Noteć
Noteć to prawy, największy dopływ Warty, płynie przez Pojezierze Wielkopolskie i Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką; długość 388 km, powierzchnia dorzecza 17 330 km2; wypływa z jeziora Przedecz na wysokości 111,8 m n.p.m. przepływa przez Jezioro Modzerowskie i Jezioro Brdowskie; od Mąkoszyna płynie na zachód przez Pojezierze Kujawskie; poniżej Sompolna zmienia kierunek na pn.-zach. i pn., łączy się z kanałem Warta-Gopło, wpływa od południa do jeziora Gopło, które opuszcza poniżej Kruszwicy; następnie przepływa przez jezioro Szarlej (Jezioro Szarlejskie) i zmienia kierunek na pn.-zach., płynąc w skanalizowanym korycie (stąd nazywanym już Kanałem Noteckim), w Leszczycach wpływa do sztucznego koryta Kanału Noteckiego, którym płynie aż do Pakości; stare koryto Noteci od Leszczyc do Jeziora Pakoskiego prowadzi jedynie nadmiar wody z Noteci regulowany śluzą; odcinek biegu Noteci między jeziorem Gopło a Jeziorem Pakoskim bywa nazywany Mątwą. Do Jeziora Pakoskiego wpływa Noteć Mała (Noteć Zachodnia, Kwieciszewica, Kwieciszewnica), która wypływa z jeziora Niedzięgiel (Skorzęcińskiego) na Pojezierzu Gnieźnieńskim, na wysokości 104 m n.p.m.; przepływa ona przez śródleśne Jezioro Białe, kilka małych jezior oraz jeziora: Kamienieckie, Bronisławskie i Pakoskie; poniżej Jeziora Pakoskiego uchodzi do Noteci; dalej Noteć płynie na północ przepływając przez jezioro Mielno; następny odcinek Noteci jest równoleżnikowy i biegnie przez jezioro Sadłogoszcz aż do Jeziora Wolickiego, gdzie Noteć powraca do kierunku południkowego, który stanowi przedłużenie rynien kompleksu jezior mogileńskich; około 10 km na zachód od koryta Noteć ciągnie się prawie równolegle rynna jezior żninskich. Od Łabiszyna Noteć płynie w Kotlinie Toruńskiej (lewy brzeg na odcinku kilku kilometrów zalesiony); poniżej Łabiszyna odgałęzia się od Noteci Kanał Górnonotecki (Górny Kanał Notecki), który zasila wodą Kanał Bydgoski; dalej koryto Noteci (częściowo skanalizowane) tworzy duży luk wygięty ku wschodowi w Dębinku rzeka przecina Kanał Górnonotecki, następnie płynie na pn.-zach. i pod Nakłem nad Notecią łączy się z Kanałem Bydgoskim, tworząc dolną Noteć. Od Pakości po Nakło nad Notecią dno jest przeważnie zatorfione, a rzeka dostępna dla statków o nośności do 150 t; stany wody są regulowane systemem śluz (Pakość, Łabiszyn, Antoniewo, Frydrychowo, Dębinek); dolina Noteci jest szeroka, zabagniona: na dnie pradoliny łąki na torfowiskach; krawędzie doliny wyraźne, często zalesione; największe obszary leśne na obszarze międzyrzecza notecko-warciańskiego; średnia głębokość koryta rzeki wynosi 2,2 m, jego szerokość w dolnym biegu 33-45 m; skanalizowana od jeziora Szarlej do Krzyża Wielkopolskiego; uchodzi pod Santokiem na wysokości 21 m n.p.m. Średnie spadki doliny Noteci od l%o w górnym biegu do 0,1 %o w dolnym; średni roczny przepływ w górnym biegu (Pakość, 1951-90) 6,3 nr/s, w środkowym (Ujście, 1971-90) 23,0 m3/s, w dolnym (Krzyż Wielkopolski, 1971-90) 60,2 m3/s, w pobliżu ujścia (Nowe Drezdenko, 1951-90) 76,0 m3/s; maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu około 3,5 m; średnia temperatura wody o godzinie 7.00 w dolnym biegu: w zimie (listopad-marzec) 3,6°C, w lecie (kwiecień-październik) 15,7°C, w lipcu 18,8°C; wody silnie zanieczyszczone w górnym i środkowym biegu. Główne dopływy: Noteć Mała (Kwieciszewica), Gąsawka, Kcyninka, Łobżonka z Orlą, Gwda, Trzcianka, Drawa, Santoczna. Ważniejsze miejscowości nad Notecią: Brdów, Sompolno, Przewóz, Łuszczewo, Kruszwica, Tupadły, Inowrocław (Mątwy), Pakość, Barcin, Łabiszyn, Władysławowo, Rynarzewo, Nakło nad Notecią, Ujście, Czarnków, Wieleń, Drawski Młyn, Krzyż Wielkopol., Drezdenko, Trzebicz; nad Notecią Małą leżą: Kamieniec, Gębice, Kwieciszewo, Bronisław, Ostrowo. Niektóre miejscowości pełnią funkcje turystyczne-wypoczynkowe. Na długości 352 km (od Sompolna) Noteć stanowi szlak kajakowy. Systemem kanałów jest powiązana z Wisłą (wraz z Kanałem Bydgoskim i Wartą tworzy drogę wodną Wisła-Odra), z Brdą przez Kanał Bydgoski, z Wartą (Kanał Ślesiński) przez Jezioro Ślesińskie; Kanał Notecki skraca szlak wodny Noteci omijając Jezioro Pakoskie; Kanał Górnonotecki skraca odcinek biegu rzeki między Łabiszynem a Rynarzewem, gdzie odchodzi do Kanału Bydgoskiego. Nad Notecią zachowały się tereny o pierwotnym charakterze przyrody; objęte ochroną stanowią rezerwaty przyrody. W rejonie Barcina granica historyczna Kujaw i Wielkopolski. Nad Notecią znajdują się rezerwaty leśne (Osiek nad Notecią, Nakło nad Notecią), florystyczne i faunistyczne.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
