Metoda syntezy tlenków azotu z powietrza drogą elektrochemiczną (1903)
rys. 24. Przebieg reakcji aktywowanych przez syntezę tlenków azotu
W dwudziestoleciu poprzedzającym drugą wojną światową dużą rolę w przemyśle chemicznym odegrał Ignacy Mościcki, jeden z najwybitniejszych inżynierów-chemików nie tylko polskich, ale i europejskich. Jego nazwisko zapisało się trwale, zwłaszcza w mało zbadanej przed nim dziedzinie elektrochemii.
Mościcki w 1897 roku przeniósł się do Szwajcarii, gdzie był asystentem Józefa Wierusza-Kowalskiego. Jest to okres w którym podjęte przez uczonego angielskiego Johna Reyleigha (odkrywca argonu i helu) prace w dziedzinie badania związków azotowych kontynuowane są również przez Williama Crookes'a.
Europa wówczas sprowadza wielkie ilości saletry chilijskiej. Crookes zaś, przepowiada nieuchronne wyczerpanie się zapasów i podnosi konieczność znalezienia zastępczego środka syntetycznego. Udział w rozwiązaniu tego właśnie problemu przypadł właśnie Mościckiemu, który bada możliwości wytwarzania kwasu azotowego z powietrza przy użyciu energii elektrycznej.
Są to czasy, kiedy elektrotechnika prądów silnych jest wciąż jeszcze odległa od dzisiejszych osiągnięć. Doświadczenia Mościckiego wymagały posługiwania się prądami wysokich napięć, powstaje więc konieczność stworzenia odpowiedniej aparatury. Konstruuje on wtedy pierwsze na świecie kondensatory na napięcie sięgające 50 000 woltów. Jest to wynalazek, który powstaje na marginesie zasadniczych prac badawczych nad utlenianiem azotu.
W latach 1903-1904 Mościcki opracowuje przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego z powietrza przez syntezę tlenków azotu w łuku elektrycznym. Metoda ta przez długie lata stanowi podstawę całej gałęzi przemysłu nawozów sztucznych. Swoją metodę wprowadza do przemysłu sam Mościcki, kierował bowiem budową i rozruchem fabryki w Chippis, pierwszym zakładem produkującym tym sposobem stężony kwas azotowy.
Dzięki jego postawie i wiedzy udało się w 1922 roku uruchomić, mimo sabotażu, opuszczoną przez niemiecki personel fabrykę sztucznych nawozów azotowych w Chorzowie. Także z jego inicjatywy powstało przedsiębiorstwo "Azot" w Jaworznie, produkujące tlenki azotu oraz syntezujące cyjanowodór i sole cyjanowe. Był współtwórcą Chemicznego Instytutu Badawczego we Lwowie, później przeniesionego do Warszawy, w którym przeprowadzono istotne dla gospodarki krajowej badania, między innymi nad wytwarzaniem kauczuku syntetycznego, otrzymywaniem glinu i kwasu siarkowego z surowców krajowych oraz koksowaniem węgla kamiennego. Największe, najnowocześniejsze państwowe zakłady azotowe w Mościcach koło Tarnowa, powstały w latach 1927-1929 również z jego inicjatywy.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
