyjna samochodów |
USA — Detroit (H. Ford) |
1913 |
benzyna syntetyczna |
Niemcy (F. Bergius) |
1913 |
samolot wielosilnikowy |
Rosja (I. Sikorski) |
1914 |
Kanał Panamski |
Panama (Amerykanin G.W. Goethals) |
1915 |
samolot o konstrukcji całkowicie metalowej |
Niemcy (H. Junkers) |
1916 |
lotniskowiec |
W. Brytania |
1916 |
pierwsze użycie czołgów w bitwie (pod Sommą) |
Francja (wojska brytyjskie) |
1918 |
generator ultradźwiękowy do echolokacji |
Francja (P. Langevin) |
1919 |
transatlantycki przelot samolotem (Nowa Fundlandia–Irlandia) |
Brytyjczycy (J.W. Alcock, A.W. Brown) |
1919 |
pierwsze pasażerskie linie lotnicze |
Paryż–Londyn, Berlin–Weimar |
1920 |
rozgłośnia radiowa |
USA — Pittsburgh |
1922 |
pokaz filmu dźwiękowego |
Niemcy (H. Vogt, J. Engl, J. Massole) |
1923 |
ikonoskop |
USA (V.K. Zworykin) |
1924 |
początki telewizji mechaniczno-optycznej |
W. Brytania (J.L. Bai) |
1924 |
autostrada |
Włochy — Mediolan–Varese |
1924 |
początek pasażerskich lotów sterowców przez O. Atlantycki |
Niemcy |
1927 |
samotny przelot przez O. Atlantycki (Nowy Jork–Paryż) |
Amerykanin Ch.A. Lindbergh |
1927 |
przesłanie obrazu telewizyjnego z Waszyngtonu do Nowego Jorku (systemem telewizji mechanicznej) |
USA |
1928 |
beton wstępnie sprężony |
Francja (E.L. Freyssinet) |
1929 |
zegar kwarcowy |
W. Brytania (W.A. Marrison) |
1930 |
elektryczna maszynka do golenia |
USA (J. Shick) |
1931 |
cyklotron |
USA (E.O. Lawrence, M.O. Livingstone) |
1931 |
prototyp mikroskopu elektronowego |
Niemcy (E. Ruska, M. Knoll) |
1933 |
radioteleskop |
USA (K.G. Jansky) |
1933 |
metoda cynkowania blach stalowych bez dostępu powietrza |
Polska (T. Sendzimir) |
1933 |
walcowanie ciągłe cienkich blach |
Polska (T. Sendzimir) |
1935 |
film barwny |
USA (firma Technicolor) |
1935 |
magnetofon |
Niemcy (firma AEG) |
1935 |
radar |
W. Brytania (R. Wattson-Watt) |
1936 |
emisja stałego programu telewizyjnego |
W. Brytania (BBC) |
1937 |
włókno syntetyczne, nylon |
USA (W.H. Carothers) |
1937 |
silnik odrzutowy |
W. Brytania (P. Whittle) |
1938 |
długopis |
Węgry (L.J. Biró) |
1939 |
użyteczny śmigłowiec |
USA (I. Sikorski) |
1939 |
samolot odrzutowy |
Niemcy (E. Heinkel) |
1939 |
telewizja barwna |
W. Brytania (J.L. Baird) |
1942 |
reaktor jądrowy |
USA — Chicago (E. Fermi, L. Szilard) |
1944 |
użycie zdalnie sterowanej rakiety |
Niemcy (W. von Braun i zespół) |
1945 |
bomba atomowa |
USA — Los Alamos (J.R. Oppenheimer i zespół) |
1945 |
udane przeprowadzenie dializy przy użyciu sztucznej nerki |
Holandia (W.J. Kolff) |
1945 |
komputer elektroniczny (ENIAC) |
USA (J.P. Eckert, J.W. Mauchly) |
1947 |
holografia |
W. Brytania (D. Gabor) |
1947 |
materiały światłoczułe do fotografii natychmiastowych czarno-białych |
USA (E.H. Land; Polaroid) |
1947 |
samolot naddźwiękowy — Bell X-1 |
USA (pierwsze przekroczenie prędkości dźwięku — pilot Ch.E. Yeager) |
1948 |
tranzystor |
USA (J. Bardeen, W.H. Brattain) |
1948 |
batyskaf |
Szwajcar A. Piccard |
1948 |
kserografia (opatentowanie wynalazku z 1938) |
USA (Ch. Carlson) |
1948 |
gramofonowa płyta długogrająca |
USA (P.C. Goldmark) |
1949 |
zegar atomowy |
USA (H. Lyons) |
1950 |
stała emisja programu telewizji barwnej |
USA |
1952 |
bomba wodorowa |
USA, wybuch na atolu Eniwetok (E. Teller, S.M. Ulam i zespół) |
1952 |
stymulator pracy serca |
USA (P.M. Zoll) |
1952 |
film panoramiczny (system Cinerama) |
USA (F. Waller, H. Reeves) |
1953 |
kuchenka mikrofalowa |
USA (Raytheon Manufacturing Company) |
1954 |
elektrownia jądrowa |
ZSRR — Obnińsk |
1954 |
okręt o napędzie jądrowym (okręt podwodny Nautilus) |
USA |
1955 |
tranzystorowy odbiornik radiowy |
USA |
1955 |
skaner |
W. Brytania (firma EMI) |
1955 |
światłowód |
W. Brytania (N.S. Kapany) |
1956 |
transatlantycka kablowa linia telefoniczna Szkocja–Nowa Fundlandia |
konsorcjum międzynarodowe |
1956 |
rotacyjny silnik spalinowy |
Niemcy (F. Wankel) |
1956 |
magnetowid |
USA (firma Ampex) |
1957 |
sztuczny satelita Ziemi — Sputnik 1 |
ZSRR |
1958 |
układ scalony |
USA (J. Kilby, firma Texas Instruments) |
1958 |
wszczepienie w pełni implantowanego stymulatora pracy serca |
Szwecja (A. Senning z zespołem) |
1959 |
poduszkowiec |
W. Brytania (Ch. Cockerell) |
1959 |
sfotografowanie niewidocznej z Ziemi strony Księżyca |
ZSRR (próbnik kosmiczny Łuna 3) |
1960 |
laser |
USA (T.H. Maiman) |
1960 |
satelita telekomunikacyjny (Echo 1) |
USA |
1961 |
załogowy lot kosmiczny |
ZSRR (statek Wostok 1, kosmonauta J. Gagarin) |
1962 |
telewizja satelitarna (satelita Telstar) |
USA |
1962 |
robot przemysłowy |
USA |
1963 |
materiały do natychmiastowej fotografii barwnej (polaroid) |
USA (E.H. Land) |
1965 |
tunel pod masywem Mont Blanc |
Francja–Włochy |
1965 |
pociąg doświadczalny na poduszkach powietrznych |
Francja (firma Societé Bertin) |
1966 |
zastosowanie włókien światłowodowych w telefonii |
USA (Ch. Kao) |
1967 |
elektrownia pływowa |
Francja — Rance |
1967 |
kalkulator elektroniczny |
USA (firma Texas Instruments) |
1969 |
lądowanie człowieka na Księżycu |
USA (wyprawa Apollo 11, załoga: N.A. Armstrong, E.E. Aldrin, M. Collins; lądownik opuścili dwaj pierwsi) |
1969 |
naddźwiękowy samolot pasażerski Concorde |
Francja i W. Brytania |
1969 |
wideokaseta |
Japonia (firma Sony) |
1970 |
pierwszy pojazd kosmiczny poruszający się po powierzchni Księżyca (Łunochod) |
ZSRR |
1971 |
mikroprocesor |
USA (firma Intel) |
1971 |
kopiarka fotograficzna |
USA (firma Rank Xerox) |
1971 |
wyświetlacz ciekłokrystaliczny |
Szwajcaria (firmy: F. Hoffmann La Roche i Brown Boveri) |
1971 |
doświadczalna załogowa stacja kosmiczna Salut 1 |
ZSRR |
1971 |
sieć komputerowa łącząca ośrodki naukowe |
USA |
1972 |
tomografia komputerowa |
W. Brytania (G.N. Hounsfield) |
1972 |
telewizja kablowa |
USA |
1975 |
komputer osobisty (PC; Altair 8800) |
USA (firma MITS) |
1976 |
lądowanie na Marsie próbników Viking 1 i Viking 2 |
USA |
1977 |
wieża telewizyjna o wys. 548 m (bez anteny) |
Kanada — Toronto (A. Rozwadowski) |
1979 |
płyta kompaktowa (CD) |
Holandia (firma Philips) |
1979 |
ciekłokrystaliczny ekran telewizyjny |
Japonia (firma Matsushita) |
1981 |
wahadłowiec Columbia |
USA |
1983 |
podwodny tunel dł. 54 km (Seikan), łączący wyspy Hokkaido i Honsiu |
Japonia |
1983 |
sieć telefonii komórkowej |
USA (firma Motorola) |
1986 |
załogowa stacja kosmiczna Mir |
ZSRR |
1986 |
ogólnodostępna sieć komputerowa — Internet |
USA (NSF — Narodowa Fundacja Naukowa) |
1987 |
most wiszący Akashi-kaikyō o przęśle dł. 1760 m |
Japonia — most łączy wyspy Honsiu i Awaji-shima |
1988 |
kabel światłowodowy pod O. Atlantyckim — dł. ok. 6700 km, możliwość równoczesnego prowadzenia 40 tys. rozmów |
konsorcjum międzynarodowe Transatlantic Telephone Cable |
1989 |
wysłanie satelity COBE (Cosmic Background Explorer) w celu sprawdzenia teorii Wielkiego Wybuchu |
USA |
1990 |
teleskop w przestrzeni kosmicznej na orbicie wokółziemskiej — Hubble Space Telescope |
USA |
1991 |
internetowa sieć WWW |
Szwajcaria (T. Berners-Lee, CERN) |
1991 |
cyfrowy aparat fotograficzny |
USA (firma Kodak) |
1994 |
tunel pod dnem Cieśniny Kaletańskiej (Eurotunel, dł. 50,5 km) |
Francja–W. Brytania |
1995 |
dotarcie do Jowisza próbnika kosmicznego Galileo |
USA |
1998 |
rozpoczęcie budowy na orbicie wokółziemskiej Międzynarodowej Stacji Kosmicznej |
USA, Rosja, Japonia, Kanada, Europejska Agencja Kosmiczna |
2001 |
półprzewodnikowy laser niebieski |
Polska (Centrum Badań Wysokociśnieniowych PAN) |
2004 |
pojazdy kosmiczne przemieszczające się na znaczne odległości po powierzchni Marsa (MER-Spirit i MER-Opportunity) |
USA |
2010 |
budynek Burj Dubaj (wys. 828 m) |
Zjednoczone Emiraty Arabskie (Dubajj) |