Obra
Obra to pierwszy dopływ Warty, płynie przez Nizinę Południowowielkopolską, Pojezierze Leszczyńskie, Pradolinę Warciańsko-Odrzańską i Pojezierze Lubuskie; długość 164 km, powierzchnia dorzecza 2758 km2; zlewnia górnej Obry należy do dorzecza Kanału Mosińskiego; górna Obra ma źródła na Wysoczyźnie Kaliskiej, na wysokości 140 m n.p.m., na terenie osady Józefów Oberski, około 2,5 km na południe od wsi Stara Obra i ok. 6,5 km na północ od Koźmina; od Strzyżewka Obra płynie na północ, następnie przechodzi w równoleżnikowy Kanał Obry i już skanalizowana płynie na zachód; na Pojezierzu Krzywińskim zmienia kierunek na północno-zachodni i utrzymuje go płynąc przez Równinę Kościańską; poniżej Krzywina rzeka zmienia nazwę na Kanał Kościański; poniżej Kościana, w obrębie Pradoliny Warciańsko-Odrzańskiej następuje podział (bifurkacja) wód Obry: od Kanału Kościańskiego odłączają się, w pobliżu wsi Bonikowo, Kanał Mosiński, biegnący w kierunku północno-wschodnim i odprowadzający do Warty 60% wód Kanału Kościańskiego, oraz Obrzański Kanał Południowy, biegnący w kierunku północno-zachodnim. W Pradolinie Warciańsko-Odrzańskiej głównym korytem Obry jest Obrzański Kanał Północny; poza nim do kanałów odwadniających Dolinę Środkowej Obry należą: Obrzański Kanał Środkowy, którym odpływa do Obry część wody (ok. 50%) z Obrzańskiego Kanału Południowego, Kanał Prut II odprowadzający do Obry część wody (ok. 40%) z Mogilnicy i Kanał Wincentowski. Obrzański Kanał Środkowy odwadnia najniżej położoną część Doliny Środkowej Obry; przy wysokich stanach otrzymuje część wody z Obrzańskiego Kanału Południowego, od którego oddziela się na zach. od Bonikowa; uchodzi on do Jeziora Obrzańskiego, z którego woda odpływa do Obrzańskiego Kanału Północnego. Główne kanały wykazują brak wyraźnej formy dolinnej, są obwałowane. Po ich połączeniu Obrzański Kanał Północny wpływa do rozległej, piaszczystej Kotliny Kargowskiej. W miejscu, gdzie obniżenie łęgów obrzańskich łączy się z Kotliną Kargowską, między Obrzańskim Kanałem Północnym a Obrzańskim Kanałem Południowym, rozciąga się obszerne pole wydmowe (piaski fluwioglacjalne) z rezerwatem florystycznym Boratyń; na płaskim terenie kotliny, poniżej Moch, wody Obry bifurkują częściowo na północ przez kanały: Obrzański Środkowy i Obrzański Północny do Bruzdy Zbąszyńskiej, a częściowo na zachód, wprost do Odry. Region jest lesisty, słabo zaludniony, wszystkie cieki są przekształcone w kanały po regulacji stosunków wodnych; przy wysokich stanach wód Obry tereny te były zalewane, co wpłynęło na duże zabagnienie obszaru, który zaczęto osuszać już na przełomie XVIII i XIX w. Zgodnie z wygiętym łukiem Bruzdy Zbąszyńskiej już jako ciek naturalny Obra płynie dalej na północ i na północny-zachód, przepływa przez wielkie jeziora rynnowe (m.in. Jezioro Chobienickie, Jezioro Zbąszyńskie, Lutol, Jezioro Wielkie); dno bruzdy, począwszy od Zbąszynia, wysłane osadami akumulacji wodnolodowcowej z torfowiskami; od Policka Obra meandruje; koryto rzeki zwarte; ujście na wysokości 26 m n.p.m., poniżej Skwierzyny. Średni spadek w górnym biegu 2,0%o, w dolnym 0,5%o; średni roczny przepływ (1956-90) w dolnym biegu 10 m3/s (Bledzew); maksymalna rozpiętość wahań stanów wody 2,2 m. Ważniejsze dopływy: Kanał Dźwiński, Pa klica, Jeziorna, Kanał Grabarski, Dojca, Szarka, Czarna Woda. Ważniejsze miejscowości nad Obrą: Bojanica, Wieszkowo, Krzywiń, Kościan, Wielichowo, Obra, Kopanica, Zbąszyń, Trzciel, Rybojady, Międzyrzecz, Górzyca, Bledzew. Od Kopanicy turystyczny szlak wodny. W dolinie Obry najbardziej są zalesione obszary sandrowo-kemowe (bór sosnowy i las mieszany); na glebach podmokłych i bagiennych występują olsy z olszą czarną i lasy łęgowe.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
