Henryk Hektor Siemiradzki (ur. 12 października?/ 24 października 1843 w Nowobiełgorodzie, zm. 23 sierpnia 1902 w Strzałkowie) – polski malarz, przedstawiciel akademizmu.
Jego rodzicami byli Hipolit i Michalina z Pruszyńskich (siostra Anny Ciundziewickiej). Ojciec Henryka był wysokim oficerem armii Imperium Rosyjskiego, jednak dzieci zostały wychowane w tradycji polskiej, katolickiej. Rodzina posiadała w Charkowie dom, od którego wzięła nazwę ulica, później nazywana Siemiradzką[2], obecnie Siemigradzką[3]. Na życzenie ojca ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Charkowskiego, uzyskując stopień kandydata nauk przyrodniczych na podstawie dysertacji O instynkcie owadów. Następnie rozpoczął studia malarskie na Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1871 ukończył studia i uzyskał 6-letnie stypendium rządowe. Wyjechał do Monachium, odwiedzając po drodze po raz pierwszy w życiu Kraków. W Monachium spotkał wielu polskich malarzy, a wśród nich Józefa Brandta i Stanisława Witkiewicza.
W 1872 wyjechał do Włoch. Zwiedził Wenecję, Florencję, Neapol, miał okazję zobaczyć wybuch Wezuwiusza, trafił w końcu do Rzymu, gdzie zamieszkał w pobliżu pl. Hiszpańskiego. W 1873 ożenił się ze swoją 18-letnią kuzynką Marią Pruszyńską z Koroleszczewicz nad Świsłoczą. Mieli czworo dzieci. W 1876 rodzina Siemiradzkich zamieszkała we własnej willi. W 1884 kupił dworek[4] w Strzałkowie koło Radomska, gdzie przez wiele lat spędzał, wraz z rodziną, letnie wakacje.
W 1901 zachorował, stracił mowę. Jesienią spotkał się jeszcze w Łodzi z Henrykiem Sienkiewiczem. Na krótko przed śmiercią, za zgodą lekarzy, wyjechał do Strzałkowa i tam zmarł. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 67-6-1/2). 24 września 1903 r. prochy przeniesiono do krypty zasłużonych na krakowskiej Skałce[5].
Był członkiem wielu akademii europejskich. Tematykę swych dzieł czerpał z antyku. Malował monumentalne, teatralne kompozycje. W 1879 r. ofiarował obraz Pochodnie Nerona miastu Kraków jako pierwszy obraz do krakowskiego Muzeum Narodowego.
Był autorem wielu obrazów, a także kurtyn Teatru Miejskiego w Krakowie (1894) i Teatru Wielkiego we Lwowie (1900).
Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[6] i kawalerem Legii Honorowej, Orderu Korony Włoskiej, Orderu św. Stanisława III klasy[7], komandorem Orderu Świętych Maurycego i Łazarza.
Wybrane dzieła
Pałac w Strzałkowie, tablica
Pałac w Strzałkowie
Muzeum Narodowe w Krakowie, sala Siemiradzkiego
Grób Henryka Siemiradzkiego na cmentarzu Powązkowskim
Amor i Psyche (1894), 51 × 33,7 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Antoniusz i Kleopatra, 42 × 76 cm
Chrystus i jawnogrzesznica (1873), 550 × 350 cm, Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu
Chrystus i Samarytanka (1890), 106,5 × 184 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Chrystus w domu Marii i Marty (1886), Ermitaż, Sankt Petersburg
Chrystus w domu Marii i Marty (1886), Lwowska Galeria Sztuki
Cyganka (1877), 62 × 50 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Dirce chrześcijańska (1897), 263 × 534 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Fryne na święcie Posejdona w Eleusis (1889), 390 × 763,5 cm, Państwowe Muzeum Rosyjskie, Sankt Petersburg
Krajobraz znad Świsłoczy (1873), Muzeum Narodowe w Krakowie
Kurtyna Teatru Miejskiego w Krakowie (1892-94), Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
Kurtyna Teatru Miejskiego we Lwowie (1899–1901), Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej
Kuszenie św. Hieronima (1886), 74,5 × 179,5 cm
Męczeństwo śś. Tymoteusza i Maury, jego żony (1885), Muzeum Narodowe w Warszawie
Nauczanie św. Piotra (1889), Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie[8]
Nieukończony autoportret (po 1876), Muzeum Narodowe w Krakowie
Nimfa (1869), 153 × 156 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Nimfy wodne (po 1880), Muzeum Sztuki, Riazań
Noc świętojańska (1892), Lwowska Galeria Sztuki
Odjazd z wyspy nocą (1890), 108 × 75 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Orfeusz w podziemiach (ok. 1880), Lwowska Galeria Sztuki
Pochodnie Nerona (Świeczniki chrześcijaństwa) (1876), 385 × 704 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret Aleksandra Stankiewicza (przed 1892), 62 × 50 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret kobiety na palecie (1887), 33 × 50 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Ludwika Wodzickiego (1880), 122 × 84 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret matki artysty (1887), 33 × 25,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret ojca (1887), 33 × 25,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Projekt kurtyny teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1894), 60,3 × 90 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Przy źródle (1899), 45,5 × 31,5 cm, Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie
Rzymska sielanka (Łowienie ryb) (1879), 55,5 × 75 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Sadzawka Fauna (1881), 47 × 61,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Sąd Parysa. Pantomima na tarasie pałacu rzymskiego dostojnika (1892), 99 × 227 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Scena z życia pierwszych chrześcijan (ok. 1872), 37 × 63 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Sielanka, 20 × 17,5 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Sjesta patrycjusza (1881), 76 × 125 cm
Sprzedaż amuletów, zwany również pod tytułem Handlarz amuletów (1875) 212 × 166 cm
Szkic do obrazu żebrak, 27,5 × 38,2 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Taniec wśród mieczów (1879-80), Galeria Trietiakowska, Moskwa
U źródła (1898), 76 × 110 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Wazon czy kobieta (1878), 99 × 155 cm, kolekcja prywatna
Z wiatykiem (1889), 60 × 130 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Za przykładem bogów (1899), 75 × 120 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Za Tyberiusza na Capri (1881), 101,5 × 216 cm, Galeria Trietiakowska, Moskwa
Żebrzący rozbitek (1878), 208 × 293,5 cm, kolekcja prywatna