 OGÓLNA UPRAWA ROŚLIN SADOWNICZYCH – Rozdział 2
ROZWÓJ SADOWNICTWA W POLSCE - JEGO STAN OBECNY I PERSPEKTYWY
Uprawa roślin sadowniczych w Polsce została zapoczątkowana już w okresie formowania się naszego państwa dzięki licznym kontaktom z Czechami, Francją,Włochami oraz Niemcami i rozwijała się stopniowo nabierając na przełomie XVIII i XIX wieku znaczenia gospodarczego.
W roku 1777 ukazuje się jedna z najstarszych książek polskich o tematyce ogrodniczej , napisana przez ks. K.Kluka. Jest nią tom pierwszy „Roślin potrzebnych,pożytecznych wygodnych, osobliwie krajowych”(rys. 1). W roku 1803 w Krakowie wydana została książeczka pt. „Sztuka ogrodnicza” (rys. 2 ) , a w roku 1844 ks. Karol Kotschy opublikował broszurę pt. „Książeczka o sadach i owocu” rys.2) . Póżniej pojawiło się coraz więcej publikacji tego rodzaju .
W okresie międzywojennym sadownictwo rozwijało sie w Polsce żywiołowo. Powstały też różne organizacje ogrodnicze i pokrewne zajmujące się tym działem produkcji. Po drugiej wojnie światowej przystąpiono natychmiast do odbudowy naszego sadownictwa. Od tego czasu liczba drzew wzrosła czterokrotnie. Rozwijano dwa kierunki produkcji: towarową i na własne potrzeby. Pierwszą z nich zajmują się gospodarstwa specjalistyczne , zaopatrujące rynek krajowy, przemysł i potrzeby eksportu, druga zlokalizowana jest w sadach przydomowych i w ogrodach działkowych. Największe sady powstają w państwowych gospodarstwach rolnych i w spółdzielniach produkcyjnych.
Po drugiej wojnie światowej rozwinęła się również polska nauka sadownicza. Zorganizowano Instytut Sadownicza z licznymi zakładami naukowo-badawczymi, w kilku Akademiach Rolniczych istnieją wydziały ogrodnicze lub z zakresu sadownictwa. Towarzyszy temu intensywny rozwój piśmiennictwa sadowniczego.
Programy nauczania w szkołach ogrodniczych i rolniczych uwzględniają naukę sadownictwa w szerokim zakresie. Ponadto prowadzone są różne kursy ,szkolenia itp., na których podnosi swe kwalifikacje służba ogrodnicza i inni pracownicy tego działu produkcji.
Obecny stan polskiego sadownictwa charakteryzuje zarówno liczba drzew i krzewów , jak i wyprodukowana ilość owoców. Otóż wedlug ganych GUS mieliśmy w roku 1971 ogółem 84 339 800 drzew owocowych (tab. 6) , najwięcej w województwach warszawskim, lubelskim, krakowskim, kieleckim i poznańskim, najmniej zaś – w koszalińskim, szczecińskim i olsztyńskim (rys. 3). Jabłonie stanowiły 45,7% ogółu drzew owocowych, grusze 10,8%, śliwy 22,6% wiśnie 13,5%, czereśnie 4,5% i inne 2,9% (rys. 4).Stan uprawy krzewów jagodowych obrazuje tabela 7.
W roku 1971 z drzew owocowych zebrano 1 008 600 t, z krzewów – 180 300 t owoców. Globalna produkcja owoców wyniosła zatem około około 1 188900 t , a więc w przeliczeniu na 1 mieszkańca około 37kg owoców. Spozycie owoców surowych jest jednak znacznie mniejsze , gdyż dużą część produkcji przeznacza się na przetwory i na eksport.
Jakie są przyczyny niskiej produkcji owoców w naszym kraju ? Jedną z nich best online casino są okresowo występujące surowe zimy , które powodują wymarznięcie lub podmarznięcie wielu drzew. Takie zimy zanotowano w latach 1955/1956 i 1962/1963. Wyrządziły one duże szkody w naszych sadach. W wielu wypadkach jednak utrzymały się przy życiu gatunki na ogół wrażliwe odmiany jabłoni , śliw i wiśni, co dowodzi , że przyczyn wymarzania i podmarzania drzew należy szukać także w wadliwym zakładaniu i niewłaściwym pielęgnowaniu sadów. Często sadzono drzewa na nieodpowiednich stanowiskach, nie dobierano gatunków i odmian do miejscowych warunków przyrodniczych, materiał szkółkarski niezadowalającej jakości, zaniedbywano zabiegów pielęgnacyjnych , a zwłaszcza ochrony przed chorobami i szkodnikami.
Plan rozwoju produkcji sadowniczej w Polsce przewiduje następujące sposoby zapobiegania niskiej produkcji owoców: 1) zakładanie sadów towarowych w państwowych gospodarstwach rolnych i spółdzielniach produkcyjnych , oparte na najnowszych zdobyczach naukowych i kierowane przez fachowców ; 2) rekonstrukcję starych sadów i 3) zwiększanie wydajności plantacji już istniejących poprzez podnoszenie kwalifikacji i poziomu wiedzy sadowników.
Obecnie nie wolno zakładać sadu w PGR bez dokumentacji opracowanej przez zakład naukowy lub inną instytucję albo przez osoby uprawnione . Spółdzielnie produkcyjne zakładające sad korzystają na ogół kredytów państwowych , które mogą być udzielone przez bank wyłącznie po przedłożeniu dokumentacji zatwierdzonej przez odpowiednią radę narodową. I w tym więc wypadku istnieje pewność , że sady zostają założone we właściwy sposób.
Zakładanie sadów w dużych gospodarstwach rolnych ma wiele innych dodatnich stron. Można tam zmechanizować wiele prac zmniejszając koszt produkcji , wybudować przechowalnię lub chłodnię, ogrodzić cały sad itp. Można też zatrudniać wykwalifikowanych fachowców oraz produkować planowo, zapewniając równomierne zaopatrywanie rynku w owoce. Wreszcie w dużych gospodarstwach łatwiej jest wbrać pod sad odpowiedni teren .
W produkcji sadowniczej można rozróżnić dwa kierunki:
produkcji owoców przeznaczonych do spożycia na surowo , a więc o największych walorach smakowych;
produkcję owoców dla przemysłu , a wiec najbardziej przydatnych na przetwory.
Obecnie często przetwórnie otrzymują owoce spoza wyboru , spady oraz resztki pozostałe po zaspokojeniu zapotrzebowania na owoce surowe . Niektóre jednak przetwory czy mrożonki wymagają użycia owoców wysokiej jakości , w związku z tym istnieje konieczność zakładania specjalnych sadów , stanowiących bazę dla przemysłu.
Część owoców przeznaczonych do spożycia na surowo i odpowiadających wymaganiom odbiorców zagranicznych może być wyeksportowana z korzyścią dla naszego bilansu handlowego.Dotyczy to szczególnie truskwek, porzeczek czarnych i jabłek.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
