STYLE ARCHITEKTURY WSPÓŁCZESNEJ – PRZEWODNIK

Style architektury współczesnej – przewodnik

Ze stylami architektonicznymi wielu z nas spotyka się na lekcjach historii, kiedy z uporem nauczyciele wpajają nam wiedzę z zakresu architektury starożytnej, średniowiecznej (styl gotycki, romański) i nowożytnej (barok, renesans, klasycyzm). Niestety, o współczesnych nurtach w architekturze mówi się już niewiele – a szkoda, bo są to z jednej strony bardzo dynamicznie rozwijające i zmieniające się style, z drugiej zaś bogate i często podszyte wielowątkowością, dotykające różnych dziedzin (także tych wykraczających poza środowisko architektoniczne). To powoduje, że budynki przestają być postrzegane jako zwyczajny obiekt, a stają się ważnym elementem kultury i całego ekosystemu społecznego. Wśród wszystkich nurtów w historii nowoczesnego wzornictwa budowlanego wybrałem te najważniejsze i… kilka ciekawostek. Będziecie zaskoczeni, jak wiele budowli wybudowanych w danym stylu was otacza.

MODERNIZM

Rozwijał się w latach 1918-1975 i był główną osią w świecie architektury, która odcisnęła piętno na urbanistyce na całym świecie. Główne założenia modernizmu to nacisk na funkcjonalność. Naczelnym hasłem modernizmu były słowa Sullivana „forms follows function” (ang. forma wynika z funkcji). Budynek traktowany był jako dzieło abstrakcyjne, a wszelkiego rodzaju ornamentyka odrzucana, ze względu na brak funkcjonalnego uzasadnienia.

Najważniejsze nazwiska modernizmu: Max Berg, Gordon Bunshaft, Walter Gropius, Ludwig Mies van der Roche, Hans Scharoun, Frank Lloyd Wright, Helena i Szymon Syrkusowie.

POSTMODERNIZM

Postmodernizm zaczął się mniej więcej w drugiej połowie lat. 60 XX w. i stał się odpowiedzią na dominujące przez dziesięciolecia wpływy modernizmu. Charakteryzuje się złożonością i naciskiem na komponowanie, cechuje go pluralizm. Architektura poddaje się tu wpływowi osobistych upodobań i subiektywności.

Ważne nazwiska: John Hejduk, Rem Koolhaas i OMA, Hans Kollhof, Richard Meier, Marek Budzyński, JEMS Architekci.

KONSTRUKTYWIZM

Architektura konstruktywizmu zawiera się w formule stylu modernistycznego i rozwijała się głównie w latach 20. i 30. XX wieku. Podkreślano w nim, jak sama nazwa wskazuje, cechy konstrukcyjne obiektu – jego logiczne zastosowanie oraz uwypuklenie struktur konstrukcyjnych. Konstruktywizm miał na celu pogodzić interesy inżynierów budowlanych z klasyczną architekturą.

Ważne nazwiska: Iwan Leonidow, El Lissitzky, Hannes Meyerr, Max Berg, Buckmister Fuller, Pier Luigi Nervi, grupa Praesens.

DEKONSTRUKTYWIZM

Nurt, którego początki sięgają późnych lat 80. XX wieku, uważany jest za kontynuację architektury postmodernistycznej. Odznacza się fragmentacją, manipulacją form i brył – dążą do zaburzenia konwencjonalnych rozwiązań. Charakteryzuje się nieprzewidywalnością i często sprawia wrażenie „kontrolowanego chaosu”.

Ważne nazwiska: Bernard Tschumi, Peter Eisenman, Frank Gehry, Zaha Hadid, Daniel Liebeskind.

METABOLIZM

A teraz czas na trochę egzotyki. Stworzony od nazwy japońskiej grupy projektowej Metabolism styl architektoniczny, który opiera się na utopijnej wizji społeczeństwa. Metabolizm prężnie rozwijał się od 1959 roku, aż do pamiętnej wystawy Expo w Osace w 1970. Struktury w tym stylu przypominały nawiązania do natury (formy fraktalne lub budynki przypominające drzewo). Wielu obserwatorów opisuje ten styl jako nawiązujący do motywów filmów science-fiction.

Ważne nazwiska: Takashi Asade, Kisho Kurokawa, Kiyonori Kikutake, Sachio Otaka, Noboru Kawazoe.

BRUTALIZM

Kolejny odłam późnego modernizmu, który postał pod koniec lat 40. XX wieku. W brutalizmie najważniejsza jest przestrzeń, konstrukcja a przede wszystkim uwypuklenie materiału, z którego budynek został wykonany. Znajdziemy tutaj nieotynkowane mury, cegłę i masywne kamienne bloki. Duży wpływ na ten nurt miał minimalizm reprezentowany przez Miesa van der Roche. Styl ten przyjął się szczególnie w Polsce, w okresie powojennym, gdy w tym stylu powstało wiele ważnych budowli na urbanistycznej mapie Warszawy i wielu innych miast w Polsce.

ARCHITEKTURA HI-TECH

Rozwój tego nurtu datuje się na rok 1965 i jest pochodną głównego stylu nazywanego postmodernizmem. Skupia się przede wszystkim na intensyfikacji eksploatacji najnowszych technologii, które zawierają się zarówno w jego wyposażeniu wewnątrz, jak i technice „obsługującej” budowlę na zewnątrz (baterie słoneczne, mechanizmy napędowe). Urządzenia stają się nie tylko funkcjonalnym elementem, ale także stanowią estetyczny walor wkomponowany w ogólną koncepcję budynku.

Ważne nazwiska: Norman Foster, Nicholas Grimshaw, Michael Hopkins, Renzo Piano, Richard Rogers.

BLOB

Na koniec pozostawiłem perełkę i jeden z dwóch (obok dekonstruktywizmu) moich ulubionych stylów architektonicznych – blob. Nurt ten jest stosunkowo młody (początki pod koniec lat 90. XX wieku) i odznacza się niezwykłą plastycznością i fantazją w projektowaniu budowli. Projekty przywołują na myśl skojarzenia do płynnych kształtów, które możemy spotkać w naturze, są nacechowane abstrakcją, nieszablonowymi rozwiązaniami. Często przypominają po prostu to, co oznacza słowo blob w języku ankielskim – kroplę, kleks rozlewający się wolno po powierzchni.

Ważne nazwiska: Frank Gehry, NOX, Foreign Office Architects

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA