 Rodzaje muzyki
Muzyka towarzyszy nam w codziennym życiu. Słyszymy ją w sklepie podczas robienia zakupów, włączamy ją w trakcie jazdy samochodem, chodzimy na koncerty, by na żywo usłyszeć ulubionych wykonawców. Każdy z nas ma również swoje ulubione gatunki muzyczne, ale niewiele osób zgłębia ich historię i znaczenie.
Na świecie istnieją setki gatunków muzycznych, a granice między nimi bardzo często się zacierają, co sprawia, że opisanie ich wcale nie jest takie łatwe. W tym artykule przybliżymy najpopularniejsze gatunki muzyczne.
Gatunki muzyczne – definicja i podział
Podział gatunków muzycznych
Najpopularniejsze gatunki muzyczne
- Pop
- Rock
- Blues
- Soul
- R&B
- Jazz
-- Historia muzyki jazzowej – początek
-- Epoka swingu
-- Be-bop
-- Cool jazz
-- Koniec lat 50.
- Reggae
- Disco
- Rap
- Heavy metal
- Country
- Techno
Gatunki muzyczne – definicja i podział
Gatunek muzyczny to przyjęta kategoria, dzięki której możliwe jest sklasyfikowanie różnych utworów muzycznych do wspólnej grupy ze względu na występujące między nimi podobieństwa.
Podział gatunków muzycznych
Jednym z podstawowych podziałów jest trójkąt aksjomatyczny opracowany przez brytyjskiego muzykologa Philipa Tagga, na którego wierzchołkach znajdują się trzy rodzaje muzyki: muzyka poważna, muzyka ludowa i muzyka rozrywkowa.
Muzykę można dzielić według różnych cech. Niektóre ze sposobów na podział muzyki to:
- ze względu na jej przeznaczenie – na przykład muzyka filmowa, muzyka sceniczna.
- ze względu na wyznaczniki geograficzne i kulturowe – na przykład muzyka jamajska, muzyka polska, muzyka amerykańska.
- ze względu na zastosowane środki wykonawcze – na przykład muzyka elektroniczna, muzyka chóralna, muzyka instrumentalna.
- ze względu na ilość użytych w niej środków – na przykład muzyka solistyczna, muzyka zespołowa, muzyka symfoniczna.
- ze względu na sposób jej przekazywania – muzyka klasyczna przekazywana jest za pomocą nut, muzyka tradycyjna – ustnie, muzyka popularna – przez środki masowego przekazu.
Najpopularniejsze gatunki muzyczne
Lista gatunków muzycznych jest długa, a niektóre rodzaje muzyki i poszczególne style przenikają się i zmieniają z czasem, przez co trudno jest stworzyć uniwersalny podział. Poniżej zebraliśmy popularne gatunki muzyczne, o których warto dowiedzieć się więcej.
Pop
Muzyka pop to ogólne określenie dla muzyki popularnej, czyli nastawionej na masowego odbiorcę. Stanowi gatunek najczęściej spotykany w przestrzeni publicznej. Do muzyki popowej często zaliczana jest cała muzyka komercyjna. Trudno jednoznacznie określić ten gatunek, ale klasyczne piosenki popowe zwykle są melodyjne i nieskomplikowane, mają chwytliwy refren, proste rymy i często obecne w nich są zapożyczenia z innych gatunków muzycznych.
Najważniejsi przedstawiciele muzyki pop to Michael Jackson (nazywany królem popu), Madonna (nazywana królową popu) oraz Britney Spears (określana księżniczką popu), a także tacy współcześni artyści jak Lady Gaga, Maroon 5, Pink, Katy Perry, Ed Sheeran i Taylor Swift.
Ze względu na to, jak szerokim określeniem jest muzyka pop, w jej obrębie wyróżnia się wiele stylów muzycznych, między innymi: indie pop, dream pop, jangle pop, avant pop. Oprócz tego można wyróżnić lokalne style muzyki pop w różnych kulturach, na przykład: j-pop (pop japoński), k-pop (pop koreański), latynoski pop czy indyjski pop.
Rock
Rock to gatunek muzyczny, który powstał w Stanach Zjednoczonych w połowie XX wieku. Szybko zdobył uznanie, szczególnie wśród młodych ludzi, i stał się jednym z symboli rewolucji obyczajowej w drugiej połowie XX wieku. Jego nazwa to skrót od rock and rolla, ale można również uznać, że za tymi pojęciami kryją się dwa różne gatunki muzyczne.
Utwory muzyki rockowej są zwykle pisane i tworzone przez wszystkich członków zespołu, co sprawia, że innym artystom bardzo ciężko je odtworzyć. Największą rolę w ich brzmieniu zwykle odgrywają gitary elektryczne i basowe oraz perkusja.
Trudno jest wskazać najważniejszych przedstawicieli muzyki rockowej, ale szczególne uznanie zdobyły zespoły takie jak The Beatles, The Rolling Stones, Led Zeppelin, The Doors czy Queen.
Blues
Blues to gatunek muzyczny wywodzący się ze społeczności Afroamerykanów z tak zwanego Głębokiego Południa (Deep South) Stanów Zjednoczonych. Jego pierwszą odmianą był country blues, czyli wiejski blues, który powstał w drugiej połowie XIX wieku. Na początku XX wieku blues zaczął rozpowszechniać się również w miastach w północnych stanach dzięki migracji ludności, czego skutkiem było powstanie nowej odmiany zwanej urban bluesem.
Z początku utwory tego gatunku były czysto wokalne, z czasem jednak przekształciły się w wokalno-instrumentalne. Instrumenty najchętniej wykorzystywane do tworzenia bluesa to gitara, banjo, fortepian, pianino oraz instrumenty dęte.
Blues wywarł ogromny wpływ na muzykę na całym świecie, i to właśnie dzięki niemu wykształciło się wiele kolejnych gatunków muzycznych. W obrębie gatunku powstało również mnóstwo stylów i odmian regionalnych, między innymi: Chicago Blues, Country Blues, Delta Blues, Louisiana Blues, Memphis Blues, New Orlean Blues, Piano Blues, Rhythm Blues, St. Louis Blues oraz Texas.
Najważniejsi przedstawiciele bluesa to Chuck Berry, BB King, Jerry Lee Lewis, Jimi Hendrix, Tom Waits, Eric Clapton, The Rolling Stones, Janis Joplin i Muddy Waters.
Soul
Soul powstał w Stanach Zjednoczonych na przełomie lat 50. i 60. w społeczności Afroamerykanów. Z czasem zyskał jednak uznanie na całym świecie. Gatunek ten łączy w sobie elementy muzyki gospel, rhytm and bluesa oraz jazzu. Od muzyki R&B odróżnia go przede wszystkim klimat, ponieważ utwory muzyczne zaliczane do soula są znacznie spokojniejsze, a ich teksty mają skłonić do refleksji dzięki licznym odniesieniom do religii i Boga. Soul charakteryzuje się również wielogłosowym ornamentalnym śpiewem, bogatym brzmieniem oraz dynamicznością nastroju.
Soul miał ogromny wpływ na rozwój muzyki rozrywkowej. W jego obrębie powstało wiele podgatunków, między innymi white soul, smooth soul i soul psychodeliczny. Oprócz tego wyróżnia się podgatunki, które powstały poprzez połączenie się soulu z innymi gatunkami, na przykład soul jazz, soul blues czy neo soul. Do najważniejszych przedstawicieli muzyki soul należą: Stevie Wonder, Sam Cooke, Ray Charles, James Brown, Aretha Franklin i Whitney Houston.
R&B
Rhythm and blues, w skrócie R&B, to gatunek muzyczny, którego powstanie datuje się na lata 30. ubiegłego wieku, a sama nazwa ukuta została w latach 40. przez Jerry’ego Wexlera z magazynu „Billboard”. Wywodzi się z pieśni religijnych, jazzu i bluesa oraz miał znaczący wpływ na ukształtowanie się rocka i soulu. Z początku charakteryzowało go ubogie instrumentarium, ale z czasem uległ wielu zmianom związanym z komercjalizacją gatunku, gdy artyści zaczęli używać gitar basowych i riffów, by otrzymać wyraziste brzmienie muzyki tanecznej.
Współczesne R&B powstało wraz z upadkiem disco w latach 80. i stanowi połączenie elementów soulu, popu, hip-hopu i funku. Do najważniejszych przedstawicieli tego gatunku zaliczani są Prince, Hank Ballard, Ruth Brown, The Drifters i The Coasters.
Jazz
Jazz to gatunek muzyczny wywodzący się z Nowego Orleanu w Stanach Zjednoczonych. Powstał na przełomie XIX i XX wieku w społeczności Afroamerykanów jako wynik rozwoju afrykańskiej muzyki ludowej i łączenia jej z pewnymi elementami muzyki europejsko-amerykańskiej. Muzyka jazzowa ma swoje korzenie w gatunkach muzycznych takich jak plantation songs, negro spirituals, white spirituals, ragtime i blues.
Historia muzyki jazzowej – początek
W historii jazzu wyróżnia się kilka okresów stylistycznych. Pierwszym z nich jest dixieland, zwany także early jazzem, hot jazzem lub jazzem tradycyjnym. Rozpoczął się on wraz z narodzinami gatunku około roku 1900 w Nowym Orleanie, a w drugiej dekadzie XX wieku wraz z zespołami muzycznymi przeniósł się do Chicago i Nowego Jorku.
W owych zespołach znajdowali się zarówno wykształceni muzycy, jak i samoucy. Grali oni na takich instrumentach jak trąbka lub kornet, klarnet, puzon, perkusja i gitara lub banjo. Charakterystyczne brzmienie uzyskiwano, gdy jeden z instrumentów odtwarzał rozpoznawalną melodię, a pozostałe improwizowały na ten sam temat. Najsłynniejszym przedstawicielem jazzu tradycyjnego był Louis Armstrong.
Epoka swingu
Następną epoką jazzu był swing, który powstał w latach 30. i stał się szczególnie popularny w kolejnej dekadzie. W okresie II wojny światowej został uznany za symbol dekadenckiego Zachodu i walki z totalitaryzmem. W tej erze popularność zyskały big-bandy, czyli duże zespoły muzyczne. Choć nigdy nie ustalono dla nich ani składu instrumentalnego, ani liczby członków, to zwykle składały się z kilkunastu lub kilkudziesięciu muzyków podzielonych na dwie sekcje: sekcję dętą składającą się z trzech podsekcji (saksofonów, dętej blaszanej i trąbek) oraz sekcji rytmicznej. Muzyka wykonywana przez big-bandy była w wysokim stopniu zaaranżowana, co zostawiało o wiele mniej pola do improwizacji.
Be-bop
Po swingu nastąpiła epoka be-bopu, którą uznaje się także za początek jazzu nowoczesnego. Be-bop powstał w barach Harlemu (dzielnicy Nowego Jorku). W przeciwieństwie do poprzedniej epoki muzyka tego okresu charakteryzowała się dużą swobodą interpretacyjną, ekspresyjnością, urozmaiconą rytmiką i dużym polem manewru do improwizacji.
Cool jazz
Pod koniec lat 40. oraz w latach 50. rozwijał się również styl, który sprzeciwiał się ekspresyjności be-bopu poprzez stonowane i wyciszone brzmienie. Nazywany jest cool jazzem, co po angielsku oznacza „chłodny jazz”, ponieważ postrzegano go jako muzykę wyzbytą z emocji. Podstawy ideologiczne cool jazzu stworzył Lennie Tristano, a do najważniejszych przedstawicieli zaliczani są Stan Getz, Gerry Mulligan, Dave Brubeck, Paul Desmond, Miles Davis i Chet Baker.
Koniec lat 50.
Pod koniec lat 50. rozpoczął się kolejny okres stylistyczny – free jazz. Za jego twórcę uznaje się kompozytora i saksofonistę Ornette’a Colemana, a sama nazwa utworzona została od jego nagranej w roku 1960 płyty Free Jazz: A Collective Improvisation. Free jazz charakteryzował się swobodą improwizacji całego zespołu, polirytmicznością, wpływem muzyki etnicznej z różnych części świata na brzmienie utworów oraz brakiem określonego metrum, który zastępuje puls porządkujący perkusję krzyżującą się z innymi instrumentami. To wszystko sprawia, że utwory free jazzu są niepowtarzalne.
Wyróżnia się również wiele stylów regionalnych muzyki jazzowej, między innymi jazz chicagowski, jazz nowoorleański, gypsy jazz, Kansas City jazz, latin jazz.
Reggae
Reggae powstało w Kingston na Jamajce w latach 60. XX wieku i jest najbardziej znanym gatunkiem muzycznym tego kraju. Swoją popularność na świecie zawdzięcza twórczości Boba Marleya, który jednak nie był prekursorem, ponieważ korzenie tego gatunku sięgają już drugiej połowy XIX wieku, gdy zaczęła kształtować się jamajska muzyka ludowa zwana mento. Reggae wywodzi się bezpośrednio z muzyki ska i rocksteady. Gatunek ten ma szczególne znaczenie dla rastafarianizmu.
Charakterystyczne brzmienie reggae cechuje się parzystym metrum cztery na cztery, wyraźną linią basową i beatem perkusyjnym oraz łagodnym głosem wokalisty. Oprócz tego wyróżnia je pulsujący rytm.
Oprócz Boba Marleya do ważnych przedstawicieli muzyki reggae należy Toots and The Maytals, Peter Tosh, Burning Spear, Dennis Brown i Jimmy Cliff.
Disco
Disco, czasem nazywane po prostu muzyką dyskotekową, jest gatunkiem muzyki rozrywkowej przeznaczonym przede wszystkim do tańca w dyskotekach. Powstał w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 60. w społecznościach włoskich, latynoskich oraz afroamerykańskich, które organizowały przyjęcia w salach z głośną muzyką, swobodnym tańcem, kolorowymi kostiumami i nierzadko również substancjami halucynogennymi. Grano wówczas psychodeliczny soul, który miał ogromny wpływ na ukształtowanie się wczesnego disco.
Przez następne lata gatunek ewoluował, a od połowy lat 70. rozpoczęła się tak zwana era disco, podczas której nastąpił szczyt popularności tego gatunku. Po roku 1980 zainteresowanie muzyką disco wyraźnie spadło, zastąpione kształtującymi się nowymi stylami i gatunkami. Druga fala popularności tego gatunku nastąpiła w połowie lat 90. i do dzisiaj pojawiają się utwory popularnych muzyków utrzymane w klimacie tego gatunku lub zawierające jego elementy.
Muzyka disco jest muzyką taneczną, dlatego jej cechą charakterystyczną jest przede wszystkim wpadająca w ucho melodia oraz teksty opowiadające głównie o relacjach romantycznych oraz zabawie. Podgatunkami muzyki disco są między innymi euro disco, italo-disco, space disco, post disco i nu-disco. Do najważniejszych przedstawicieli gatunku zalicza się zespoły ABBA, Boney M, Modern Talking, Bad Boys Blue, Bee Gees, Kool &The Gang, Village People i Amanda Lear.
Rap
Rap to gatunek muzyczny, który powstał w latach 70. w Stanach Zjednoczonych i stanowi ważny element kultury hip-hopowej. Polega on na recytowaniu rymującego się tekstu do podkładu muzycznego, a składają się na niego treść tekstu, przekaz (w oryginalnym znaczeniu ton bądź intonacja) oraz tak zwany flow, czyli rytm, akcentowanie oraz rymy. Podkład muzyczny towarzyszący recytacji nazywany jest beatem. Często wskazuje się na bliskie pokrewieństwo rapu z poezją.
Za pierwszego rapera uznaje się często Coke La Rocka, a innymi ważnymi przedstawicielami tego gatunku muzycznego są 2Pac, Snoop Dogg, Ice Cube, Eminem i Kendrick Lamar.
Heavy metal
Heavy metal, potocznie zwany po prostu metalem, to gatunek muzyczny który powstał na przełomie lat 60. i 70. XX wieku w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Wywodzi się z muzyki rockowej.
Heavy metal z pewnością nie jest muzyką dla każdego. Charakteryzują go ciężkie brzmienia, głośne przesterowane solówki gitarowe, wyraźne basy, dynamiczna i intensywna sekcja rytmiczna oraz mocny wokal. Jego brzmienie różni się w zależności od zespołu – od śpiewu operowego aż po growl, czyli technikę angażującą fałdy przedsionkowe znajdujące się w krtani, efektem czego jest charakterystyczny niski, gardłowy krzyk. Brzmienie wokalu często odbiera się jako wyraz emocji i zaangażowania oraz uznawane za ważniejsze niż sam tekst śpiewanego utworu.
Innym istotnym elementem gatunku jest wizerunek sceniczny artystów, przekładający się też na modę popularną wśród osób identyfikujących się z subkulturą. Jej charakterystycznym elementem są długie włosy, nierzadko farbowane, oraz stroje składające się z czarnych skórzanych kurtek, przerabianych kamizelek, wysokich butów oraz ozdabiane łańcuchami, metalowymi ćwiekami czy czaszkami. Wielu artystów death metalowych występuje w makijażu. Sama subkultura uznawana jest za dość wyobcowaną.
Istnieje wiele podgatunków muzyki heavy metalowej, są to między innymi: black metal, death metal, glam metal, gothic metal, metal symfoniczny, trash metal, speed metal i nu metal. Do najważniejszych przedstawicieli gatunku zalicza się takie zespoły jak Megadeth, Black Sabbath, Iron Maiden, Slayer, Metallica, Motörhead i Kiss.
Country
Country to gatunek muzyki rozrywkowej uznawany za jeden z elementów dziedzictwa kulturowego Stanów Zjednoczonych. Jego korzenie sięgają początków XX wieku, gdy wędrowni muzycy śpiewali ballady kowbojskie i traperskie przy akompaniamencie banjo, gitary lub skrzypiec. Z początku prosta forma z czasem zaczęła ulegać wpływom jazzu, rock and rolla i rocka. Obecnie na jej instrumentarium składają się przede wszystkim gitara (akustyczna, elektryczna i hawajska), czasem również banjo, skrzypce i pianino, a także harmonijka ustna.
Same utwory country to zwykle proste, ale dynamiczne piosenki taneczne lub liryczne ballady, a ich teksty zwykle odwołują się do ważnych dla Amerykanów wartości bądź dotyczą przyziemnych problemów takich jak rozterki sercowe, praca, zabawa, kłopoty finansowe lub rodzinne i tym podobne.
Z muzyką country łączy się miasto Nashville, czyli stolica stanu Tennessee. Nazywane jest muzycznym miastem oraz stolicą country. Znajdują się tam Country Music Hall of Fame and Museum, czyli największe muzeum i ośrodek badawczy zajmujący się muzyką country, oraz bary zwane honky tonk oferujące muzykę country na żywo.
Muzyka country wciąż jest bardzo popularna w Stanach Zjednoczonych, i choć najwięksi i najbardziej rozpoznawalni artyści rozpoczynali swoje kariery wiele lat temu, to współczesny rynek rozwija się dynamicznie. Do najważniejszych przedstawicielu muzyki country należą Johnny Cash, Dolly Parton, Shania Twain, Taylor Swift, Dixie Chicks, Hank Williams, Kris Kristofferson, Kenny Rogers i Neil Young.
Techno
Techno to gatunek muzyczny wywodzący się z elektronicznej muzyki tanecznej, który powstał w latach 80. ubiegłego wieku w w Detroit w Stanach Zjednoczonych. Jego rzeczywiste początki sięgają kilku lat wstecz, gdy komponowano eksperymentalną muzykę elektroniczną oraz disco, które wpłynęło na ukształtowanie się techno. Gatunek nigdy nie zdobył dużej popularności w USA, jednak w latach 90. zyskał uznanie w Europie, przede wszystkim w Niemczech i Wielkiej Brytanii.
Techno jest muzyką o szybkim tempie i jednostajnym i regularnym rytmie w metrum cztery czwarte. Tworzą ją zwykle tylko syntetyczne lub elektronicznie przetworzone dźwięki, a niektóre utwory mają również wyraziste basy i melodię, jednak nie jest to cecha charakterystyczna gatunku. Ponieważ techno jest przeznaczone głównie do grania w klubach, utwory są komponowane w taki sposób, by łatwo się je miksowało, a więc są zwykle wyłącznie instrumentalne i nie posiadają wokalu.
Do najważniejszych przedstawicieli muzyki techno zalicza się Juana Atkinsa, Derricka May’a, Kevina Saundersona, The Prodigy.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
