 Rodzaje tkanin
Rodzaje tkanin: naturalne, sztuczne i syntetyczne materiały włókiennicze
Rodzaje tkanin
Od odzieży po meble i akcesoria, tkaniny są nieodzowną częścią codziennego życia. Ale nie wszystkie materiały są sobie równe. Obecnie na rynku dostępna jest szeroka gama różnych rodzajów materiałów. Należą do nich tkaniny naturalne, takie jak bawełna i len, sztuczne takie jak wiskoza i lyocell oraz syntetyczne, takie jak poliester i nylon. Każdy rodzaj materiału posiada unikalne właściwości, które sprawiają, że lepiej nadaje się do niektórych zastosowań niż inne. W artykule przyjrzymy się różnicom między różnymi rodzajami tkanin.
Tkaniny naturalne
Do tkanin naturalnych zaliczają się materiały wykonane z włókien pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Należą do nich: wełna owcza, moher, kaszmir, wełna z alpaki, angora oraz tkanina lniana, bawełniana, jedwabna i konopna. Materiały naturalne od wieków są wykorzystywane do produkcji odzieży oraz innych przedmiotów codziennego użytku.
Bawełna
Tkanina bawełniana jest obecnie jedną z najpopularniejszych naturalnych tkanin na rynku. Bawełna jest miękka w dotyku i bardzo przewiewna, co czyni ją idealnym wyborem na upalne, letnie dni. Można ją łatwo farbować, aby uzyskać żywe kolory, a do tego dobrze utrzymują się podczas częstego noszenia i prania. Bawełna świetnie nadaje do projektów krawieckich, ponieważ jest lekkim materiałem, który się nie rozciąga i nie rozdziera.
Osoby poszukujące tkanin premium, powinny postawić na eko-bawełnę. Do jej produkcji nie używa się syntetycznych pestycydów i nawozów, a ponadto jest również przyjemniejsza w noszeniu. Bawełna organiczna jest miększa, zdrowsza dla osób podatnych na alergie i podrażnienia oraz zazwyczaj dłużej trzyma kolor.
Tkanina lniana
Tkanina lniana wykonana jest z włókien pochodzących z roślin lnu. Używana jako materiał tekstylny od czasów starożytnych i nadal jest popularna ze względu na swoją trwałość i luksusowy wygląd.
Pomimo swojej lekkości i przewiewności tkanina lniana jest niesamowicie trwała i wytrzymała – idealna na letnie ubrania. Posiada również właściwości higroskopijne, dzięki którym szybko wchłania wilgoć z powierzchni ciała.
Do wad tego rodzaju materiału należy podatność na gniecenie, a także nierównomierne wchłanianie barwnika podczas farbowania tkaniny. Len należy prać w letniej wodzie (30-40 stopni Celsjusza) z łagodnym detergentem. Nie należy go suszyć w suszarce automatycznej, ponieważ z czasem może to spowodować kurczenie się lub blaknięcie materiału.
Tkanina konopna
Tkanina konopna jest wykonana z włókien pochodzących z roślin konopi, które od niedawna po długoletniej banicji wróciły do łask. Włókna konopne są mocne, a jednocześnie miękkie, dzięki czemu idealnie nadają się do produkcji odzieży, takiej jak kurtki lub spodnie, które wymagają szczególnej trwałości bez utraty komfortu.
Tkaniny konopne można farbować całkowicie naturalnymi barwnikami, takimi jak kurkuma, a nawet liście herbaty! Chociaż są zwykle dość ciężkie, dobrze zachowują swój kształt, co czyni je doskonałym wyborem na ubrania, które mają przetrwać długie lata.
Jedwab
Jedwab pozyskuje się z kokonów jedwabników, które wytwarzają cienką nić składającą się z białek podobnych do tych, które można znaleźć we włosach ludzkich — tyle że są znacznie cieńsze! Materiał ten od dawna uznawany jest jako jeden z najbardziej luksusowych ze względu na piękny połysk i miękkość w kontakcie ze skórą.
Charakter jedwabiu sprawia, że idealnie nadaje się na suknie wieczorowe lub elementy bielizny, w których wygoda jest najważniejsza! Tego rodzaju tkanina wymaga szczególnej pielęgnacji – pranie w temperaturze 20-30 stopni Celsjusza, użycie specjalnych detergentów oraz ostrożne prasowanie żelazkiem parowym lub używając tradycyjnego żelazka przez ściereczkę.
Wełna owcza
Wełna jest obecnie jednym z najpopularniejszych i najczęściej używanych naturalnych materiałów. Pochodzi od owiec i jest znana ze swojej miękkości, ciepła i trwałości. Posiada również świetne właściwości izolacyjne, dzięki czemu idealnie nadaje się na swetry, płaszcze i koce. Ponieważ wełna jest oddychająca, można ją nosić przez cały rok – zapewnia ciepło w chłodne dni, a także chłód w czasie upałów.
Moher
Moher pochodzi od kóz angorskich i jest znany ze swojego jedwabistego i błyszczącego wyglądu. Jest lekki, ale wciąż dość ciepły – idealny na przytulne swetry i kardigany, które można nosić przez cały rok! Moher świetne się układa, co czyni go doskonałym wyborem dla osób, dla których wełna owcza jest gryząca lub powoduje alergię.
Kaszmir
Tkanina kaszmirowa jest wytwarzana z podszerstka kóz kaszmirskich. Jest niewiarygodnie miękka w dotyku, a jednocześnie zaskakująco mocna – idealna jako warstwa zapewniająca ciepło bez nadmiernego uczucia ciężkości materiału.
Kaszmir posiada doskonałe właściwości izolacyjne, dzięki czemu jest doskonałym wyborem na zimowe płaszcze lub szaliki, które zapewnią ciepło nawet w najchłodniejsze dni! Dodatkowo, tkanina kaszmirowa jest lekka i przewiewna, zapobiegając poceniu się.
Wełna alpaki
Runo pozyskiwane na cele przetworzenia w tkaninę wełnianą pochodzi od alpak – gatunek z rodziny wielbłądowatych, natarulnie zamieszkujący Amerykę Południową. Jest jedną z najdelikatniejszych i najbardziej luksusowych naturalnych tkanin na świecie.
Wełna alpaki posiada doskonałe właściwości izolacyjne, a także zdolność odprowadzania wilgoci, dzięki czemu idealnie nadaje się do aktywności na świeżym powietrzu, takich jak jazda na nartach lub wędrówki w chłodniejszym klimacie. Dodatkowo wełna z alpaki jest hipoalergiczna, więc jeśli masz wrażliwą skórę, będzie to dla ciebie świetny wybór.
Angora
Ten rodzaj tkaniny jest niewiarygodnie miękki, a jednocześnie lekki, dzięki czemu idealnie nadaje się do robótek na drutach. Tkanina angora doskonale się układa, dzięki czemu idealnie nadaje się do tworzenia odzieży o skomplikowanej konstrukcji. Wełna angora ma jednak tendencję do „mechacenia się” podczas prania. Należy pamiętać, aby dokładnie przestrzegać instrukcji znajdujących się na metce.
Tkaniny sztuczne
Do tkanina sztucznych zaliczają się materiały, które powstały na bazie naturalnego surowca – najczęściej celulozy – z poddaniem go zaawansowanej obróbce chemicznej. Każdy z nich oferuje coś wyjątkowego, niezależnie od tego, czy chodzi o wrażenie luksusu, zrównoważony rozwój czy przystępność cenową. Najpopularniejsze materiały sztuczne to: wiskoza, lyocell, tkanina bambusowa, acetat oraz cupro.
Wiskoza
Wiskoza – oraz jej pochodne rayon i modal – jest wytwarzana z pulpy drzewnej. Tego rodzaju tkanina często określana jest jako „sztuczny jedwab”. Ma miękki chwyt i jest dość oddychająca, co czyni ją świetnym wyborem do produkcji odzieży.
Dodatkowo wiskoza ładnie się układa, dzięki czemu sprawdza się w produkcji eleganckich ubrań. Jednak w porównaniu z włóknami naturalnymi, takimi jak bawełna czy wełna, wiskoza może być bardziej podatna na marszczenie się lub kurczenie po praniu. Cechuje się również mniejszą wytrzymałością oraz podatnością na elektryzowanie.
Lyocell
Lyocell (nazwa zamienna tencel) często mylony jest z wiskozą. Jednak w przeciwieństwie do wiskozy, lyocell jest wykonany z celulozy drzewnej przy użyciu przyjaznego dla środowiska procesu zamkniętego obiegu, który ponownie wykorzystuje większość chemikaliów zaangażowanych w jego produkcję. Dzięki temu jest on bardziej zrównoważony niż inne sztuczne tkaniny, takie jak włókno bambusowe czy acetat, ponieważ do jego produkcji zużywa się mniej zasobów.
Pod względem właściwości, lyocell jest podobny do bawełny. Doskonale oddycha, szybko i skutecznie wchłania wilgoć, a jednocześnie jest odporny na zagniecenia i kurczenie się. Tego rodzaju materiał jest więc dobrym wyborem na odzież dla osób aktywnych oraz na ciepłe dni.
Włókno bambusowe
Kolejnym popularnym materiałem sztucznym jest włókno bambusowe, które ma właściwości podobne do wiskozy. Włókno bambusowe jest jednak bardziej ekologiczne – surowiec pozyskuje się z szybko rosnących roślin bambusowych (w tempie około 90-200 cm rocznie), w przypadku wiskozy drzewa, które rosną latami. Ponadto uprawa tych roślin nie wymaga używania środków ochrony roślin.
Włókno bambusowe posiada również naturalne właściwości antybakteryjne. Dzięki temu idealnie nadaje się na tkaniny mające kontakt ze skórą, takie jak pościel czy ręczniki, na których z czasem łatwo gromadzą się bakterie.
Acetat
Tkanina ta powstaje w wyniku rozkładu masy celulozowej lub nasion bawełny przy użyciu kwasu octowego, bezwodnika octowego, kwasu siarkowego oraz acetonu (stąd nazwa tkaniny – acetat). Posiada luksusowy wygląd podobny do jedwabiu oraz dobrze się barwi, dzięki czemu świetnie nadaje się do projektów, w których pożądane są żywe kolory.
W przeciwieństwie do wiskozy acetat się nie elektryzuje, co sprawia, że jest powszechnie wybierany na podszewki ubrań. Tkanina tego rodzaju jest również wykorzystywany do produkcji bluzek, koszul, sukienek oraz bielizny damskiej.
Cupro
Tkanina cupro powstaje w wyniku wytrącania włókien z nasion bawełny w kąpieli miedzianej (łac. cuprum, skąd pochodzi nazwa). Unikalny proces produkcji sprawia, że materiał ten jest miękki, posiada gładkie wykończenie przypominające jedwab, a jednocześnie zachowuje zalety włókien bawełnianych w zakresie trwałości. Cupro, podobnie jak wiskoza łatwo się gniecie oraz słabo zatrzymuje ciepło. Tkanina ta sprawdzi się więc najlepiej w okresie wiosenno-letnim.
Tkaniny syntetyczne
Tkaniny syntetyczne to materiały, które są wytwarzane przez człowieka i nie pochodzą z naturalnych źródeł. Powstają one przy użyciu substancji chemicznych, takich jak poliester i nylon, a następnie są tkane razem, aby stworzyć tkaninę o określonych cechach.
Materiały syntetyczne przeszły długą drogę, odkąd pojawiły się po raz pierwszy w latach 30. XX wieku. W 1935 r. firma DuPont wynalazła Nylon, który został wprowadzony na rynek w 1940 r. jako materiał zastępujący jedwab w produkcji pończoch.
Obecnie dostępnych jest wiele różnych rodzajów włókien syntetycznych, które oferują wyjątkowe korzyści, takie jak trwałość, komfort, ciepło, elastyczność oraz przystępność cenową. W rzeczywistości szacuje się, że 60% wszystkich tkanin używanych w przemyśle to materiały syntetyczne.
Poliester
Poliester jest jednym z najpopularniejszych obecnie używanych włókien syntetycznych. Jest trwały i odporny na marszczenie, dzięki czemu jest doskonałym wyborem dla sportowców i osób aktywnych na świeżym powietrzu. Jest również niedrogi w produkcji, co pomaga zmniejszyć koszt zakupu odzieży.
Poliester jest często mieszany z innymi włóknami, takimi jak bawełna lub wełna, aby stworzyć bardziej miękką tkaninę, która lepiej zachowuje swój kształt po praniu. Cechuje się jednak niską higroskopijnością (zdolność do wchłaniania potu i wilgoci), jest materiałem słabo przewiewnym oraz może powodować niekomfortowe uczucie przyklejania się ubrania do skóry.
Poliamid
Znany również jako nylon, poliamid jest kolejnym popularnym rodzajem włókien syntetycznych. Jest lekki, a zarazem wytrzymały, dzięki czemu świetnie nadaje się do odzieży sportowej, takiej jak szorty oraz leginsy. Choć z wyglądu imituje bawełnę, w przeciwieństwie do niej cechuje się kilkukrotnie niższą chłonnością wilgoci, jednak większą niż poliester.
Poliamid można mieszać z innymi włóknami, takimi jak bawełna lub elastan, aby stworzyć wygodniejszy materiał o większej rozciągliwości. Wadą tego rodzaju tkaniny jest podatność na mechacenie (pilingowanie), sztywność oraz blaknięcie materiału podczas długotrwałego działania promieniowania słonecznego.
Elastan
Elastan (znany również jako spandex lub lycra) to rodzaj włókna syntetycznego, które zapewnia dużą elastyczność i rozciągliwość. To sprawia, że znakomicie spisuje się jako tkanina do produkcji dopasowanej odzieży, takiej jak legginsy i kostiumy kąpielowe.
Elastan jest często mieszany z bawełną, aby stworzyć odzież o zwiększonym komforcie i trwałości. Ubranie takie jest również łatwiejsze w pielęgnacji, odporniejsze na rozciąganie oraz utratę koloru.
Akryl
Akryl (znany również jako anilana) to popularna tkanina imitująca wełnę. Często wybierana ze względu na miękkość oraz niską cenę. Akryl jest często używany w swetrach, czapkach, szalikach, skarpetach, kocach i innych przedmiotach, w których ważne jest zapewnienie ciepła, a przy tym niska cena.
Ubrania z akrylu – o ile podobne do wełny – nie zapewniają jednak tak dużo ciepła. Cechują się również niższą trwałością, podatnością na mechacenie i elektryzowanie, chłonnością zapachów oraz niższą oddychalnością.
Rodzaje tkanin ze względu na splot
Poza rodzajem włókna, warto również posiadać wiedzę na temat rodzajów splotów tkanin. Zrozumienie podstawowych splotów pomoże Ci określić, jaki rodzaj tkaniny najlepiej pasuje do Twoich potrzeb.
- Splot płócienny – podstawowy rodzaj splotu tkaniny. Powstaje, gdy jedna przędza przechodzi nad i pod drugą naprzemiennie. Tworzy to mocną i trwałą tkaninę, która jest lekka i przewiewna. Wykorzystywany do tkanin na cele produkcji pościeli, obrusów oraz dekoracji.
- Splot skośny – jest nieco bardziej skomplikowanym rodzajem tkania niż splot płócienny, ponieważ wymaga więcej przędzy lub nici. Ta dodatkowa nić tworzy tkaninę, na której przebiegają ukośne linie z małym zygzakowatym wzorem widocznym przy bliższym przyjrzeniu się. Głównym zastosowaniem tego splotu jest produkcja tkanin wełnianych.
- Splot atłasowy – jest najbardziej złożonym rodzajem tkania, ponieważ wymaga wielu przędz lub nici – zwykle trzech lub więcej. Tworzy to gładką powierzchnię z błyszczącym wykończeniem. Splot ten jest wykorzystywany do produkcji tkanin na odzież formalną, w tym suknie balowe i garnitury
Rodzaje dzianin ze względu na splot
Niezależnie od tego, czy szukasz czegoś lekkiego i rozciągliwego, czy grubszego i bardziej strukturalnego, zrozumienie różnic między dzianinami wątkowymi, a dzianinami osnowowymi może pomóc Ci wybrać materiał, który idealnie pasuje do Twojego projektu.
- Dzianiny wątkowe – jest jedną z najstarszych form dziania. Polega na użyciu dwóch zestawów igieł zwanych szpulkami do tworzenia pętelek z przędzy poprzez tkanie jej tam i z powrotem. Z tego rodzaju dziania powstają dzianiny jednowarstwowe, takie jak swetry i szaliki, a także tkaniny dwuwarstwowe, jak skarpetki czy mitenki. Dzianiny wątkowe są zwykle lekkie, rozciągliwe i mają miękką teksturę ze względu na luźną strukturę splotu.
- Dzianiny osnowowe – jest znacznie bardziej złożoną formą dziania niż dzianie wątkowe. Dzianie osnowowe wykorzystuje wiele zestawów igieł, które są splatane razem pionowo zamiast poziomo, tworząc ściślejszą strukturę splotu niż dzianiny wątkowe. W rezultacie dzianiny osnowowe są zwykle znacznie grubsze i mniej rozciągliwe niż dzianiny wątkowe. Są często używane do cięższych okryć wierzchnich, takich jak kurtki lub płaszcze, ponieważ zapewniają dodatkowe ciepło, a także chronią przed wiatrem i szybkim przemakaniem odzieży.
Jaki rodzaj tkaniny wybrać?
Niezależnie od tego czy kupujesz ubranie, dekoracje do domu czy planujesz własnoręczne projekty, warto uzmysłowić sobie, że nie ma dobrych i złych materiałów. Zarówno tkanina naturalna, sztuczna jak i syntetyczna ma swoje zastosowanie, w którym sprawdza się najlepiej. Podczas wyboru warto kierować się:
- układaniem materiału,
- wykończeniem – matowym lub połyskiem,
- chłonnością wilgoci,
- izolacją termiczną,
- podatnością na kurczenie, gniecenie, elektryzowanie oraz pilingowanie,
- trwałością barwnika.
Materiały luksusowe takie jak jedwab czy kaszmir są świetnym wyborem, jednak są problematyczne w pielęgnacji. Jeśli się na nie zdecydujesz warto sprawdzić jak je prać, suszyć oraz prasować, aby inwestycja, która miała być na lata nie okazała się wyrzuceniem pieniędzy w błoto. Tkaniny sztuczne stanowią pewny kompromis między wygodą, a kosztem. Materiały syntetyczne natomiast sprawdzą się jako odzież sportowa. Ubrania z niewielkim dodatkiem syntetyków do włókien naturalnych mogą poprawić komfort użytkowania, jednocześnie nie wpływając znacznie na ich wyjściowe właściwości (chłonność, ciepło itp.).
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
