Papugi Papugi to jedne z pierwszych zwierząt, które przychodzą nam na myśl, gdy mowa o tym, co egzotyczne. Obłędnie kolorowe, latające wśród wiecznie zielonych drzew w dziewiczych lasach deszczowych, w naszych wyobrażeniach stanowią przeciwny biegun do znanych nam z życia codziennego stad wron na drzewach, przez solidną część roku bezlistnych, na tle szarego krajobrazu. Zamykamy oczy i marzymy sobie o stadach barwnych papug wśród szarych wron…

Papugi introdukowane w Europie

Papugi to jedne z pierwszych zwierząt, które przychodzą nam na myśl, gdy mowa o tym, co egzotyczne. Obłędnie kolorowe, latające wśród wiecznie zielonych drzew w dziewiczych lasach deszczowych, w naszych wyobrażeniach stanowią przeciwny biegun do znanych nam z życia codziennego stad wron na drzewach, przez solidną część roku bezlistnych, na tle szarego krajobrazu. Zamykamy oczy i marzymy sobie o stadach barwnych papug wśród szarych wron…

Dla takich marzycieli mamy dwie wiadomości, dobrą i złą. Zaczynamy od dobrej: dzikie papugi żyją w Europie. Według danych DAISIE (Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe) na 2009 r. na naszym kontynencie żyje 375 introdukowanych gatunków kręgowców lądowych, z czego prawie połowa to ptaki, a 18% z nich to… papugi.

Oto lista gatunków papug introdukowanych w Europie wraz z obszarami, gdzie zostało potwierdzone występowanie rozmnażających się na wolności par (stan na 2010 r.):

nierozłączka rudogłowa (fiszera) (Agapornis fisheri) - Francja, Hiszpania, Baleary, Wyspy Kanaryjskie, Austria (populacje nieustabilizowane);

nierozłączka czarnogłowa (Agapornis personatus) - Francja, Hiszpania (populacje ustabilizowane), Baleary, Wyspy Kanaryjskie, Izrael (populacje nieustabilizowane);

nierozłączka czerwonoczelna (Agapornis roseicollis) - Wielka Brytania (populacje nieustabilizowane);

amazonka niebieskoczelna (Amazona aestiva) - Niemcy, Hiszpania, Baleary (populacje nieustabilizowane), Włochy (populacje ustabilizowane);

amazonka modrobrewa (kurika) (Amazona amazonica) - Niemcy (populacje nieustabilizowane);

amazonka kubańska (Amazona leucocephala) - Wyspy Kanaryjskie (populacje nieustabilizowane);

amazonka żółtogłowa (Amazona ochrocephala) - Wyspy Kanaryjskie, Niemcy (populacje nieustabilizowane);

amazonka żółtogardła (Amazona oratrix) - Niemcy (populacje nieustabilizowane);

konura niebieskoczelna (Aratinga acuticaudata) - Wielka Brytania, Hiszpania (populacje ustabilizowane);

konura krasnolica (Aratinga erythrogenys) - Hiszpania (populacje ustabilizowane), Baleary (populacje nieustabilizowane);

konura maskowa (Aratinga mitrata) - Hiszpania (populacje ustabilizowane);

stadniczka siwolica (Brotogeris pyrrhopterus) - Niemcy (notowana w przeszłości, obecnie uznana za wygasłą na tym terenie);

stadniczka spiżowa (Brotogeris tirica) - jw.;

patagonka (Cyanoliseus patagonus) - Hiszpania, Baleary, Wyspy Kanaryjskie (populacje nieustabilizowane);

papużka falista (Melopsittacus undulatus) - Niemcy, Wyspy Kanaryjskie, Turcja (populacje nieustabilizowane), Grecja (populacje ustabilizowane), Austria, Belgia (notowane w przeszłości, obecnie uznae za wygasłe na tym terenie);

mnicha nizinna (Myiopsitta monachus) - Holandia, Portugalia, Wielka Brytania (populacje nieustabilizowane), Baleary, Belgia, Czechy, Dania, Francja, Izrael, Włochy, Sycylia, Słowacja, Hiszpania, Wyspy Kanaryjskie (populacje ustabilizowane), Niemcy, Austria (notowane w przeszłości, obecnie uznane za wygasłe na tym terenie);

konura czarnogłowa (Nandayus nenday) - Hiszpania (populacje nieustabilizowane), Wyspy Kanaryjskie, Izrael (populacje nieustabilizowane);

stokóweczka żółtooka (Nannopsittaca panychlora) - Niemcy (notowana w przeszłości, obecnie uznana za wygasłą na tym terenie);

nimfa (Nymphicus hollandicus) - Francja, Hiszpania (populacje nieustabilizowane),

afrykanka ognistobrzucha (Poicephalus senegalus) - Hiszpania, Baleary, Niemcy (populacje nieustabilizowane), Wyspy Kanaryjskie, Francja (populacje ustabilizowane);

aleksandretta większa (Psittacula eupatria) - Wielka Brytania, Holandia, Izrael (populacje nieustabilizowane), Belgia, Niemcy, Włochy, Turcja (populacje ustabilizowane);

aleksandretta obrożna (Psittacula krameri) - Austria, Chorwacja, Szwajcaria (populacje nieustabilizowane), Azory, Baleary, Belgia, Wyspy Kanaryjskie, Francja, Grecja, Wielka Brytania, Niemcy, Izrael, Włochy, Kreta, Holandia, Portugalia, Sycylia, Słowacja, Hiszpania, Turcja (populacje ustabilizowane).

Czas na złą wiadomość. Brzmi ona: w Europie żyją dzikie papugi. A nie powinny. Ekosystemy istnieją dzięki bardzo subtelnej równowadze wchodzących w ich skład elementów, wprowadzenie obcego gatunku to rewolucja, która może skończyć się katastrofą.

O ile w przypadku większości wymienionych wyżej gatunków mamy do czynienia z niewielkimi grupami ptaków, których wpływ na środowisko ma bardzo ograniczony zasięg, o tyle dwa gatunki - aleksandretta obrożna pochodząca z Azji i Afryki oraz mnicha nizinna z Ameryki Południowej - stanowią dla europejskiej fauny i flory poważny problem. Ptaki te rozmnażają się w europejskich warunkach z ogromnym sukcesem, ich populacje bardzo szybko zwiększają liczebność, rozszerza się też ich zakres występowania. Jednym słowem - dla Europy są to obce gatunki inwazyjne. Aleksandretta obrożna zajmuje nawet niechlubne miejsce wśród stu obcych gatunków roślin, grzybów i zwierząt najbardziej zagrażających europejskiemu środowisku naturalnemu.

Aleksandretta obrożna nie ma sobie równych wśród papug, jeśli chodzi o zakres występowania na świecie. Stada ptaków tego gatunku zamieszkują tereny od tropików Afryki północnej po wilgotne lasy południowej Azji, spotkać je można nawet w surowych warunkach podnóży Himalajów. Świadczy to o bardzo wysokiej tolerancji co do warunków klimatycznych i środowiskowych, wyróżniającej ten gatunek spośród innych papug, i w tym właśnie upatruje się wyjątkowy sukces introdukcyjny aleksandrett.

Również mnichy nie zamieszkują jednej strefy klimatycznej, ich populacja rozciąga się od tropikalnych obszarów Boliwii i Brazylii po umiarkowany klimat Argentyny. Tego zróżnicowania nie da się oczywiście porównać do tego, który przypada w udziale aleksandrettom, jednak mnichy stosują pewną "sztuczkę", która pomaga im przetrwać w niekorzystnych warunkach. Mianowicie budują z gałęzi zbiorowe gniazda o grubych ścianach, które służą im nie tylko jako miejsce lęgowe, ale również jako całoroczne schronienie. Nocujące w ten sposób ptaki nie tylko są osłonięte od wiatru i deszczu, ale też ogrzewają swoimi ciałami wnętrze misternie splecionej kuli, a grube ściany stanowią izolację przed chłodem na zewnątrz.

Mnichy i aleksandretty, choć wytrzymałe na niskie temperatury, nie są jednak przystosowane do znoszenia mrozów. Dlatego ich introdukcja powiodła się jedynie na tych obszarach, gdzie maksymalna liczba dni mroźnych w roku nie przekracza pięćdziesięciu, a temperatura z reguły nie spada poniżej kilku stopni mrozu. Wyjątkowo mroźne zimy zbierają wśród papug o wiele większe śmiertelne żniwo niż wśród rodzimych ptaków. Jako szczególnie katastrofalne dla populacji introdukowanych papug odnotowano zimy z lat 1978/79 oraz 1984/85. Zauważono też, że osobniki z chłodniejszych regionów cechują się gorszą kondycją, częste są też wśród nich odmrożenia skutkujące utratą palców lub nawet całych nóg. Jak można się było spodziewać na podstawie naturalnych obszarów występowania omawianych gatunków, aleksandretty są bardziej wytrzymałe od mnich i ich europejska populacja ma większy zasięg.

Zarówno aleksandretty, jak i mnichy są w Europie gatunkami typowo miejskimi. Regularne rozmnażające się stada tych ptaków spotykane są jedynie na terenach zurbanizowanych, głównie w parkach dużych miast. Ma to na pewno związek z początkami introdukcji tych gatunków. Papugi były luksusem, na który mogli sobie pozwolić bogaci "miastowi", środowiska miejskie były też o wiele bardziej podatne na modne nowinki. Ale jest też powód, dla którego papugi nigdy nie opuściły miast - obfitość pożywienia związana z ludzką aktywnością. Gatunki ptaków, które wyewoluowały w europejskim środowisku, są przystosowane do sezonowej dostępności pożywienia i do jego zmienności, potrafią zdobywać je w miesiącach zimowych. Papugi wyewoluowały w zupełnie innych warunkach i nie są w stanie przetrwać zimy poza miastem, które uniezależnia je od owej sezonowości. A uniezależnia je na trzy sposoby. Po pierwsze, miasto jest pełne spożywczych odpadków na śmietnikach, wysypiskach i targach; po drugie, w parkach i ogrodach rosną najrozmaitsze, także egzotyczne rośliny, dające owoce i nasiona także poza sezonem właściwym dla danego klimatu; po trzecie wreszcie, bardzo popularne w miastach jest dokarmianie dzikiego ptactwa, z czego papugi chętnie korzystają.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Disneyland GMI to pierwszy w Polsce Disneyland. Gigantyczny park rozrywki. 50 różnego rodzaju atrakcji w parku tematycznym, w tym 24 przejażdżki i rollercoastery. Na terenie parku powstanie również 5 tematycznych krain z atrakcjami na najwyższym, światowym poziomie.

Disneyland GMI to pierwszy w Polsce Disneyland. Gigantyczny park rozrywki. 50 różnego rodzaju atrakcji w parku tematycznym, w tym 24 przejażdżki i rollercoastery. Na terenie parku powstanie również 5 tematycznych krain z atrakcjami na najwyższym, światowym poziomie.

Disneyland GMI to pierwszy w Polsce Disneyland. Gigantyczny park rozrywki. 50 różnego rodzaju atrakcji w parku tematycznym, w tym 24 przejażdżki i rollercoastery. Na terenie parku powstanie również 5 tematycznych krain z atrakcjami na najwyższym, światowym poziomie.