 Boeing 787
Boeing 787 Dreamliner – średniego rozmiaru, szerokokadłubowy samolot pasażerski dalekiego zasięgu. Pierwszy oblot odbył się 15 grudnia 2009, służbę rozpoczął w 2011 roku. Skonstruowany i wybudowany przez Boeing Commercial Airplanes. Przewozi od 210 do 330 pasażerów w zależności od konfiguracji miejsc siedzących. Z założenia samolot ma być oszczędniejszy, jeśli chodzi o zużycie paliwa w porównaniu do poprzednich wersji samolotów pasażerskich. Oprócz tego został pierwszym samolotem pasażerskim, w którym kadłub i skrzydła wykonano niemal w całości z materiałów kompozytowych[1] Kompozyty stanowią 50% ciężaru samolotu (80% objętości materiałów), w tym wykorzystano głównie tworzywa sztuczne wzmocnione włóknem węglowym (CFRP)[2], 20% to aluminium, 15% tytan, 10% stal, 5% inne materiały.
Samolot oferowany jest w trzech wersjach:
787-8 (wersja bazowa, 210-250 pasażerów)
787-9 (wersja przedłużona, 250-290 pasażerów)
787-10 (wersja najdłuższa, 290-330 pasażerów)
Przed 28 stycznia 2005 samolot był znany jako Boeing 7E7.
Historia
Samolot wypuszczono na rynek jako 7E7 Dreamliner w 2004, rozpoczynając sprzedaż od zamówienia złożonego 26 kwietnia przez japońską All Nippon Airways na 50 sztuk. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom pasażerów i użytkowników samolot miał przewozić od 200 do 300 pasażerów na dystansach 6,5 do 16 tys. km, zużywać o 20% mniej paliwa i zapewniać znacznie wyższy komfort. Nowy produkt realizuje opracowaną przez Boeinga wizję lotnictwa „z punktu do punktu”, bez konieczności przesiadek na długich dystansach[4]. Znak 787 nadano mu oficjalnie 28 stycznia 2005[5]. Głównie za sprawą outsourcingu samolot zamierzano opracować w cztery lata kosztem 6 miliardów USD.[6] Program Dreamlinera zanotował trzyletnie opóźnienie, a koszty badawczo-rozwojowe poniesione przez Boeinga wyniosły około 16 mld USD.[7] Boeing ustalił próg rentowności programu Dreamlinera na 1100 sztuk[8].
Pierwszy lot
Pierwszy lot, który miał się odbyć 7 sierpnia 2007 roku (data 07.08.07 miała kojarzyć się z numerem 787), został przesunięty na listopad/grudzień 2007 roku, a następnie na koniec pierwszego kwartału 2008 roku. Przyczyną były niezgodności niektórych części produkowanych przez podwykonawców oraz problemy z testami wytrzymałościowymi i wciąż ze zbyt dużą masą elementów skrzydeł. Ostatecznie pierwszy lot odbył się 15 grudnia 2009 roku[9], samolot wystartował z Everett o godzinie 10:25 czasu miejscowego (19:25 czasu polskiego). Pilotowała go doświadczona załoga: kapitan Mike Carriker i kapitan Randy Neville. Lot miał trwać pięć i pół godziny, jednak ze względu na złe warunki atmosferyczne (silny deszcz) został skrócony do trzech[10].
Rekordy dystansu i szybkości lotu
Trzeci prototyp B787 oznaczony jako N787BX.
Między 6 a 8 grudnia 2011 roku, szósty wyprodukowany egzemplarz samolotu Boeing 787-8 o numerze fabrycznym ZA006 ustanowił dwa nowe rekordy światowe dla tej klasy maszyn, w zakresie dystansu nieprzerwanego lotu oraz jego prędkości[11]. Startując 6 grudnia o godzinie 11:02 z lotniska Boeinga w Seattle, w konfiguracji z silnikami GEnx oraz 13 osobami na pokładzie (6 osób załogi, obserwator z ramienia National Aeronautic Association oraz 6 pracowników zakładów Boeing), w nieprzerwanym locie na wschód pokonał trasę o długości 10 710 mil morskich (19 835 km) do Dhaka w Bangladeszu[11]. Samolot pobił tym samym ustanowiony przez Airbus A330 w 2002 roku rekord dystansu lotu dla samolotów zdolnych do przewiezienia 210-250 pasażerów, który wynosił dotąd 9127 mil morskich (16 903 km). Po około dwugodzinnym postoju celem uzupełnienia paliwa, samolot odleciał w drogę powrotną do Seattle, kierując się wciąż na wschód. Pokonał tym razem dystans 9734 mil morskich (18 027 km) lądując ponownie na lotnisku fabrycznym w Seattle 8 grudnia o godzinie 5.29 rano[11]. Całkowita trasa dookoła globu ziemskiego przebiegała przez przestrzeń powietrzną Stanów Zjednoczonych, następnie nad Atlantykiem, wejście w europejską przestrzeń powietrzną nastąpiło w pobliżu Santiago w Hiszpanii, po czym samolot rozpoczął zniżanie nad Morzem Śródziemnym, przecinając następnie przestrzeń powietrzną Egiptu do Luksoru, po czym przelatując nad Środkowym Wschodem i Indiami dotarł do Bangladeszu[11]. Po uzupełnieniu tam paliwa, maszyna rozpoczęła drugi segment lotu poruszając się na wschód nad Singapurem, Filipinami i Guam, ponownie wchodząc w przestrzeń powietrzną Stanów Zjednoczonych nad Honolulu na Hawajach i kończąc lot w Seattle[11]. 42 godziny i 27 minuty lotu dookoła globu stanowi nowy rekord prędkości dla samolotów o masie 440–550 tys. funtów[11].
Opóźnienie w dostawach
Boeing na swojej stronie internetowej informował, że lot testowy ma się odbyć w czwartym kwartale 2008 r., a pierwsze dostawy mogą zostać zrealizowane w trzecim kwartale 2009 r., jednak z powodu strajku operatorów obrabiarek nastąpiło dalsze opóźnienie. 4 listopada firma ogłosiła, że pierwszy lot nie odbędzie się w zapowiadanym terminie. Jako przyczynę podano niewłaściwą instalację ważnych elementów łączących[12]. 11 grudnia 2008 Boeing ogłosił, że pierwszy lot odbędzie się w 2. kwartale 2009, a pierwsze dostawy Dreamlinera przypadną na pierwszy kwartał 2010. W dniu 23 czerwca 2009 Boeing po raz kolejny poinformował o przełożeniu pierwszego lotu testowego, tym razem na 15 grudnia 2009 roku, który to lot odbył się i zakończył pomyślnie. W listopadzie 2010 r., podczas lotu testowego, na pokładzie jednego z sześciu testowych Dreamlinerów miała miejsce awaria instalacji elektrycznej, która spowodowała pożar w tylnej części kadłuba[13]. W związku z tym incydentem Boeing poinformował, że dostawa pierwszych samolotów przewoźnikom została po raz kolejny przełożona, tym razem na III kwartał 2011 r.
Służba w lotnictwie
Pierwszy samolot został przekazany 26 września 2011 liniom All Nippon Airways[14]. Linie lotnicze ANA postanowiły pod koniec września 2011 roku wystawić pierwsze bilety na komercyjny lot na portalu aukcyjnym eBay. Cena wywoławcza wyniosła 1826 australijskich dolarów. Pierwsze miejsce w klasie biznes wylicytowano za ponad 32 tys. australijskich dolarów. Pierwszy komercyjny lot Dreamlinerem został zaplanowany na 26 października 2011 roku. Rejs liniami lotniczymi ANA odbył się na trasie z tokijskiego lotniska Narita do Hongkongu. Cały dochód z aukcji został przekazany na rzecz japońskiej instytucji zajmującej się ochroną środowiska[15].
Samoloty od rozpoczęcia lotów komercyjnych cierpiały na usterki techniczne związane z instalacją elektryczną i paliwową, doszło do pęknięcia szyby, wycieku paliwa i pożaru akumulatorów litowo-jonowych APU[16]. 16 stycznia 2013 japońskie linie lotnicze ANA i JAL zadecydowały, ze względu na serię usterek, o wstrzymaniu lotów wszystkich posiadanych Dreamlinerów[17]. 16 stycznia 2013 amerykański Federalny Urząd ds. Lotnictwa oraz jego europejski odpowiednik Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego uznały samoloty typu Boeing 787 za niezdolne do lotu do czasu przeprowadzenia ich inspekcji[18][19][20]. Nad wyjaśnieniem problemów z akumulatorami Boeing pracował razem z National Transportation Safety Board (NTSB). 7 lutego, trzy tygodnie po uziemieniu, piąty prototyp 787 wykonał za zgodą FAA jednorazowy przelot z Fort Worth w Teksasie na lotnisko producenta Paine Field w Everett. Następnego dnia FAA zezwoliła na wznowienie lotów dla celów testowych[21]. Chociaż nie udało się ustalić przyczyny przegrzewania akumulatorów, 22 lutego Boeing zaproponował rozwiązanie problemu, polegające na zamontowaniu systemu wentylacji chłodzącej i izolacji ceramicznej, 12 marca plan naprawczy został zaakceptowany przez FAA[22]. Podczas drugiego od czasu uziemienia lotu, 25 marca 2013 na wyprodukowanym dla LOT samolocie z zaimplementowanymi zmianami przetestowano poprawione akumulatory[23]. 5 kwietnia ten sam samolot wykonał lot certyfikacyjny w obecności przedstawicieli FAA[24][25]. 19 kwietnia ulepszony system akumulatorów został zatwierdzony przez FAA, co pozwoliło na rozpoczęcie modyfikacji wszystkich 787[26]. 23 kwietnia także europejska EASA zatwierdziła modyfikację systemu akumulatorów, w tym czasie łącznie 50 uziemionych Dreamlinerów znajdowało się od stycznia na terenie 15 portów w 9 krajach, z czego 23 sztuki na terenie Japonii, a ich modyfikację prowadziło 10 zespołów techników[27]. 26 kwietnia FAA wydała dyrektywę zdolności do lotów dla typu 787 po modyfikacji, równolegle uziemienie zniesiono w Japonii[28]. 27 kwietnia 2013 787 Ethiopian naprawiony w centrum serwisowym w Addis Abeba wykonał pierwszy od trzech miesięcy komercyjny lot do Nairobi[29].
Pierwszy samolot 787-8 o numerze rejestracyjnym N787BA w dniu 21 czerwca 2015 roku o godzinie 11:30 czasu lokalnego wystartował z lotniska Boeinga (BFI) w Seattle w swój ostatni lot do Nagoya International. Samolot został przekazany jako eksponat do muzeum[30]
Drugi Boeing B787 w barwach PLL LOT (SP-LRB) zaparkowany na płycie postojowej Lotniska Chopina w Warszawie
Dreamliner w LOT
Polskie Linie Lotnicze LOT są w tej chwili w posiadaniu wszystkich ośmiu zamówionych przez siebie maszyn w wersji 787-8 a w przyszłości wejdą w posiadanie czterech samolotów w wersji 787-9. Zgodnie z porozumieniem podpisanym z Boeingiem[31], pierwszy z zamówionych dla LOT-u egzemplarzy, o rejestracji SP-LRA, został dostarczony 15 listopada 2012[32]. PLL LOT są pierwszymi europejskimi liniami eksploatującymi te samoloty[33].
Obecnie LOT dysponuje ośmioma samolotami Boeing 787-8 (najnowsza maszyna o oznaczeniu SP-LRH wylądowała na Lotnisku Chopina 15 lipca 2017) w układzie:
klasa business (BC) − 18 miejsc w układzie siedzeń 2-2-2
klasa premium (PEC) − 21 miejsc w układzie siedzeń 2-3-2
klasa ekonomiczna (EC) − 213 miejsc w układzie siedzeń 3-3-3
Od wprowadzenia przez LOT do służby Dreamlinery mają problemy z usterkami. Podczas lotów próbnych wystąpiły problemy z podwoziem[34], podczas lotu z Pragi wystąpiła nieszczelność kabiny spowodowana wadą uszczelki drzwi, a drugi nowo dostarczony egzemplarz od razu został „uziemiony”[35]. 5 stycznia 2013 w rejsie do Frankfurtu lot nr L0379 z powodu usterki, przed boardingiem, zamieniono niesprawnego Dreamlinera na drugiego bez defektu. 11 stycznia 2013 samolot, który miał odlecieć z pasażerami do Budapesztu, został zawrócony z pasa startowego z powodu awarii[36].
Po usunięciu usterek przez producenta trzy Dreamlinery PLL LOT wznowiły loty od 1 czerwca 2013, pierwszy kurs po przerwie wykonał SP-LRA do Nowego Jorku.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
