Kilka dylematów - wnetrza
Za nami wykonanie stanu surowego i prace instalacyjne. Dom ma już konkretny kształt, teraz czas na jego wykończenie. Na tym etapie budowy trzeba rozstrzygnąć kilka dylematów. Najważniejsze dotyczą wykończenia ścian i podłóg oraz wyboru schodów i drzwi.
Środki na wykończanie domu zajmują kluczową pozycję w budżecie budowy. Etap ten daje jednak inwestorom wiele satysfakcji, ponieważ moment wprowadzenia się do wy-marzonych czterech kątów zbliża się już wielkimi krokami.
Choć aranżując wnętrza coraz więcej osób korzysta z usług architektów, większość budujących podejmuje najważniejsze decyzje na własną rękę. Podpowiadamy, jak rozstrzygnąć kilka kluczowych dylematów.
PODZIAŁ PRZESTRZENI
Ściany wewnętrzne dzielące dom na pomieszczenia wznosi się po wymurowaniu ścian nośnych, a ich rozmieszczenie jest określone w projekcie budynku. Czasami jednak po za-kończeniu stanu surowego pojawia się konieczność wykonania dodatkowych ścian działowych. Warunkiem jest zgoda architekta i zastosowanie technologii, która nie spowoduje nadmiernego obciążenia stropu. Do najpopularniejszych wariantów należą ściany szkieletowe i murowane.
4 ŚCIANY SZKIELETOWE
Montuje sieje na szkielecie z profili stalowych lub z drewna, mocowanych do podłogi i sufitu. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniona jest wełną mineralną, a osłonę stanowią najczęściej płyty gipsowo-kartonowe - zwykłe (białe) lub o zwiększonej wodoodporności na wilgoć (zielone), stosowane np. w łazienkach. Można też zastosować wyroby o tzw. kwalifikowanej odporności ogniowej oraz o zwiększonej odporności ogniowej i równocześnie bardziej odporne na wilgoć.
Zaletą tej metody jest szybkość i prostota wznoszenia. Po przymocowaniu płyt, spoiny pomiędzy nimi wystarczy tylko wypełnić masą gipsową, nałożyć taśmę na złączeniach i wy-równać masą szpachlową. Wadą jest natomiast słaba nośność tego typu przegród. Aby możliwe było zawieszenie na ścianie cięższej szafki (o wadze większej niż 30 kg), konieczne jest zastosowanie płyt gipsowo-włóknowych, które charakteryzują się ponad trzykrotnie większą wytrzymałością. Innym rozwiązaniem jest zamocowanie płyt drewnopochodnych (np. mfp) lub wykonanie miejscowych wzmocnień. W tym celu, na wysokości mocowania planowanych szafek lub innych sprzętów pomiędzy słupkami konstrukcyjnymi umieszcza się np. deski, które przeniosą ciężar.
ŚCIANY MUROWANE
W przeciwieństwie do przegród szkieletowych są bardzo solidne, bez problemu przeniosą więc większe obciążenia. Niestety, są też bardzo ciężkie, dlatego mogą stanowić dla stropu zbyt duże obciążenie. Ponadto technologia murowana jest czasochłonna i wymaga wykończenia tynkiem.
WYKAŃCZANIE ŚCIAN
Ściany i sufity można wykończyć na różne sposoby. Wiele zależy od jakości i techniki wykonania przegród. Im są one gładsze, tym większy jest wybór sposobów wykończenia.
Najczęściej stosowaną metodą wykończenia surowych mu-rów jest nałożenie tynku. W większości przypadków stosuje się tynki cementowo-wapienne - zwłaszcza jako podłoże przewidziane do malowania lub tapetowania oraz jako podkład pod płytki ceramiczne. Charakteryzują się one dużą wytrzymałością i odpornością na zawilgocenie, dzięki czemu nadają się także do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności, takich jak łazienki, kuchnie czy pralnie. Tynki gipsowe można z kolei stosować tylko tam, gdzie wilgotność utrzymuje się na poziomie do 70%. Przy ich użyciu uzyskuje się dość gładkie powierzchnie, dlatego są dobrym podłożem pod powłoki malarskie i cienkie tapety. Niestety, są podatne na uszkodzenia, dlatego warto wybierać produkty o zwiększonej twardości. Aby uzyskać idealnie gładką ścianę bądź sufit, po nałożeniu tynku należy zastosować gładź tynkarską.
Innym popularnym sposobem wykończenia ścian jest za-stosowanie płyt gipsowo-kartonowych. Jeżeli mur jest równy, elementy te mocuje się do ścian bezpośrednio na klej. W innym przypadku konieczne jest zamocowanie dodatkowych pasów korygujących, stelażu z profili stalowych bądź łat drewnianych. Taka metoda pozwala nie tylko uzyskać bardzo gładką powierzchnię, ale także skrócić prace wykończeniowe w domu - w przeciwieństwie do tynku, który musi wyschnąć, płyty można pomalować od razu po wyschnięciu łączeń. Dodatkową zaletą jest to, że pod płytami można ła¬two ukryć instalację elektryczną, cienkie rury itp.
Malowanie to zdecydowanie najpopularniejszy sposób na ostateczne wykończenie przegród. Inne często stosowane metody to tapetowanie, ułożenie płytek i zastosowanie okładzin ściennych.
MALOWANIE
Do wyboru mamy kilka rodzajów farb. Najtańsze, ale i najmniej odporne na zmywanie, są produkty emulsyjne. Ze względu na niewielką trwałość, zalecane są przede wszystkim do pomieszczeń pomocniczych. Nieco większą trwałością, ale i wyższą ceną, charakteryzują się farby akrylowe. Często maluje się nimi pokoje mieszkalne. Z kolei produkty winylowe są łatwo zmywalne, ale szybko się brudzą i bardzo słabo przepuszczają parę wodną. Najbardziej wytrzymałe na zmywanie i odporne na zabrudzenia są farby lateksowe. Polecane są głównie do malowania w kuchniach, łazienkach, a także w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych.
Uwaga! Powyższy podział jest umowny, ponieważ w sprzedaży dostępne są produkty o różnym składzie, np. farby z dodatkiem teflonu lub nanocząsteczek, powłoki dekoracyjne zawierające różne wypełniacze, farby strukturalne imitujące np. beton lub tkaninę, powłoki tablicowe, po których można rysować itp.
TAPETOWANIE
Ściana przeznaczona do tapetowania musi być równa i w miarę gładka - szczególnie w przypadku zastosowania cieńszej tapety, pod którą widoczne będą ziarna podłoża.
Możemy zdecydować się na tapety:
- ozdobne - winylowe, tekstylne i papierowe - gładkie i tłoczone;
- do malowania - z włókna szklanego lub tzw. raufazę (np. z wiórkami drewna pomiędzy warstwami papieru).
Stosując tapetę z wzorami, przy układaniu kolejnych brytów należy zwrócić uwagę na ich odpowiednie dopasowanie. Trzeba też pamiętać o zakupie większej ilości rolek, niż w przypadku okładziny bez wzorów.
PŁYTKI
Wykańcza się nimi przede wszystkim te pomieszczenia, które narażone są na zalanie wodą i zabrudzenia, czyli kuchnie i łazienki. Przeznaczone pod nie podłoże musi być nośne, stabilne i dobrze zespolone z murem. Istotne jest, aby zaprawa klejowa była dopasowana do podłoża. Produkty zwykłe stosuje się w przypadku sztywnych podłoży tynkarskich oraz w miejscach nienarażonych na duże wahania temperatury. Do mocowania kafelków na obudowach kominków, na płytach gipsowo-kartonowych oraz drewnopochodnych używa się natomiast zapraw o zwiększonej elastyczności, które pozwalają na niewielkie odkształcanie podłoża.
POZOSTAŁE OKŁADZINY ŚCIENNE
Jeżeli chcemy wyciszyć pomieszczenie, dobrym pomysłem będzie zastosowanie okładziny z korka. Aby dodać wnętrzom elegancji, możemy zdecydować się na okładzinę z kamienia (granit, marmur, piaskowiec) lub jej tańszy odpowiednik imitujący kamień, wykonany je z barwionych mieszanek gipsu i betonu. Bardzo oryginalnym rozwiązaniem są trójwymiarowe panele ścienne, produkowane z gipsu lub pianki poliuretanowej. Zwolenników wciąż ma tradycyjna boazeria, którą - podobnie jak panele z PVC lub MDF - można mocować również do nieotynkowanych ścian.
W przypadku okładzin ściennych warto pamiętać, że im bardziej chropowatą mają strukturę, tym więcej zbiera się na nich kurzu, co może mieć znaczenie w domach zamieszkałych przez alergików.
POSADZKI
O ile pomalowane ściany trzeba co jakiś czas odświeżyć, posadzki służą przeważnie przez lata. Oczywiście pod warunkiem, że materiał na wykończenie podłóg będzie odpowiednio dobrany - w zależności od przeznaczenia pomieszczeń. Pod uwagę trzeba więc wziąć to, jak intensywnie będzie ono użytkowane i jaki będzie stopień jego zawilgocenia. Oprócz trwałości, ważne jest też, by posadzka była estetyczna, ponieważ to jeden z najistotniejszych elementów decydujących o wyglądzie wnętrza. Ze względów praktycznych, warto z kolei wybierać materiały łatwe w konserwacji.
Na wykończenie podłóg najczęściej stosuje się parkiety drewniane, panele, a także płytki ceramiczne i wykładziny.
PARKIET
Drewno to materiał naturalny, od lat ceniony za trwałość, niepowtarzalną strukturę i kolorystykę. Wygląda elegancko, jest ciepłe i miłe w dotyku. Trzeba jednak pamiętać, że źle przewodzi ciepło, dlatego parkiety nie są polecane na ogrzewanie podłogowe. Innym mankamentem tego wykończenia podłóg jest wysoka cena i kłopotliwe układanie, wymagające dużej fachowości.
Spośród oferowanych w sprzedaży parkietów, najbardziej rozpowszechniony jest tradycyjny, składający się z drewnianych deszczułek łączonych na pióro i wpust. Układa sieje komponując rozmaite wzory, np. w szachownicę, jodełkę, cegiełkę. Charakteryzuje się dużą grubością warstwy użytkowej, dzięki czemu można go wielokrotnie szlifować i odnawiać. Inną odmianą jest parkiet lamelowy, w którym deszczułki nie mają pióra i wpustu, a układa się je na styk. Z kolei parkiet mozaikowy składa się z krótkich i wąskich elementów, które są naklejone na siatkę i ułożone według różnych wzorów. W pakiecie przemysłowym wąskie, ale grubsze deszczułki układane na sztorc, również połączone są w płyty. Ze względu na dużą wytrzymałość, ten rodzaj parkietu polecany jest do miejsc o dużym natężeniu ruchu. Równie trwały jest bruk drewniany, układany na styk lub ze szczelinami, wypełnianymi masą zalewową. W przeciwieństwie do innych parkietów, jego elementy wycinane są zgodnie z kierunkiem wzrostu, czyli w w poprzek słojów.
Ogromny wpływ na trwałość podłogi ma twardość drewna, z jakiego wykonany jest parkiet. Dlatego warto wybierać gatunki przynajmniej średnio twarde, takie jak dąb czy jesion. Jeżeli dysponujemy większym budżetem, możemy zdecydować się na drewno egzotyczne (jatoba, kempas, orzech afrykański, merbau), które jest dużo bardziej odporne na ściera¬nie, zarysowania i uszkodzenia.
PANELE
Oferowane obecnie w sprzedaży wyroby w niczym nie przypominają tych sprzed laty. Są trwałe, estetyczne i dostępne w bardzo szerokiej gamie wzorów i kolorów. Swoją popularność zawdzięczają nie tylko atrakcyjnemu wyglądowi i przystępnym cenom, ale i temu, że - w przeciwieństwie do parkietu - można je łatwo ułożyć samemu. Poza tym od razu po montażu są gotowe do użycia - nie trzeba ich cyklinować, lakierować ani impregnować. Nie wymagają również nadzwyczajnych zabiegów pielęgnacyjnych. O ile jednak stary parkiet można odnowić, zniszczone panele (z wyjątkiem drewnianych) trzeba wymienić. Wielu użytkowników narzeka też na ich słabą izolacyjność akustyczną. Aby zredukować hałas, warto zastosować podkład wygłuszający.
Panele różnią się ze względu na materiały użyte do produkcji. Najpopularniejsze są model panele laminowane, zbudowane z czterech warstw - dwóch konstrukcyjnych, jednej dekoracyjnej - laminatu lub papieru dekoracyjnego, która przesądza o ich wyglądzie, oraz wierzchniej, zabezpieczającej przed ścieraniem. Wyroby laminowane mają różne klasy ścieralności - od AC1 do AC6. Im wyższa, tym panel ma lepszą odporność na ścieranie. Do domu należy wybierać produkty klasy AC3 i AC4. Wyższe - AC5 i AC6 - przeznaczone są do budynków użyteczności publicznej lub pomieszczeń biurowych. W panelach drewnianych wierzchnia warstwa wykonana jest z twardego drewna drzew liściastych, pokrytego fabrycznie kilkoma warstwami lakieru, oleju lub wosku. Takie wykończenie sprawia, że przypominają tradycyjną podłogę drewnianą. Można je poddać kilkakrotnemu cyklinowaniu. Z kolei produkty winylowe mają na wierzchu dekor pokryty przezroczystym PVC o wysokiej odporności na ścieranie. Dzięki warstwie korka umieszczonej na spodzie są cichsze od laminowanych. Poza tym są antypoślizgowe, miękkie i ciepłe w dotyku. Można je stosować także w pomieszczeniach o dużej wilgotności.
PŁYTKI CERAMICZNE
Innym, obok drewna, ponadczasowym materiałem stosowanym do wykańczania podłóg, są płytki ceramiczne. Dzięki temu, że są dostępne w bardzo dużej ilości wzorów, kolorów i kształtów, można je obecnie spotkać nie tylko w kuchniach i łazienkach, ale także salonach. Ich największą zaletą jest łatwość sprzątania. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na ich klasę, odporności na ścieranie i antypoślizgowości.
WYKŁADZINY PODŁOGOWE
Równie łatwe do utrzymania w czystości są wykładziny elastyczne. Świetnie sprawdzają się w kuchniach, łazienkach i przedpokojach. Nie wymagają specjalnego podłoża, musi być ono tylko równe. Z kolei do pokojów dziecięcych polecane są wykładziny dywanowe. Są miękkie, ciepłe, dobrze tłumią dźwięki i dodają wnętrzom przytulności. Nie są najlepszym rozwiązaniem w domu, w którym mieszkają zwierzęta, ponieważ trudno utrzymać je w czystości.
POSADZKI Z ŻYWICY
Ostatnio dużą popularnością cieszą się posadzki wylewane na miejscu, skomponowane z żywicy i różnych domieszek. Ich zaletą jest bardzo oryginalny wygląd - tafla może przypominać kamienną płytę, zbiornik wodny, plażę itp. -wszystko zależy od inwencji inwestora. Rozwiązanie to nie jest jednak tanie, ponadto dość skomplikowane, dlatego wymaga zatrudnienia doświadczonej ekipy.
SCHODY
Są ważnym elementem w każdym domu piętrowym lub z poddaszem. W projekcie budynku określone jest ich usytuowanie i sposób wykonania. Jeżeli zaplanowano je jako żelbetowe, wylewane w deskowaniu na etapie stanu surowego, nasza rola ogranicza się do wyboru sposobu ich wykończenia. Stopnie tego typu schodów pokrywa się najczęściej drewnem, natomiast balustrady wykonuje się także ze stali lub modnego ostatnio szkła hartowanego.
Większe pole do popisu inwestor ma wtedy, gdy w domu za-planowano schody gotowe, montowane w trakcie wykańczania wnętrz. Możemy je wybrać z katalogu producenta, zdecydować się na projekt indywidualny bądź kupić gotowe w markecie budowlanym. Ważne by były estetyczne i wygodne - wy-starczająco szerokie, jak najmniej strome, nieśliskie, a ponadto łatwe do sprzątania. Bieg powinien mieć szerokość min. 80 cm. Maksymalna wysokość stopni schodów to 19 cm, natomiast ich wygodna głębokość to min. 25 cm. Balustrada powinna mieć wysokość ok. 90 cm, a poręcz nie może być umiejscowiona zbyt blisko ściany. Jeśli jej wypełnieniem są tralki, prześwit między nimi nie powinien przekraczać 12 cm.
Ze względu na kształt, schody dzielą się na jednobiegowe, dwubiegowe, trójbiegowe, łamane, zabiegowe i spiralne.
W mniejszych pomieszczeniach lepiej sprawdzają się schody prostsze i spiralne, które zajmują niewiele miejsca. Te drugie są jednak niezbyt wygodne, a ponadto są niebezpieczne dla małych dzieci. Modele o bardziej skomplikowanych kształtach, masywne, lepiej wybrać wtedy, gdy dysponujemy większą powierzchnią.
Obok najpopularniejszych schodów, w których elementem nośnym są boki (policzki), możemy też zdecydować się na modele, w których konstrukcja opiera się na belce centralnej, ustawionej w osi ich biegu lub - w modelach spiralnych - na słupie nośnym, przymocowanym do stropów. Ostatnio chętnie wybierane są schody półkowe (bolcowe), przytwierdzane z jednej strony bezpośrednio do ściany, bez widocznych elementów konstrukcyjnych.
Oprócz konstrukcji, kluczowy wpływ na estetykę schodów gotowych ma materiał, z jakiego są wykonane. Od lat największą popularnością cieszą się schody drewniane. Materiał ten, ceniony za naturalność, pasuje praktycznie do każdego wnętrza. Do wykonania takich schodów najczęściej stosuje się dąb, sosnę, świerk, buk, jesion i brzozę. Inwestorzy z bardziej zasobnym portfelem mogą wybrać ekskluzywne schody z bardzo trwałego drewna egzotycznego.
Decydując się na inny popularny budulec, metal, możemy się spodziewać dużego wyboru. Materiał ten umożliwia bowiem wykonywanie schodów o najbardziej skomplikowanych formach. Jego mankamentem jest jednak słabe tłumienie odgłosów, dlatego stopnie konstrukcji z metalu pokrywa się często drewnem, szkłem, kamieniem itp.
Bardzo nowocześnie prezentują się schody szklane. Wbrew nazwie, ich konstrukcja wykonana jest przeważnie ze stali, natomiast szklane są stopnie, ewentualnie też balustrady.
URZĄDZANIE POMIESZCZEŃ
Urządzanie salonu czy sypialni zazwyczaj nie sprawia problemów - inspiracji można szukać w magazynach wnętrzarskich, takich jak „Czas na Wnętrze" lub skorzystać ze specjalnych programów komputerowych, które umożliwiają tworzenie różnych wizualizacji.
Kłopotliwa bywa za to aranżacja mniejszych pomieszczeń - kuchni i łazienki. Szczególnie, gdy do dyspozycji mamy niewielki metraż.
Urządzając kuchnię, należy kierować się przede wszystkim ergonomią. Warto więc podzielić to pomieszczenie na kilka stref:
- miejsce przechowywania żywności - powinno być zlokalizowane najbliżej wejścia. Warto zaplanować tu spiżarnię, usta-wić lodówkę i zamrażarkę;
- strefę zmywania - ze zlewozmywakiem i koszem na odpadki;
- strefę przygotowywania posiłków - jej najistotniejszym elementem jest wygodny blat, na którym będzie-my poddawać obróbce produkty spożywcze;
- strefę gotowania i pieczenia - to najważniejsze miejsce w kuchni, gdzie należy zaplanować kuchenkę, piekarnik, mikrofalówkę, toster itp.
Meble kuchenne najlepiej ustawić w kształt litery L lub U, co ułatwi dostęp do wszystkich urządzeń i produktów. Ostatnie bardzo popularne jest umieszczenie na środku kuchni tzw. wyspy, składającej się z blatu i kuchenki. Potrzebna jest do tego jednak odpowiednia przestrzeń. Pomieszczenie, w którym przygotowujemy posiłki, powinno być dobrze oświetlone. Warto więc zaplanować w kuchni kilka źródeł światła, a szczególnie doświetlić blat roboczy.
Duża łazienka, z wanną z hydromasażem czy niewielką sauną (potrzeba na nią przynajmniej 4 m2), może być prawdziwym salonem relaksacyjnym. Często jednak pomieszczenie to jest na tyle małe, że trzeba wybierać, co się w nim znajdzie. W takiej sytuacji inwestorzy najczęściej rezygnują z wanny na rzecz kabiny prysznicowej. Mniejsze muszą być też wszystkie elementy wyposażenia: umywalka, pralka, a w miarę możliwości także sedes. Kosmetyki trzeba umieścić w pojemnych szafkach, które powinny być dobrze rozlokowane, np. pod umywalką czy nad spłuczką. Aby optycznie powiększyć niewielką łazienkę, warto zamontować duże lustro, ułożyć jasne płytki i zaplanować kilka źródeł światła.
Oddzielna garderoba to marzenie wielu osób, które prze-prowadzają się do domu. Pomieszczenie to sprawdza się bardzo dobrze pod warunkiem, że jest wystarczająco duże. Nie warto się przy niej upierać, jeśli nie dysponujemy przynajmniej 4 m2 wolnej przestrzeni. W takim przypadku wygodniejsza będzie przestronna szafa.
KOLOR MA ZNACZENIE
Dobierając kolorystykę wnętrz, warto kierować się nie tylko osobistymi preferencjami, ale także wziąć pod uwagę wielkość i rozkład pomieszczenia oraz jego przeznaczenie. Dzięki kliku prostym trikom można bowiem skorygować proporcje niezbyt kształtnego wnętrza. Przykładowo dzięki zastosowaniu jaśniejszych kolorów będzie się ono wydawało większe. Sufit pomalowany na biało, kontrastujący z kolorowymi ścianami sprawi, że pomieszczenie będzie wyglądało na wyższe. Podobną rolę pełnią pionowe pasy wymalowane na ścianach. Z kolei elementy poziome wydłużają optycznie krótkie ściany.
Przed zakupem farby warto wybrać się do specjalistycznego sklepu, gdzie dostępne są wzorniki z różnymi rodzajami emulsji. Można też kupić małe opakowanie z próbką i sprawdzić, jak prezentuje się w naszym domu. Pomocy można też szukać w Internecie, gdzie dostępne są programy do kreowania wnętrz, umożliwiające sprawdzenie, jakie kolory będą najbardziej pasowały do naszych wnętrz.
DRZWI DO WYBORU
Drzwi wewnętrzne kupuje się zazwyczaj pod koniec wykańczania domu. Wbrew pozorom, ich doborowi należy po-święcić sporo uwagi. Elementy te są bowiem jednymi z najczęściej oglądanych i używanych w budynku, dlatego powinny dobrze pasować do wystroju wnętrz.
Wybór drzwi jest ogromny. Na rynku dostępne są produkty o bardzo różnej cenie i jakości. Nie warto wybierać najtańszych, bo jest prawdopodobne, że nie posłużą nam zbyt długo. Trzeba zwrócić uwagę nie tylko na to, by były solidne, ale także bezpieczne i estetyczne. Ich minimalne rozmiary w przypadku pokoi mieszkalnych i łazienek to 80 x 200 cm. Drzwi kupuje się przeważnie w komplecie z ościeżnicą, natomiast za klamki, zamki, progi itp. często trzeba zapłacić oddzielnie.
Najczęściej spotykanym materiałem, z jakiego są wykonane, jest drewno (lite i klejone warstwowo), płyty drewnopochodne oraz szkło. Modele całkowicie lub częściowo przeszklone świetnie sprawdzą się w pomieszczeniach wymagających doświetlenia.
Drzwi różnią się ze względu na sposób otwierania. Najpopularniejsze i najbardziej uniwersalne są modele rozwieralne, w których skrzydło, zawieszone na 2 albo 3 zawiasach, otwiera się po naciśnięciu klamki. Drzwi dwuskrzydłowe wyglądają elegancko, dobrze pasują do większych pomieszczeń, takich jak salon czy jadalnia. W modelach przesuwnych skrzydło (lub dwa) jest podwieszone do prowadnicy, zamontowanej na górze otworu drzwiowego. Po otwarciu zachodzi na ścianę lub chowa się w kasecie zamontowanej wewnątrz przegrody (to drugie rozwiązanie najlepiej zaplanować na etapie budowy domu). Sprawdzają sieje tam, gdzie brakuje miejsca na ruch skrzydeł. Drzwi harmonijkowe składają się z wąskich, podłużnych paneli zawieszonych na szynie, połączonych ze sobą elastycznymi przegubami z tworzywa sztucznego. Stosuje sieje w mniej ustawnych pomieszczeniach. Analogicznie działają modele składane, złożone tylko z dwóch segmentów.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |