Seven Images - jak wyceniac zdjęcia
Fotografia to dla wielu osób hobby, a bycie amatorem, to sięgając do źródłosłowu, po prostu robienie tego co się lubi. Zdarza się jednak tak, że przypadek, znajomości, czy też długoletnie inwestycję w swoje umiejętności i kontakty, owocują zleceniem fotograficznym. W tym momencie nie ma większego znaczenia, czy jest się profesjonalistą, czy też amatorem. Od kiedy podpisujesz swoje zdjęcia imieniem i nazwiskiem – jesteś fotografem, bo bierzesz osobistą odpowiedzialność za to co tworzysz. Od momentu zaś, gdy niezależnie od warunków, osiągasz powtarzalne wyniki, na możliwie wysokim poziomie technicznym i estetycznym – jesteś profesjonalistą. Jeżeli czujesz więc, że twoje umiejętności zapewniają taką powtarzalność i poziom, nic nie stoi na przeszkodzie by brać za to pieniądze. Pozostaje pytanie ile?
Związek Polskich Artystów Fotografików opracował „Tabele Wynagrodzeń – stawek minimalnych honorariów autorskich za wykorzystanie fotografii”. Tabele te stosuje się do utworów fotograficznych będących przedmiotem prawa autorskiego (ust. 2 art. 1 „Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych”), czyli zarówno do utworów zawodowych fotografów, jak i amatorów, niezależnie od tego, czy są członkami Związku Polskich Artystów Fotografików (lub innych związków twórczych), czy nie są.
Związek Polskich Artystów Fotografików, zgodnie z wymogami nowelizacji Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 21 października 2010 roku, złożył projekt nowych tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów fotograficznych.
Nowelizacja ta nałożyła na Organizacje Zbiorowego Zarządzania obowiązek złożenia nowych tabel wynagrodzeń do 20.06.2011.
Zgodnie z zapisami nowelizacji Ustawy, w momencie złożenia nowych tabel, dotychczas funkcjonujące nabierają mocy prawnej tabel zatwierdzonych i będą obowiązywały do czasu zatwierdzenia nowych tabel. Komisja Prawa Autorskiego, do której tabele są składane, ma 6 miesięcy na przyjęcie złożonych tabel lub odrzucenie ze wskazaniem zmian.
OBECNIE OBOWIĄZUJĄCE TABELE WYNAGRODZEŃ DO UTWORÓW FOTOGRAFICZNYCH:
Tabele Związek Polskich Artystów Fotografików (ZPAF) - zatwierdzone w 2001 r. i aktualizowana w 2005 r. :
1. Dzienniki, tygodniki
2. Czasopisma ilustrowane, dodatki (wykorzystanie nie reklamowe)
3. Czasopisma branżowe, pracownicze, dla członków organizacji, klubów, informacje o imprezach, programy (teatr, TV, itp.),
broszury informacyjne (bez charakteru reklamowego)
4. Komunikacja społeczna (public relation), działania marketingowe (użycie do prezentacji DEMO)
5. Książki, albumy, katalogi wystaw
6. Encyklopedie, masowe poradniki ilustrowane, leksykony
7. Książki szkolne, periodyki naukowe
8. Zeszyty szkolne, bloki rysunkowe, notatniki
9. Wystawy, publiczne prezentacje
10. Prezentacje ze wszystkich nośników
11. Zwielokrotnianie i wprowadzanie do obrotu w ramach utworu audiowizualnego (nośniki: CD, DVD kaseta VIDEO)
12. Płyty CD, DVD, audio-video, kasety (MC)
13. Puzzle, karty do gry, obrazki do zbierania, naklejki, znaczki pocztowe
14. Opakowania, etykiety, karty bankowe, telefoniczne, bilety komunikacyjne, boarding passitp.
15. Plakaty (wprowadzenie do obrotu), druki na tekstyliach i inne zadrukowane materiały, tapety fotograficzne
16. Pocztówki, karty z życzeniami, podkładki - pod mysz, stołowe
17. Kalendarze
18. Kasetony podświetlane, prezentacje targowe, aranżacja wnętrz, dekoracja wystaw, inne duże formaty
19. Plakaty, bilboardy, tablice podświetlane, POS-y
20. Reklama prasowa, wkładki z ogłoszeniami
21. Prospekty, katalogi, broszury, mailing, sprawozdania firmowe, katalogi towarów firm wysyłkowych itp. środki reklamowe
22. Prospekty i katalogi turystyczne, mapy
23. Zwielokrotnienie w filmie reklamowym oraz dodatkowo nie ujęte w zatwierdzonych Tabelach stawek minimalnych ZPAF:
1. Sugerowane stawki za wykonanie niektórych zdjęć na zlecenie
2. Sugerowane wynagrodzenia - stawki minimalnych honorariów autorskich za wykorzystanie fotografii w Internecie.
Zgodnie z Art. 11016 ust. 2 obowiązującej Ustawy postanowienia umowne, określające wynagrodzenie mniej korzystne dla twórców oraz uprawnionych z tytułu praw pokrewnych niż wynikałoby to z zatwierdzonych Tabel Wynagrodzeń, są nieważne, a ich miejsce zajmują odpowiednie postanowienia tych Tabel. Oznacza to, że strony nie mogą skutecznie określić w umowie wynagrodzenia niższego niż wynikające z Tabel. Mogą natomiast uzgodnić wynagrodzenie wyższe, gdyż Tabele określają wynagrodzenie minimalne.
Tabele dotyczą wszystkich utworów fotograficznych. Utwór fotograficzny został wyszczególniony w Art. 1 ust. 3 Ustawy.
Tabele stawek minimalnych stosuje się więc do utworów fotograficznych będących przedmiotem prawa autorskiego, czyli zarówno do utworów zawodowych fotografów jak i amatorów, niezależnie od tego czy są członkami Związku Polskich Artystów Fotografików (lub innych związków twórczych) czy nie są.
Dla wielu fotografów, nawet tych pracujących zawodowo, stawki te są miłym dla oka, ale najczęściej nieosiągalnym wzorcem. Wielu też fotografów zamiast udzielać licencji, po prostu przekazuje pełne prawa majątkowe do wykonanych w ramach zlecenia zdjęć (czasami tak jest łatwiej, ale tym bardziej powinno to oznaczać odpowiednio wysokie stawki). Pomijając też fakt, że znakomita większość zleceniodawców nie potrafi w pełni docenić warsztatu fotograficznego (szczególnie tych niezwiązanych z fotografią, reklamą, czy drukiem) oraz to, że często trzeba się godzić na stawki ledwo zapewniające jakikolwiek zysk (aby zapewnić sobie zlecenie), to warto pamiętać, że za wiedzę i umiejętności należy się godziwa zapłata.
Jeżeli stawki ZPAF są dla klienta nie do przyjęcia, to w myśl dobrowolności umów zawsze można powiedzieć „To są obowiązujące w Polsce stawki za zlecenia fotograficzne, ale jak dla Pana to obniżę je o 50%”. Pamiętajcie jednak, że żądając stanowczo za mało, psujecie rynek, na którym sami chcecie zarabiać. Raz zaniżoną cenę trudno podnieść, a i utwierdza ona zleceniodawców w przekonaniu, że nawet 100zł jak za sesję na cyfrowym aparacie, wykonaną przez dorabiającego sobie studenta, to i tak za dużo. Pamiętajcie więc, żeby wasza cena obejmowała chociaż w minimalnym stopniu następujące elementy:
Cena usługi fotograficznej =
+ koszty materiałów (oczywiste, szczególnie w fotografii analogowej)
+ koszty amortyzacji sprzętu (w końcu to wy kupiliście aparat i osprzęt za kilka tysięcy złotych)
+ koszty robocizny (warto zadać sobie pytanie, ile warta jest każda godzina waszych umiejętności, czasu spędzonego z klientem i na obróbce zdjęć, dojazdów, przygotowań, czynności dodatkowych)
+ inne koszty (dojazd, nocleg, wynajem studia).
Po podliczeniu może się okazać, że zadowolicie się kwotą niższą niż proponowana przez ZPAF i nie ma w tym nic złego. Jeżeli jednak wykonujecie zlecenie komercyjne, a wasza fotografia będzie wykorzystana np. w broszurze, na plakacie, czy na stronie www, to zadajcie sobie pytanie, jak drobnym ułamkiem ceny druku będzie cena waszej fotografii oraz ile zarobi na niej klient, biorąc pod uwagę, że bez niej nie osiągnąłby takiego samego przekazu informacyjnego, czy też promocyjnego. Jak już się nad tym zastanowicie, uświadomcie to klientowi i nie bójcie się negocjować. Powodzenia.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |