Historia lotnictwa
Niepamiętnych czasów sięga ludzkie pragnienie wzbicia się w przestworza. Człowiek pragnął latać zawsze. Mówi już o tym choćby mit o Dedalu i Ikarze. Dedal był wszechstronnym artystą architektem, rzeźbiarzem oraz wynalazcą skomplikowanych mechanizmów. Pracował na dworze króla Minosa. Tęsknił za rodzinnym miastem, ale król Minos wiedząc o tym zakazał mu opuszczać Kretę. Pomysłowy Dedal sporządził dla siebie i swego syna Ikara skrzydła z piór, które przymocował woskiem do ramion. Ikar pełen dumy, iż leci, nie posłuchał rad ojca. Wzniósł się zbyt wysoko. Słońce stopiło wosk, a Ikar runął do morza. Od tametgo czasu powstawały wciąż nowe myśli, konstrukcje, precyzowały się marzenia wzbicia się do chmur...
Ale nie tylko grecy mieli swoje mity. Wzmianki o „latających ludziach” pochodzą także z podań i legend starożytnych Chin ok. 2200 roku p.n.e. Jest to legenda o latającym cesarzu Szun. Później, około 1000 ro ku p.n.e. możemy wyczytać wzmiankę o latających ludziach Ki - Kuang. W tym samym czasie w starożytnych Indiach mówi się o latającym koniu króla Vikramaditya.
Bardziej nam współczesne próby skonstruowania maszyny latającej to wiek XV i znany wszystkim genialny artysta Leonardo da Vinci. Pomimo swoich wnikliwych badań również i on nie zdołał skonstruować maszyny, która uniosłaby go w przestworza. Opracował jedynie pierwsze projekty statków latających: balonów cieplnych, skrzydłowca, śmigłowca i spadochronu.
Projekty Leonarda da Vinci, British Museum London
Rok 1617 roku to pierwszy projekt spadochronu opracowany przez Fausto Veranzio. Jednak jako pierwszy ze spadochronem skacze Francuz Sebastian Lenormand: w 1783 roku z drzewa, zaś rok później z wieży kościelnej w Lionie. Do francuzów także należy rozbudowanie konstrukcji spadochronu. J. Blanchard konstruuje spadochron balonowy jako środek ratunkowy, zaś francuski oficer J. Meusnier opracowuje projekt balonu sterowanego.
Rozwiązanie problemu przyniósł dopiero wiek XIX. Pierwsze próby to loty balonem. Wzięli w nich udział bracia Montgolfier. Dokonali tego w roku 1783 napełniając wielki balon z papieru gorącym powietrzem. Baloniarstwo, jako ekskluzywnay sport i forma wypoczynku dla zamożnych Paryżan, królowało do końca XIX wieku. I gdy już wydawało się, że przyszłość latania to właśnie balony, ponownie zwrócono uwagę na możliwość wykorzystania w lotach skrzydeł.
Niewątpliwie zasłużony w tej dziedzinie jest brytyjski inżynier Sir George Cayley. Wykonał wiele prób lotów latawców i wykazał, iż do wzniesienia się człowieka w powietrze potrzebna jest odpowiednia siła nośna. Ciekawostką jest zapewne fakt, iż samoloty, które możemy dziś obserwować na niebie wywodzą się właśnie z konstrukcji jego modelu szybowca z roku 1804. Musiało minąć 50 lat, by w roku 1853 zbudował on pełnowymiarowy szybowiec, który wraz z pasażerem wykonał pierwszy lot.
Kolejne wielkie nazwisko początków lotnictwa to Niemiec, Otto Lilienthal, uważany za „pierwszego prawdziwego lotnika”. Pod koniec XIX wieku udało mu się odbyć kilka lotów na szybowcach własnej konstrukcji. Zginął w 1896 roku podczas lotu. Od tego czasu rozpoczęły się fascynacje i kolejne intensywne próby samolotowe innych miłośników latania.
Coraz częściej zaczęto konstrukcje wyposażać w silniki. Jednak właściwy efekt dało dopiero użycie silnika spalinowego. Dla ciekawostki dodamy, iż w tej chwili prowadzone są badania nad skonstruowaniem silnika samolotu na gaz.
Pierwszy historyczny lot braci Wright
Coraz częściej zaczęto konstrukcje wyposażać w silniki. Jednak właściwy efekt dało dopiero użycie silnika spalinowego. Dla ciekawostki dodamy, iż w tej chwili prowadzone są badania nad skonstruowaniem silnika samolotu na gaz.
Pierwszy kontrolowany lot silnikowy to Kityy Hawk i dwaj amerykańscy, bracia Orvill i Wilbur Wright. Próba miała miejsce w grudniu 1903 roku, czyli ponad sto lat temu. 40-metrowy lot dwupłatowca okazał się rewolucyjny dla rozwoju lotnictwa. Przez ten czas konstruktorzy zdołali zbudować maszyny bijące rekordy szybkości przekraczające kilkakrotnie prędkość dźwięku.
Europejskim pionierem lotnictwa był Francuz Louis Bleriot. Udoskonalił swoje konstrukcje tak, by w dniu 25 lipca 1909 roku przelecieć nad kanałem La Manche odległość 41 km. Jego samolot - Bleriot typ XI stał się pierwszym produkowanym na szersza skalę.
Trudno nam sobie dziś wyobrazić samoloty sprzed stu lat. Kiedy wypowiadamy słowo samolot w wyobraźni ukazuje nam się supernowoczesny airbus lub luksusowa awionetka. Tymczasem pierwsze samoloty miały drewniane kadłuby z otwartą kabiną. Żaden z nich nie przekroczył prędkości 75 km/h.
Szybki rozwój lotnictwa nastąpił w okresie I wojny światowej. W 1914 roku samolot przestał być tylko hobby i zaczął swoją pracę w wojsku. Królowały wówczas konstrukcje dwupłatowe. Pod koniec tej wojny samolot stał się bardziej skomplikowaną, i co najważniejsze - niezawodną konstrukcją. Po wojnie rozpoczęto konstruowanie mocnych samolotów o opływowych kształtach, w których wykorzystano wielocylindrowe silniki.
Wiek XX stał się wiekiem technologicznych osiągnięć i rekordów. I tak w roku 1929 rekord prędkości osiągnął brytyjski samolot Supermarine S6 – jego lot z prędkością blisko 530 km/h przeszedł do historii. Dziś samoloty potrafią pokonać trasę z szybkościa dziesięciokrotnie przekraczającą prędkość dźwięku.
Wizz Air, Centralwings, czy inne linie lotnicze... Wszystkie one maja swój początek także w latach 20-tych i 30-tych ubiegłego wieku. Coraz powszechniejsze stawały się podniebne i szybkie podróże. Przewozy pasażerskie rozwinęły sie szczególnie szybko w Stanach Zjednoczonych. Tam znana do dziś firma Boeing w latach 30-tych zbudowała swój model 247 - pierwszy pasażerski samolot świata, który długie lata królował wśród konstruktorów samolotów pasażerskich.
Kiedy mówimy o lotnictwie i samolotach, nie możemy zapomnieć o jednym z bardziej przełomowych lotów. Data 4 października 1957 roku z pewnością pozostanie w pamięci wielu osób. To początek lotów kosmicznych i wyrzucenie w przestrzeń kosmiczną pierwszego w historii sztucznego satelity Ziemi, Sputnika-1 przez ZSRR. Kolejna data - 12 kwietnia 1961 roku – pierwszy lot kosmiczny z pilotem radzieckim mjr. Jurijem Gagarinem (Wostok-1) i pierwszy w historii ludzkości lot na orbicie okołoziemskiej. Rozpoczyna się wtedy era lotnictwa kosmicznego.
20 lipca 1969 roku - Neil Amstrong i Edwin Aldrin, amerykańscy piloci-kosmonauci wylądowali na Księżycu. 21 lipca 1969 roku Neil Amstrong jako pierwszy człowiek postawił stopę na powierzchni Księżyca.
KALENDARIUM pozostałych ważnych wydarzeń w lotnictwie:
1924 - 29 stycznia w powietrze wzbił się pierwszy śmigłowiec, pilotowany przez Pescara, utrzymał się w powietrzu przez 10 minut.
1927 - 8 maja Charles Lindbergh pokonał samolotem Atlantyk
1929 - bardzo ważny rok dla wojskowego przemyslu lotniczego, samoloty zaczęto postrzegać, jako maszyny bojowe, które mogą przechylić szalę zwycięstwa; 30 września tego samego roku Friz von Opel dokonuje rewolucji, wprowadzając samolot z 6 silnikami rakietowymi, pokonując 3 km z prędkością 120 km/h. Supermarine S6 osiąga rekordową prędkość 530 km/h; staje się najszybszym samolotem tamtych czasów
1930 - maszyny są dozbrajane, a długość i szybkość lotu ulepszana, ich szybki rozwój rozpoczął się jednak dopiero po roku 1933, wraz z końcem kryzysu ekonomicznego.
1931 - 23 czerwca Amerykanin Wiley Post rozpoczął 8 dniowy lotu dookoła świata
1939-1945 - to lata nieprzerwanego rozwoju lotnictwa samoloty stały się lepiej wyposażone, ich szybkość zwiększała się, pojawiły się eksperymentalne maszyny, np. startujące z miejsca.
Samoloty odegrały ogromną rolę przy Bitwie o Anglię, która toczyła się tylko w powietrzu, z samolotów bojowych korzystano również przy ataku na Pearl Harbor, bombardowaniu wielu miast świata, m.in. Warszawy, Londynu, Francji, Berlina. Ogromną rolę miały również w zdobywaniu wysp na Pacyfiku.
1947 – Amerykanie bogatsi o doświadczenia wojenne i widząc realne zagrożenie w poczynaniach Związku Radzieckiego rozpoczęli pracę nad zupełnie innymi samolotami, które byłby niezaprzeczalnym atutem w walce powietrznej i lądowej. 14 października Charles Yeager - Amerykanin przekroczył na samolocie doświadczalnym Bell X-1 barierę dźwięku
1948 – Związek Radziecki opracował dwie maszyny myśliwskie, La-15 i MiG-15 które po raz pierwszy w historii ZSRR przekraczają barierę dźwięku (w locie nurkowym)
1950 – Konstruktorzy radzieccy ulepszając MiGa, wydają jego wersję MiG-17, na którym Iwan Iwaszczenko przekracza prędkość dźwięku w locie normalnym.
1952 - do łask wraca lotnictwo cywilne, zaś postępy wykonane w technologii samolotów, oraz gospodarki państw podnoszące się z gruzów wojny pomogły efektywnie wykorzystać maszyny latające. I tak Boeing 707S staje się pierwszym samolotem kursującym na regularnych liniach komercyjnych.
Równiez w Polsce rozpoczyna się seryjna produkcja radzieckich samolotów.
1957 – MiG-17 i wykorzystane w nim silniki posłużyły jako podstawa do opracowania silników rakietowych o ogromnej mocy. Wówczas opracowano dwie satelity Sputniki, które odpowiednio 3 i 4 października wystrzelono w kosmos. Na pokładzie drugiej, znajdował się pies – Łajka, który nie przeżył przekraczania atmosfery. Wydawało się, że to ostateczna granica złamana przez człowieka. Związek Radziecki był pewien, że nikt nie odbierze im pierwszeństwa w wyścigu zbrojeń.
1961 - 12 kwietnia pierwszy lot kosmiczny z pilotem radzieckim mjr. Jurijem Gagarinem
1962 - Pierwszy lot MiG-21 „Fishbed”,naddźwiękowego myśliwca budowanego na radzieckiej licencji
1969 Przełomowy rok dla lotów w kosmos i odrzutowych samolotów: 20 lipca Neil Armstrong i Edwin Aldrin, o godzinie 21: 17(czas Warszawski) wylądowali na księżycu
1970 – Kolejnym dużym sukcesem lotnictwa było zabranie ponad 200 pasażerów na pokład Boeinga 747, który na długie lata stał się największym samolotem pasażerskim świata. Równocześnie powstaje koncern Airbus Industrie.
1978 - 27 czerwca Mirosław Hermaszewski, jako pierwszy i jak dotąd ostatni Polak poleciał w kosmos.
1988 - 21 grudnia, w powietrze wzbił się największy samolot świata - An-225 Mrija, waży 600 000 kg i może zabrać 250 000 kg towarów
1980-2010 - kolejne 30 lat lotnictwa nie przyniosło rewolucyjnych zmian. Wszystkie samoloty ulepszane są w taki sposób, by leciały najszybciej, zabierały największą ilość pasażerów(opcjonalnie broni, towarów), oraz spalały przy tym jak najmniej paliwa, będąc możliwie najbardziej przyjaznym dla środowiska
2004 - 16 listopada, X-43 oficjalnie pobił rekord prędkości osiąganych przez samoloty lecąc 9,8 macha (11,3 tysiąca km/h). Bezzałogowa maszyna wystartowała z rakiety
2005 - 27 kwietnie, pokazano największy pasażerski samolot świata, Airbus A380 może pomieścić 853 osoby
2008 - Airbus rozpoczął testy silników napędzanych biogazem, oraz innymi paliwami ekologicznymi. Przyszła wersja A380-900, ma być ok 30% oszczędniejsza od wersji obecnej, przy czym będzie wstanie zabrać do 900 pasażerów
2009 - pierwszy oblot Boeing 787 Dreamliner pierwszy samolot pasażerki ktorego kadłub i skrzydła wykonano w większości z materiałow kompozytowych
2011 - 26 września pierwszy Boeing 787 Dreamliner przekazany do eksploatacji dla All Nippon Airways
2012 - 15 listopada Boeing 787 Dreamliner w barwach LOT - pierwszy lot do Nowego Jorku
2014 - 26 wrzesień A 320 neo wyposażony w nowe silniki (new engine options) Pratt & Whitney PW1100G-JM wystartował w Tuluzie w swój dziewiczy rejs
Ale to jeszcze nie koniec...
Jakie jeszcze tajemnice skrywa w sobie latanie? Co przyniesie nam przyszłość? ...
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
