Brda
Brda to pierwszy dopływ Wisły, płynie przez Równinę Charzykowską, Bory Tucholskie i Dolinę Brdy do Kotliny Toruńskiej; długość 239 km, powierzchnia dorzecza 4627 km2; wypływa na wysokości około 180 m n.p.m. z Jeziora Smołowego, wśród moren czołowych Pojezierza Bytowskiego, na pn.-wsch. od Miastka; przepływa przez szereg jezior, m.in.: Kamień, Świerzyńskie, Głębokie, Pietrzykowskie, Duże, Szczytno, Charzykowskie, Długie, Karsińskie, Witoczno, Łąckie, Dybrzyk, Kosobudno; szerokość koryta zmienna; niektóre odcinki doliny Brdy mają charakter wąskich i głębokich (do około 20 m) rynien o stromych zboczach, w niektórych rzeka meandruje; na górnej i dolnej Brdzie zapory i zbiorniki retencyjne (Zapora, Tryszczyńskie, Jezioro, Smukalskie, Jezioro, Koronowskie, Jezioro); przy zaporach (Smukała, Koronowo, Tryszczyn) elektrownie wodne. W dolnym biegu skanalizowana, włączona w system drogi wodnej wschód-zachód (Wisła-Noteć-Warta-Odra) poprzez Kanał Bydgoski; ujście do Wisły na wysokości około 30 m n.p.m. w dzielnicy Bydgoszczy — Brdyujście (port rzeczny, tor regatowy). Spadek doliny Brdy na ogół wyrównany w całym biegu, średnio 0,6%o; średni roczny przepływ (1951-90) w środkowym biegu (Tuchola) 19,9 m3/s, w dolnym 27,4 m3/s; rozpiętość wahań stanów wody w górnym i środkowym biegu około 2,0 m; średnia temp. wody o godz. 7.00 w środkowym biegu (Tuchola): w zimie (XI-III) 3,3°C, w lecie (IV-X) 14,0°C, w lipcu 16,2°C, w sierpniu 15,8°C. Brda jest spławna; od Nowej Rudy szlak kajakowy (długość 233 km). Ważniejsze dopływy: Lipczynka, Chocina, Zbrzyca, Czerska Struga, Bielska Struga, Ruda (w górnym biegu Stążka), Szumionka, Kręgiel, Struga (Kotomierzyca), Modra, Ruda (Kuźnia), Czerwona Struga, Hozjanna, Kamionka, Sępolna, Krówka, Kanał Bydgoski. Ważniejsze miejscowości nad Brdą: Męcikał, Rytel, Tuchola, Koronowo, Smukała, Bydgoszcz. Doliną Brdy prowadzi turystyczny szlak pieszy z Bydgoszczy do Tucholi (69 km).
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
