Wasiutyński Aleksander
(1859-1944)
rys. 26. Aleksander Wasiutyński
Urodził się 13 grudnia 1859 roku w Lasowicach. Kształcił się w Warszawie, a w 1884 roku ukończył Instytut Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Pracował przy budowie linii kolejowych Łuniniec - Homel, Siedlce - Małkinia i Kursk - Charków - Azow. W latach 1889-1915 związany był z drogą żelazną warszawsko-wiedeńską. W 1898 roku zorganizował na niej stację doświadczalną, gdzie prowadził badania nad nawierzchnią kolejową i pracą toru pod działaniem obciążeń dynamicznych, wywoływanych ruchem pociągów.
Wasiutyński był jednym z pionierów, którzy zajmowali się zagadnieniem naprężeń w torze kolejowym. Traktował tor jako belkę ciągłą spoczywającą na sprężystym podłożu, był pierwszym, któremu udało się dokonać dokładnych pomiarów odkształceń toru kolejowego.
Przy pomocy obmyślanej przez siebie metody optycznej otrzymał fotograficzny zapis odkształceń od zginania i ugięć torów pod kołami poruszającej się lokomotywy.
Wyniki swoich badań przedstawił w dysertacji "Obserwacje nad odkształceniami sprężystymi toru kolejowego" w 1899 roku. Przyznano mu za nią stopień adiutanta Instytutu Inżynierów komunikacji w Petersburgu. Wiele jeszcze publikował na ten temat, a w 1900 roku otrzymał na wystawie w Paryżu złoty medal za swą metodę badań toru kolejowego.
W 1901 roku został profesorem dróg bitych i żelaznych na nowo utworzonej politechnice w Warszawie, gdzie w 1909 mianowano go profesorem zwyczajnym.
Nadal pracował nad ulepszeniami toru kolejowego, opracowywał nowe typy szyn, nowe rozwiązania złącz stykowych oraz zwrotnic. Wprowadził nowoczesne metody budowy nawierzchni kolejowej i nowe urządzenia zabezpieczające ruch pociągów na linii warszawsko-wiedeńskiej.
W roku 1910 opublikował swoje główne dzieło "Drogi żelazne", które obejmowało całość zagadnień dotyczących budowy i eksploatacji kolei.
Został ewakuowany wraz z rosyjskim personelem kolejowym w głąb Rosji, w związku z ofensywą niemiecką, podczas I wojny światowej. Wykładał wówczas na uczelniach technicznych w Moskwie i Niżnym Nowogorodzie. Następnie został powołany do zarządu dróg żelaznych przy sztabie naczelnego dowództwa armii rosyjskiej.
W 1918 roku powrócił do kraju i objął katedrę na Politechnice Warszawskiej. Wówczas opracował projekt przebudowy warszawskiego węzła kolejowego, który w 1919 roku stał się podstawą uchwały sejmowej. W latach 1918-1933 przewodniczył komisji zajmującej się realizacją tej przebudowy. Od 1934 roku wykładał również na Politechnice Lwowskiej.
Wasiutyński był członkiem i założycielem Akademii nauk Technicznych w Warszawie, a od 1937 roku jej prezesem
W roku 1925 otrzymał doktorat nauk technicznych honoris causa na Politechnice Lwowskiej, a w 1936 został profesorem honorowym Politechniki Warszawskiej.
Pozostawił wiele publikacji naukowych z dziedziny nawierzchni kolejowych, przepustowości i kosztów budowy linii kolejowych.
Do opuszczenia Warszawy zmusił go wybuch Powstania Warszawskiego. Zmarł 17 października w Wodzisławiu koło Jędrzejowa w 1944 roku.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
