Historia malarstwa

Malarstwo jest jedną z gałęzi sztuk plastycznych, która pozwala na udokumentowanie tego co znajduje się wokół, jak również zaprezentowania swoich wyobrażeń, snów i marzeń. Malarstwo daje artyście niezliczone możliwości wykorzystania swoich umiejętności oraz przedstawienia ich w dowolnej formie, na dowolnym podłożu (płótno, papier, mur), w dowolnym stylu. Obrazy zazwyczaj są dwuwymiarowe, jednak czasem posiadają elementy przestrzenne.

W historii malarstwa wielokrotnie spotykamy się z motywami religijnymi oraz przedstawianiem postaci mitologicznych. Najstarsze ze znanych obrazów liczą sobie ponad 30 tysięcy lat i znajdują się we Francji, gdzie podobnie jak w Portugalii, Hiszpanii, Chinach oraz Australii, możemy obejrzeć dawne obrazy w jaskiniach. Jak możemy się domyślić, przedstawiają one zwierzęta takie jak konie, lwy, mamuty oraz ludzi podczas polowań.

Styl malarstwa zależny jest od zasad właściwych dla danego okresu.

©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Malarstwo abstrakcjonistyczne narodziło się Rosji na początku dwudziestego wieku. Prekursorem abstrakcjonizmu w malarstwie był Wassily Kandinsky, jednak samo pojęcie abstrakcji w sztuce i nie tylko towarzyszyło ludziom od zawsze.

Dadaizm to awangardowy ruch literacko-artystyczny powstały w wieku XX (lata 1916-1923) i rozwijający się głównie w Niemczech, Szwajcarii, Francji oraz USA.

Ekspresjonizm – termin został użyty po raz pierwszy w 1901 przez francuskiego malarza J. A. Hervè nadał on tę nazwę cyklowi swoich obrazów które wystawił w Salon Niezależnych.

Formizm był to kierunek w sztuce, rozwijający się w latach 1917-1922 w Polsce. Czerpał on swoje inspiracje z twórczości ludowej (m.in. z podhalańskiego malarstwa na szkle), kubizmu, futuryzmu oraz ekspresjonizmu. Stanowił wraz z unizmem oryginalną, polską formację awangardową.

Futuryzm to nie tylko powstały w początkach XX wieku kierunek w sztuce. Futuryzm to cała ideologia, radykalny i rewolucyjny pogląd na świat. Pojawił się nagle we Włoszech, gdy poeta Filippo Tommaso Marinetti ogłosił swój manifest poezji futurystycznej, w którym stwierdził, że „ryczący samochód, który zdaje się pędzić po taśmie karabinu maszynowego, jest piękniejszy od Nike z Samotraki”.

Futuryzm to nie tylko powstały w początkach XX wieku kierunek w sztuce. Futuryzm to cała ideologia, radykalny i rewolucyjny pogląd na świat. Pojawił się nagle we Włoszech, gdy poeta Filippo Tommaso Marinetti ogłosił swój manifest poezji futurystycznej, w którym stwierdził, że „ryczący samochód, który zdaje się pędzić po taśmie karabinu maszynowego, jest piękniejszy od Nike z Samotraki”.

Malarstwo gotyckie pojawiło się we Włoszech pod koniec XIII w., skąd rozprzestrzeniło się na tereny całej Europy i trwało ponad 200 lat, niekiedy zazębiając się z następującym po nim nurtem renesansu.

Hard-edge painting, czyli malarstwo ostrych krawędzi jako kierunek wykształciło się w drugiej połowie XX wieku. Ten nurt w malarstwie opiera się przede wszystkim na mocno zarysowanych konturach, które widoczne są między barwnymi plamami o zbliżonym bądź całkowicie innym odcieniu. W dziełach hard-edge painting bardzo często wykorzystywany był motyw figur geometrycznych.

Termin „malarstwo iluzjonistyczne” wywodzi się od francuskiej nazwy iluzjonistycznej techniki malarskiej – „trompe l’oeil” (dosłownie – „oszukanie oka”). Pierwsze elementy iluzjonistyczne pojawiały się już w starożytności, między innymi w malarstwie pompejańskim.

Impresjonizm to kierunek w malarstwie zapoczątkowany przez grupę francuskich twórców. Obecny głównie w sztuce europejskiej, później widoczny także w malarstwie amerykańskim. Za datę startową impresjonizmu przyjęło się uważać rok 1874, w którym odbyła się I wystawa nowatorskich prac.

Początków kapizmu, kierunku w malarstwie zwanego inaczej koloryzmem, należy doszukiwać się w roku 1924, kiedy to grupa studentów Akademii Sztuk Pięknych, chcąc zebrać pieniądze na wyjazd do Paryża w celu poszerzenia swej wiedzy artystycznej, założyła tzw. Komitet Paryski.

Sztuka konceptualna opierała się na eksponowaniu samego procesu twórczego oraz najważniejszego punktu dzieła, czyli jego konceptu (idei). Stanowiła jeden z nurtów w dwudziestowiecznej sztuce.

Konstruktywizm jest kierunkiem, który narodził się w Rosji w latach 20. XX wieku i silnie oddziaływał na europejską sztukę współczesną.

Kubizm to jeden z kierunków w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, choć jego wpływ widoczny jest również w rzeźbie. Powstał około 1909 roku we Francji. Za jego twórców uważa się Pablo Picasso i Georges Braque.

Barok to epoka, która zaznaczyła się w sztuce, literaturze, architekturze między XVI a XVIII wiekiem. Barok nastąpił zaraz po renesansie i był swoistym sprzeciwem wobec niego, a właściwie sprzeciwiał się jego rozumowemu podejściu do rzeczywistości, skupiał się głównie na religijności i mistycyzmie.

Jednym z nurtów w malarstwie, który również rozwijał się w rzeźbiarstwie, był figuratywizm. Jego podstawową cechą było odwzorowywanie wszelkich obiektów w ich naturalnych wymiarach. Dotyczyło to zarówno rzeczy martwych, jak i organizmów żywych.

Podstawy sztuki klasycznej, jej koncepcja piękna, zasady kompozycji, wypracowane zostały w Antyku, w Starożytnej Grecji. Obrazują je dzieła Myrona, Polikleta czy Fidiasza. Wskrzeszenie myśli antycznej nastąpiło w renesansie, w sztuce Leonarda da Vinci czy Rafaela. Następnie, w XVII wieku, do idei antycznych powrócili artyści angielscy i francuscy.

Renesans jest epoką otwierającą czasy nowożytne w historii ludzkości, która zapisała się niewiarygodnie mocno. Inna nazwa tej epoki to odrodzenie, czyli powrót do najlepszych wzorców nakreślonych przez twórców starożytnych.

W dobie romantyzmu rozwijała się nie tylko muzyka, ale również malarstwo. Dzieła z tego okresu nie należą do jednolitych. Na każdym widoczny jest indywidualizm danego artysty romantycznego. Jednak można dostrzec kilka wspólnych cech, które pozwalają scharakteryzować malarstwo romantyczne.

Sztuka najnowsza ma swój początek w połowie XX wieku. Na malarstwo współczesne oddziaływało wiele kierunków w sztuce m.in. abstrakcjonizm, konstruktywizm, surrealizm i dadaizm. Kierunki te wykształciły ściśle związane z nimi nurty. Jednak plastyka końca XX wieku stała się wyrazem określonej ideologii malarza, nie zaś czystego zamysłu estetycznego.

Ojczyzną manieryzmu są Włochy, w których kierunek ten pojawił się u schyłku renesansu i przed ugruntowaniem się baroku. Kolejno obejmował on pozostałe kraje europejskie. Trwał około osiemdziesięciu lat i jako wyodrębniony nurt sztuki występuje od niedawna.

Minimalizm pojawiał się w sztuce na początku lat sześćdziesiątych XX wieku. Był kompletnie nową koncepcją artystyczną. Odrzucał wiele środków, jakimi wcześniej wyrażała się sztuka. Minimaliści ograniczyli się do podstaw przy tworzeniu swoich dzieł. Dominowały uproszczone kształty, jak kolo, kwadrat czy trójkąt. Powierzchnia obrazu pozostawała gładka.

Mianem postimpresjonizmu określa się kierunek w sztuce na przełomie wieku XIX i XX wieku objawiający się głównie we Francji. Dokładne ramy czasowe ustanawiają dwa przełomowe wydarzenia artystyczne. Początek liczy się od ostatniej wystawy impresjonistów w roku 1886, a koniec stanowi pierwsza wystawa fowistów w 1905 roku.

Malarstwo prymitywne to prąd w sztuce wywodzący się z kultury ludowej, jego przedstawiciele to głównie niewykształceni artyści, którzy tworzyli z potrzeby serca. To, co charakteryzuje prymitywizm, zamiennie nazywany też sztuką naiwną to upraszczanie form i skłanianie się ku skrajnemu realizmowi.

Realizm to jeden z popularnych stylów w malarstwie europejskim. Rozwinął się w drugiej połowie XIX wieku. Pierwsze dzieła w oparciu o realizm powstały we Francji, a następnie trend opanował również inne państwa. Tym, co wyróżnia ten kierunek w sztuce jest jego prostota wyrazu, subtelność kolorystyczna oraz zainteresowanie ludzkim życiem.

Rokoko jest europejskim nurtem stylistycznym obejmującym lata 1680-1750. Nazywane jest także „lżejszą wersją baroku”, ponieważ zachowuje typowe dla baroku bogactwo stylu, przy jednoczesnym skupieniu się na błahej tematyce. Sztuka rokoka obejmowała malarstwo, a także architekturę i rzemiosło.

Secesja to międzynarodowy kierunek w sztuce, który rozwinął się na terenie Europy na przełomie XIX i XX wieku. Jego wypływ widoczny był we wszystkich dziedzinach sztuki, a szczególnie w architekturze, rzeźbie i malarstwie. Secesja wywodzi się z Anglii. Jej prekursorami byli W. Morris i W. Blake. Kierunek zakładał zerwanie z panującym historyzmem oraz tradycją. Ponadto  artyści secesyjni dążyli do całkowitego ujednolicenia stylu.

Spacjalizm, czyli wł. movimento spaciale, to kierunek w dwudziestowiecznym malarstwie zapoczątkowany przez Lucio Fontanę. Ten włoski malarz i rzeźbiarz ogłosił swój manifest (manifesto blanco – „biały manifest”) w 1946 roku w Buenos Aires. Jednak za datę tego ruchu artystycznego uważa się rok 1947, kiedy to Fontana wydał w Mediolanie swój drugi manifest – Primo manifesto dello Spazialismo.

Symbolizm w malarstwie powstał we Francji w drugiej połowie XIX wieku. Zrodził się on jako odpowiedź na dominujący wcześniej realizmi zrewolucjonizował treść obrazów.