Kim jest steward? Co to jest impreza masowa?
W polskiej literaturze jest prawie niemożliwym odszukać pełną i jednoznaczną definicję stewarda stadionowego. O stewardach i stewardingu wprost nie mówi również obowiązująca ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych.[1] Zagadnienie próbowano zdefiniować w rodzimej prasie, niestety próby wskazania znaczenia funkcji stewarda okazują się niewystarczające. W jednym z magazynów sportowych można zasięgnąć informacji, iż stewardami są osoby w jaskrawych kamizelkach, które jako pierwsze powinny pojawić się przy osobie wymagającej udzielenia nagłej pomocy medycznej.
Jest to jak najbardziej właściwe stwierdzenie, jednak zbyt gruntowne, aby objaśnić znaczenie funkcji stewarda. Nieco bardziej zaangażowaniem wykazały się tu organa takie jak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które wstępnie zdefiniowały owe pojęcie następująco: "są służbą informacyjną dla uczestników imprezy masowej. Ich zadaniem jest m.in. informowanie kibiców o zasadach bezpieczeństwa obowiązujących na stadionie, wskazywanie drogi do punktów medycznych, gastronomicznych i sanitarnych, czy pilnowanie, aby fani piłki nożnej nie wchodzili na boisko."[3] Z kolei angielscy protoplaści stewardingu określili bardzo rozbudowaną definicję stewarda, z której w pobieżnym skrócie wynika, iż jest to osoba wyszkolona i certyfikowana, w widoczny uniformie, godnie reprezentująca klub, której zadaniem jest obserwacja widowni zgromadzonej na stadionie piłkarskim pod kątem przestrzegania regulaminu obiektu.[4] Wspierając się literaturą anglosaską G. Gozdór w swojej pracy zauważył, iż stewardem jest członek służby porządkowej, do którego zadań należy czynny udział w organizacji wydarzeń o charakterze publicznym oraz wsparcie uczestników imprezy rzetelną informacją na temat organizacji, infrastruktury i umiejscowienia jednostek ratowniczych.[5] Ogół wzmianek, własnych spostrzeżeń oraz doświadczeń praktycznych wzmógł chęć podjęcia próby sformułowania funkcji stewarda w jedną spójną definicję, mianowicie:
Stewardem jest osoba pracująca podczas imprezy masowej, której nadrzędnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa jej uczestników jak również ogólnego zadowolenia z obsługi osobom uczestniczącym w wydarzeniu. Stewardzi są wysoce wyszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy, postępowania w razie pożaru oraz ewakuacji sektora, trybuny, terenu czy obiektu w momencie wystąpienia realnego zagrożenia.
Niezaprzeczalnym faktem jest to, że stewardami są zarówno służby informacyjne jak i porządkowe. Wymogiem jaki muszą spełnić jest posiadanie Certyfikatu Stewarda PZPN opatrzonego indywidualnym numerem i podpisem osoby szkolącej. Według dr Marcina Sabata "stewarding" to określenie na: "system służb informacyjnych i służb porządkowych organizatorów imprez masowych w rozumieniu ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych",[8] uważa również, że termin "steward" czy "stewarding" są synonimami ustawowych odpowiedników i używane są zamiennie.[9] W tym miejscu należy zaznaczyć, że póki co zjawisko stewardingu opartego na angielskich wzorcach rozwinęło się tylko na imprezach masowych o charakterze sportowym. Nie powinno mylić się tego ze służbami informacyjnymi i porządkowymi podczas innych imprez, ponieważ nie ma takiego obowiązku ustawowego, aby służby te legitymowały się certyfikatem stewarda, a w celu potwierdzenia ich kompetencji wystarczy ukończenie szkolenia wymaganego ustawą. Tym samym wyodrębnienie określenia "stewarding stadionowy" jest tu jak najbardziej właściwe przy czym drugi człon tego "systemu służb informacyjnych i służb porządkowych"[10] wskazuje jednocześnie na specyfikę środowiska pracy stewardów.
Rolą służb informacyjnych jest głównie informowanie uczestników imprezy o przyjętych rozwiązaniach organizacyjnych, a ponadto obserwacja powierzonego odcinka i egzekwowanie w jego obrębie zachowań widowni zgodnych z regulaminem imprezy masowej oraz regulaminem obiektu. Są to osoby, które ukończyły szkolenie dla członków służb informacyjnych wymagane ustawą o bezpieczeństwie imprez masowych, którego zakres określa odrębne rozporządzenie Rady Ministrów.
Kompetencje służb porządkowych są nieco bardziej rozszerzone i władcze. W stosunku do uczestników imprezy masowej stwarzających realne zagrożenie dla bezpieczeństwa czy porządku publicznego służby te mają prawo użycia środków przymusu bezpośredniego w postaci siły fizycznej, kajdanek i ręcznych miotaczy gazu, a co się z tym wiąże, naruszenia nietykalności cielesnej osoby wobec, której przeprowadzane są czynności interwencyjne. Dlatego wobec członków służb porządkowych, prócz ukończonego szkolenia dla tych służb, wymagane jest posiadanie licencji pracownika ochrony fizycznej, o której mowa w art. 26 i art. 27 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia.
Powyższe służby wyznaczane są przez organizatora imprezy masowej. Organizator wyznacza także kierownika do spraw bezpieczeństwa, któremu z kolei podlegają wszyscy bez wyjątku stewardzi biorący udział w zabezpieczeniu imprezy masowej odbywającej się w określonym miejscu i czasie. Takim kierownikiem jest osoba, której nadrzędnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom imprezy masowej. Musi ona posiadać certyfikat ukończonego szkolenia dla kierowników do spraw bezpieczeństwa oraz w przypadku imprezy podwyższonego ryzyka powinna obowiązkowo legitymować się ważną licencją pracownika ochrony fizycznej II stopnia.
Kolejnym pojęciem niezbędnym przybliżenia jest definicja imprezy masowej. Są to wszelkiego rodzaju masowe wydarzenia o charakterze artystyczno-rozrywkowym oraz imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej. Imprezami artystyczno-rozrywkowymi mogą być jak sama nazwa wskazuje imprezy artystyczne lub rozrywkowe, a także publiczne projekcje przekazu telewizyjnego odtwarzane na ekranach o przekątnej powyżej 3 metrów. Takie imprezy masowe odbywają się głównie na stadionach oraz terenach umożliwiających przeprowadzenie wydarzenia i liczą nie mniej jak 1000 miejsc udostępnionych dla uczestników. Mogą również odbywać się w zamkniętych halach sportowych czy innych budynkach przystosowanych do realizacji tego typu imprez, wtedy liczba miejsc musi wynosić nie mniej jak 500. Nieco inaczej sytuacja liczebności uczestników koniecznych do zakwalifikowania imprezy jako masowej wygląda w przypadku imprez sportowych. Na stadionach jest to ponad 1000, w zamkniętych obiektach typu hale sportowe wystarczy już ponad 300, z kolei w terenie umożliwiającym przeprowadzenie takiej imprezy minimum 1000 miejsc wyznaczonych przez organizatora.
Niektóre imprezy masowe kwalifikowane są jako imprezy masowe podwyższonego ryzyka. Podczas tego typu wydarzeń, wśród osób w nich uczestniczących, najczęściej o zróżnicowanych poglądach czy preferencjach, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy lub agresji.
Nierozerwalnie związane ze stewardingiem stadionowym pozostają jednak mecze piłki nożnej, którymi są masowe imprezy o charakterze sportowym, polegające na współzawodnictwie w dyscyplinie piłki nożnej. Takie imprezy organizowane głównie na stadionach specjalnie do tego celu przystosowanych liczebnością miejsc wyznaczonych przez organizatora i przeznaczonych dla uczestników muszą przewyższać co najmniej 1000, aby kwalifikowane były jako masowe. Niestety mecze piłki nożnej w większości otrzymują status imprez o podwyższonym ryzyku. Praktyka pokazuje, że to kluby i wojewódzkie związki piłkarskie, jako jedne z niewielu podmiotów posiadających właściwą orientację na poziom bezpieczeństwa masowych imprez sportowych uzurpują sobie prawo do orzekania o statusie meczu.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
