Gzowski Kazimierz
(1813-1898)
rys. 20. Kazimierz Gzowski
Urodził się w Petersburgu 5 marca 1813 roku. Był synem szlachcica, oficera gwardii carskiej. Zdobył wykształcenie techniczne w Liceum Krzemienieckim.
Brał udział w powstaniu listopadowym. Po przekroczeniu granicy Galicji, został wraz z grupą innych uczestników powstania, wywieziony statkiem do Stanów Zjednoczonych przez władze austriackie. Odbywał tam studia prawnicze, utrzymując się początkowo z lekcji tańca i szermierki. Co jakiś czas praktykował jako adwokat, a potem pracował przy budowie kolei. Następnie przeniósł się do Kanady i w 1842 roku wstąpił na służbę rządową.
Kanada wówczas była krajem słabo zaludnionym, prawie zupełnie pozbawionym sieci komunikacyjnej, która niezbędna była dla scementowania dominium w jednolity organizm państwowy.
Nieliczni inżynierowie zatrudnieni w tym kraju, mieli szerokie możliwości wybicia się. Gzowski nie przegapił tej okazji, budował: drogi, mosty, przystanie, latarnie portowe i zarządzał urządzeniami komunikacyjnymi na wielkim obszarze. Zdobywając coraz większe doświadczenie, zyskał uznanie władz i w 1846 roku otrzymał brytyjskie obywatelstwo.
W 1848 roku porzucił służbę rządową i rozpoczął pracę przy budowie linii kolejowych Quebec.
W ciągu wieloletniej, intensywnej działalności inżynierskiej przy budowie dróg żelaznych, wszedł do ścisłej czołówki pionierów kolei w Kanadzie. Zbudował setki kilometrów linii kolejowych, które stały się dobrodziejstwem młodego kraju.
Od 1853 roku prowadził własną firmę, ponadto założył wytwórnie szyn. Kierował też rozbudową mostu w Montrealu. Wszystkie te przedsięwzięcia przyniosły mu sławę i uczyniły człowiekiem zamożnym.
Szczytem osiągnięć technicznych Gzowskiego było skonstruowanie International Bridge, mostu ponad Niagarą, łączącego Kanadę ze Stanami Zjednoczonymi. Montaż mostu było bardzo trudnym zadaniem technicznym i ryzykownym przedsięwzięciem finansowym. Wszystkie przeszkody zostały jednak pokonane dzięki talentowi organizacyjnemu Gzowskiego i 3 listopada 1873 roku most oddano do użytku. Jednocześnie ukazało się drukiem bogato ilustrowane sprawozdanie Gzowskiego z tej budowy, informujące o całokształcie związanych z nią zagadnień i zastosowanych rozwiązaniach. Nasz rodak, dzięki temu wybitnemu osiągnięciu, uzyskał rozgłos po obydwu stronach oceanu.
Poza działalnością techniczną i licznymi publikacjami naukowo - technicznymi, zajmował się także działalnością organizacyjną i społeczną. Jako były powstaniec, chętnie brał udział w pracach towarzystw strzeleckich i zaczątków armii kanadyjskiej.
Jego urokom nie oparła się nawet królowa Wiktoria i w 1879 roku, jako pierwszy mieszkaniec kolonii, Kazimierz Gzowski został mianowany jej honorowym adiutantem.
W 1890 roku otrzymał Order Św. Michała i Św. Jerzego, a także związany z tym odznaczeniem tytuł "Sir", a nawet w 1891 portret władczyni z jej własnoręczną dedykacją.
Wybrano go również honorowym członkiem wielu towarzystw naukowych, brytyjskich i amerykańskich. Nigdy nie chciał się mieszać do polityki, odrzucił fotel w parlamencie federalnym i propozycję objęcia stanowiska gubernatora w Ontario.
Zmarł 24 sierpnia 1898 roku. Po śmierci wiele ulic i parków nazwano jego imieniem.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
