 Szycie słownik
Aplikacja - Elementy wycinane z różnych materiałów, takich jak tkaniny, filc bądź skóra i naszywane na ubiory lub inne wyroby w celach dekoracyjnych.
Dzianina podwójnie tkana - Odmiana dzianiny powstająca przy jednoczesnym zastosowaniu dwóch zestawów igieł przędzy. Materiał gęsty o ograniczonej rozciągliwości. Prawa i lewa strona mogą wyglądać identycznie albo różnić się, zależnie od wzoru. Niektóre złożone dzianiny podwójnie tkane przypominają tkaniny o splotach drobnowzorzystych żakardowych.
Dzianiny Raschel - Duża grupa dzianin, od drobnych siateczek po materiały z włosem. Najczęściej mają koronkową strukturę, w której gruba przędza występuje na przemian z cienką. Można je wytwarzać z każdego rodzaju przędzy, łącznie z metalizowaną i nabłyszczaną.
Dżersej - Pojedyncza dzianina, w której wszystkie pętelki znajdują się po lewej stronie. Prawa strona materiału jest gładka i widnieją na niej pionowe prążki. Po stronie lewej widać poziome rządki złożone z półkoli tworzonych przez oczka lwe. Zwykłe dzianiny rozciągają się a szerokość w większym stopniu niż na długość.
Falbana - Marszczony pas materiału, doszywany do ubioru lub innego wyrobu w celach dekoracyjnych.
Fastrygowanie - Prowizoryczne zszywanie warstw materiału na czas przymiarki lub konstruowania ubioru.
Fastrygowanie stabilizujące - Ścieg prowadzony kierunkowo tuż przy wewnętrznej stronie niektórych linii szwów, aby uchronić je od naciągania się i deformowania w trakcie konstruowania i zszywania ubioru. Takie fastrygi wykonuje się głównie przy szwach zakrzywionych lub załamanych, np. przy wycięciach pod szyją lub przy pachach.
Filcowanie - Poddawanie krótkich włókien działaniu wilgoci, wysokiej temperatury i nacisku w celu połączenia ich w zbitą warstwę. Najczęściej stosowanym włóknem jest wełna, która ma naturalną tendencję do filcowania się. Filce nie strzępią się i nie rozplatają, więc można z nich wycinać dowolne kształty. Ich wadą jest to, że po zmoczeniu kurczą się i łatwo ulegają rozdarciom.
Jodełka - Odmiana splotu ukośnego, w którym skośne prążki zmieniają kierunek, tworząc rodzaj zygzaka. Powstały wzór jest bardziej widoczny, gdy nitki wątku i osnowy mają inny kolor.
Kalkowanie - Przenoszenie wykroju oraz jego oznaczeń za pomocą radełka i kalki krawieckiej na materiał.
Klin patrz Wstawka
Kolumienka - W dzianinach podłużny rząd pętelek.
Krajka - Gęsto tkany pas przy podłużnych brzegach wykończonej tkaniny.
Mankiet francuski - Mankiet podwójnej szerokości, który można wywinąć.
Mankiet koszulowy - Mankiet doszywany do rękawa po wykończeniu rozcięcia rękawa. W trakcie wszywania jego końce wyrównuje się z brzegami rozcięcia.
Mankiet zakładany - Mankiet, którego koniec wystaje poza brzeg rozcięcia.
Marszczenie - Ściąganie krawędzi materiału w fałdki w celu dostosowania jej długości do innej, krótszej krawędzi, do której zostanie przyszyta. Najczęściej marszczenie stosuje się w talii, przy mankietach, karczkach i falbanach.
Marszczenie typu „wafelki" - Zszywanie fałdów materiału w regularnych odstępach dla stworzenia wzoru.
Marszczenie wielorzędowe - Wiele rządków marszczenia, stosowanych jako ozdobny sposób kontrolowania szerokości ubioru na stosunkowo szerokim odcinku.
Nacinanie - Wykonywanie szpar w zewnętrznym, czyli wypukłym naddatku szwu, aby jego krawędź mogła się rozszerzyć i leżeć płasko. W trakcie nacinania naddatku trzeba bardzo uważać, żeby nie uszkodzić nitek ściegu.
Naddatek na szew - Pas materiału pomiędzy ściegiem (szwem) a krawędziom.
Obrębianie kryte - Metoda zszywania używana do łączenia materiałów w ten sposób, że szew jest niewidoczny od prawej strony ubioru.
Obsadzenie - Kawałek materiału użyty do wykończenia brzegu ubioru, w którym nie występuje rąbek i inne wykończenie.
Ocieplenie - Warstwa materiału wszywana do korpusu kurtki lub płaszcza (czasem do rękawów) dla zapewnienia ciepła bez nadmiernego pogrubiania ubioru.
Osnowa - Podłużne nitki tkaniny.
Owerlok - Maszyna pozwalająca w jednej operacji ciąć, zszywać i obrzucać (obrębiarka). Pozwala szybko wykańczać szwy i rąbki poprzez ich obrzucanie przy jednoczesnym obcinaniu nadmiaru materiału. Jest również wykorzystywana do łączenia dwóch materiałów. Nie zastępuje zwykłej maszyny do szycia.
Podszewka - Warstwa materiału wszywana do wnętrza płaszczy, kurtek, spódnic, sukienek i spodni. Często wykonuje się ją ze śliskiej tkaniny. Podszewka zakrywa szczegóły konstrukcyjne i ułatwia zakładanie oraz zdejmowanie ubioru.
Podszywanie - Prosty ścieg, ręczny lub maszynowy wzdłuż niektórych szwów, np. przy obsadzeniach pod szyją. Przytrzymuje obsadzenia i naddatki w określonym położeniu.
Prosta nitka - Kierunek przebiegu wątku i osnowy w tkaninie. Podłużna nitka prosta biegnie pionowo, od ramienia do rąbka. Nitka poprzeczna, która bardziej się poddaje, jest najczęściej umieszczana w ubiorze poziomo.
Prostowanie końców materiału - Pierwsza czynność w przypadku każdego materiału, aby dało się go równo złożyć i sprawdzić ustawienie nitek. Prostowania dokonuje się przez rozdzieranie, wyciąganie nitki albo cięcie materiału po wyraźnej linii, zależnie od materiału.
Prucie - Otwieranie szwu w razie potrzeby.
Przędza - Nitka wytworzona z krótkich włókien, skręconych w ciągłe pasmo. Może zawierać włókna jednego lub więcej rodzajów włókien, łączonych w trakcie przędzenia. Najgładsze i najmocniejsze są przędze z długich, mocno skręconych włókien.
Przędza nitkowana - Przędza z dwu lub więcej skręconych nitek. Jeżeli nitki mają różną grubość lub stopień skręcenia, powstaje przędza ozdobna, np. typu boucle.
Przędza z fakturą - Sztuczne włókno poddane specjalnym procesom w celu wytworzenia na jego powierzchni pętelek, zmarszczeń, zgrubień i innych nierówności. Część przędz z fakturą służy do wytwarzania rozciągliwych tkanin, inne są surowcem dla materiałów miękkością i grubością przypominających naturalne.
Przycinanie - Usuwanie części naddatków na szew, jeśli mogłyby wpływać na wygląd ubioru albo utrudniać jego dalsze konstruowanie.
Rękaw kimonowy - Typ rękawa wykrawany jako przedłużenie korpusu ubioru, a nie jako osobny element do doszycia. Uważa się go za rękaw najłatwiejszy do skonstruowania.
Rękaw raglanowy - Typ rękawa, który jest wykonywany osobno i wszywany szwem przebiegającym ukośnie od wycięcia przy szyi pod pachę i z powrotem do wycięcia.
Rozcięcie - Typ otwarcia ubioru stosowany w taliach spódnic i spodni, pod szyją, przy mankietach oraz w sukienkach.
Rygielek blokowy - Ozdobne wzmocnienie w miejscach narażonych na naprężenia. Rygielki można wykonywać ręcznie lub maszynowo.
Skos - Wszystkie tkaniny mają skos. Wzdłuż każdego boku tkaniny występuje krajka. Nitki podłużne są równoległe do krajki, a poprzeczne - prostopadłe. Skos to każdy kierunek poprzeczny przecinający te nitki. Pełny skos przebiega pod kątem 45° do każdego brzegu tkaniny o nitkach prostopadłych.
Splot drobnowzorzysty - Struktura tkaniny powstająca dzięki zastosowaniu specjalnej przystawki (dobby) do krosna. Przystawka ta podnosi i opuszcza pewne nitki osnowy, a na powierzchni materiału powstaje wypukły wzór, najczęściej mający postać rombów.
Splot leno (gaza) - Tkanina o strukturze siateczki, wytwarzana na odpowiednio wyposażonych krosnach. Przystawka leno bezustannie zmienia położenie nitek osnowy, które oplatają nici wypełnienia czymś w rodzaju ósemek.
Splot plecionkarski (panama) - Odmiana splotu prostego, w którym wykorzystuje się po dwa lub więcej pasm przędzy bez ich skręcania. Uzyskany materiał jest luźniejszy, mniej stabilny i często mniej trwały od zwyczajnej tkaniny.
Splot płócienny - Najprostszy sposób wykonywania tkanin, w którym każda nitka wątku przechodzi na przemian pod i nad nitką osnowy. Wytrzymałość takiej tkaniny zależy od mocy nitek i zwartości splotu. Materiały płócienne są podstawą większości tkanin drukowanych.
Splot rypsowy - Odmiana splotu płóciennego, w którym cienkie nitki są przeplatane nitkami grubymi albo pasmami z kilku nitek. Powstające dzięki temu prążki mogą biec wzdłuż lub w poprzek materiału. Trwałość tkanin tego typu jest ograniczona, gdyż nitki odsłonięte są narażone na tarcie.
Splot satynowy - Struktura tkaniny, w której nitka osnowy przechodzi nad kilkoma (4-8) nitkami wątku, tworząc zygzakowaty wzór podobny do splotu skośnego. Nitki odsłonięte na powierzchni nadają materiałowi charakterystyczny połysk.
Splot skośny (diagonal) - Struktura tkaniny, w której nitka wątku przechodzi nad 2-4 nitkami osnowy. W każdym kolejnym rządku wątek przesuwa się o jedną nitkę w lewo lub w prawo, tworząc ukośny prążek; im bardziej stromy prążek, tym mocniejszy materiał. Tkaniny o splocie skośnym są mocniejsze od płócienn. Do diagonali zaliczają się drelich i gabardyna.
Splot żakardowy - Żakard, czyli specjalna przystawka do krosna tkackiego, umożliwia niezależne kontrolowanie nitek wątku i osnowy, co pozwala na tworzenie misternych wzorów. Tkaniny żakardowe są drogie z uwagi na skomplikowaną produkcję. Do tej grupy materiałów zaliczamy adamaszek, brokat i gobelin.
Sploty kombinowane - Różne połączenia splotów podstawowych i pochodnych, dla uzyskania ciekawszej faktury tkaniny. Mogą to być układy geometryczne (kostki, paski, romby) lub nieregularne. Przykładem jest splot krepowy.
Stebnowanie - Ścieg maszynowy z prawej strony ubioru dla celów dekoracyjnych lub/i praktycznych. Stebnowanie nadaje strojom bardziej profesjonalny wygląd.
Stopniowanie - Przycinanie naddatków szwu na różne szerokości (coraz mniejsze). Zazwyczaj stopniuje się szwy na brzegach oraz szwy zamknięte.
Szew wewnętrzny - Szew po wewnętrznej stronie nogawki spodni.
Szew zewnętrzny - Szew po zewnętrznej stronie nogawki spodni (szew boczny).
Ściągacz - Ścieg dzianinowy, w którym kolumienki prawych i lewych oczek rozmieszczone są na przemian (taki sam z prawej i z lewej strony). Dzięki dużej elastyczności poprzecznej nadają się do mankietów, pasków i golfów.
Ścieg francuski albo karbowany - Dzianina, w której pętelki oczek są przeciągane w naprzemiennych rządkach na lewą i prawą stronę materiału, dzięki czemu materiał jest z obu stron taki sam. Takie dzianiny rozciągają się podobnie w kierunku podłużnym i poprzecznym.
Ścieg pikowy - Ścieg stosowany głównie podczas mocowania usztywnienia do materiału wierzchniego. Ściegi pikowe mogą pomóc w formowaniu i nadawaniu kształtu poszczególnym sekcjom ubioru albo przytrzymywać usztywnienie.
Taśma stabilizująca - Tasiemka używana do wzmacniania szwu i zapobiegania jego rozciąganiu. Doszywa się ją głównie w szwach pasków. Należy używać materiałów, które się nie rozciągają, np. tasiemek o splocie skośnym.
Taśma ze ściągacza - Elastyczna, rozciągliwa opaska, doszywana głównie do brzegów rękawów i wycięć pod szyją. Technika wszywania zależy od rozciągliwości materiału ubioru.
Tkanina runowa - Materiał tkany, w którym do osnowy i wątku o splocie płóciennym lub skośnym dodany jest wątek wypełniający, formowany w pętelki na powierzchni tkaniny. Pętelki te mogą być pozostawiane w całości (frotte), strzyżone (aksamit) lub rozcinane (plusz).
Trwałe zaprasowanie - Dzięki specjalnej obróbce cieplnej materiał mniej mnie się podczas noszenia i prania.
Trykot - Dzianina o drobnych prążkach na stronie prawej i płaskim wzorze w jodełkę na lewej. Trykot może być jedno-, dwu- lub trzyosnowowy. W trykotach dwu- i trzyosnowowych oczka nie lecą, w jednoosnowowych może się to zdarzyć. Trykoty produkuje się z cienkich przędz bawełnianych lub sztucznych. Są miękkie, dobre na podszewki, bieliznę, stroje nieformalne oraz sukienki.
Tunel - Podłużne zamknięcie materiału na gumę lub sznurek ściągający. Tunele stosuje się przy nadgarstkach, w taliach, przy kostkach.
Ukosowanie - Skośne połączenie dwóch brzegów w narożniku, stosowane przy wykańczaniu narożników szytych elementów. Styk brzegów może być zszyty lub tylko złożony.
Usztywnienie - Warstwa materiału, która podtrzymuje, formuje i stabilizuje zwłaszcza kołnierze, mankiety, paski, kieszenie i klapki. Usztywnienia mają wiele rodzajów i grubości.
Wątek - Poprzeczne nitki tkaniny.
Wdawanie - Dopasowywanie dłuższej krawędzi materiału do krótszej, by dało się je zszyć jednym szwem. Umożliwia poszerzenie ubioru w miejscach, gdzie jest to potrzebne, np. z tyłu, w ramionach. Wdawane kołnierze łatwiej jest doszyć do wycięcia pod szyją. Przy dużej różnicy długości stosuje się marszczenie.
Włókno ciągłe - Długie gładkie pasmo, odwinięte z kokonu jedwabnika lub wytłoczone z substancji chemicznej (w przypadku włókien sztucznych). Przędza z takiego włókna może się składać z pojedynczego pasma lub z kilku skręconych ze sobą pasm. Włókno ciągłe można pociąć i zrobić z niego zwykłą nitkę przędzioną.
Wstawka - Kawałek materiału, często w kształcie rombu, wszywany w rozcięte otwarcie. Wstawki zapewniają ubiorowi luz, niezbędny do wygodnego noszenia. Używa się ich w rękawach kimonowych.
Wycinanie klinów - Metoda dostosowania wewnętrznego (czyli wklęsłego) naddatku do krzywizny szwu. Przestrzeń powstała przez wycięcie klinów umożliwia skrócenie krawędzi naddatku.
Wykończenia materiałów - Producent może wykańczać materiały w różny sposób, aby zmienić ich cechy, takie jak wygląd lub miękkość. Często spotyka się wykończenie wodoodporne, które chroni nie tylko przed wodą, lecz także przed plamami. Wykończenie może wpływać na zalecany sposób konserwacji materiału, co zazwyczaj jest podane na etykiecie.
Wykończenie brzegu - Zabezpieczenie krawędzi naddatku na szew lub innego fragmentu materiału przed strzępieniem. Można tego dokonać za pomocą ściegów ręcznych lub maszynowych, a w przypadku niektórych materiałów oraz mało widocznych krawędzi także poprzez krojenie nożycami profilowanymi.
Wykrój finalny - Wykrój oparty na pomiarach sylwetki, wykonywany przed skrojeniem elementów wykroju z drogiego materiału. Podstawą do jego opracowania jest roboczy szablon, czyli próbny ubiór z niedrogiego materiału, uszyty z podstawowego wykroju. Następnie roboczy szablon dostosowuje się do figury, a dokonane korekty są przenoszone na wykrój finalny.
Wypustka - Wykończenie z pasków ze skosu, złożonych i zszytych. Materiał na wypustki może być dowolny, od tkanin po skórę. Wypustka może być płaska lub zaokrąglona (jeżeli jest wypełniona sznurkiem). Oba rodzaje służą głównie do ozdabiania ubiorów, zwłaszcza krawędzi kieszeni i dziurek.
Zakładka - Zaszyte złożenie materiału, często dekoracyjne, ale czasem stosowane do formowania ubioru.
Zapas - Dodatkowy materiał w wykroju spodni, umożliwiający poszerzenie, zwykle w szwie środkowym tyłu i w górnej części przodu szwu wewnętrznego.
Zaszewka - Trójkątny fragment, zagięty i zaszyty w celu dostosowania płaskiego materiału do kształtu ciała.
Znakowanie materiału - Przenoszenie linii szwów, zaszewek oraz innych oznaczeń wykroju na materiał przed wycięciem elementów, najczęściej za pomocą kalki krawieckiej i radełka.
Zszywanie punktowe - 3-4 ściegi ręczne, wykonane w tym samym miejscu, do łączenia dwóch kawałków materiału.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
