Bartolomé Esteban Pérez Murillo (ur. 31 grudnia 1617 w Sewilli, zm. 3 kwietnia 1682 tamże) – hiszpański malarz barokowy.
Murillo urodził się jako czternaste dziecko w rodzinie balwierza Gaspara Estébana i Marii Perez Murillo, pochodzącej z rodziny, do której zaliczało się wielu lokalnych artystów. Osierocony w wieku dziesięciu lat, Murillo był wychowywany przez swoją najstarszą siostrę. Mając 15 lat trafił do warsztatu malarza Juana de Castillo, gdzie pobierał naukę przez około pięć lat.
W 1645 poślubił Beatriz de Cabrera y Sotomayor Villalobos, która stała się matką dziewięciorga dzieci malarza. W 1645 Murillo otrzymał też pierwsze poważne zamówienie od zakonu franciszkanów w Sewilli na serię obrazów ukazujących życie św. Franciszka z Asyżu. Z czasem pojawiły się kolejne poważne kontrakty, jak np. obrazy dla katedry w Sewilli (1656–1657). W 1658 Murillo na rok wyjechał do Madrytu, gdzie mając dostęp do kolekcji rodziny królewskiej zgromadzonej w Alkazarze w Madrycie, poszerzał swoją wiedzę na temat malarstwa. Po powrocie do rodzinnego miasta Murillo został jednym ze współzałożycieli i pierwszym prezydentem (odpowiednik rektora; funkcję pełnił od 1660[1] do 1663) tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych, funkcjonującej od 11 stycznia 1660.
W 1664 umarła żona malarza. Będąc osobą głęboko wierzącą Murillo już w 1644 wstąpił do Bractwa Matki Boskiej Różańcowej, a w 1665 dołączył do Konfraterni Santa Caridad, chcąc czynnie pomagać najuboższym. Jednocześnie zapoczątkował okres prawie 20 lat niezwykle intensywnej działalności artystycznej. W 1682, w czasie prac przy ołtarzu w kościele kapucynów w Kadyksie, spadł z rusztowania, co stało się przyczyną jego śmierci w domu rodzinnym w Sewilli.
Tworzył obrazy religijne oraz sceny rodzajowe bogate w detale narracyjne. Pozostawił ok. 500 dzieł.
Obrazy artysty
Widzenie brata Lauteriusza – ok. 1640, olej na płótnie 217,8×172,1 cm, Fitzwilliam Museum, Cambridge
Józef i żona Potifara – 1640–1645, olej na płótnie 197×254 cm, Staatliche Museen, Kassel
Dzieci z melonem i winogronami – ok. 1645–1646, olej na płótnie 145,9×103,6 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
Kuchnia anielska – 1646, olej na płótnie 180×450 cm, Luwr, Paryż
Brat Juniper i żebrak – 1645–1646, olej na płótnie 176×221,5 cm, Luwr, Paryż
Mały żebrak – ok. 1645–1650, olej na płótnie 134×100 cm, Luwr, Paryż
Święty Franciszek z Asyżu na modlitwie – ok. 1645–1650, olej na płótnie 182×129 cm, Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Rebeka i Eliezer u studni – 1650, płótno, 107×71, Prado, Madryt
Święta Rodzina z ptaszkiem – 1650, olej na płótnie 144×188 cm, Prado, Madryt
Madonna z różańcem – ok. 1650–1655, olej na płótnie 164×110 cm, Prado, Madryt
Święty Roderyk – 1646–1655, olej na płótnie 205×123 cm, Galeria Obrazów Dawnych Mistrzów, Drezno
Pokłon pasterzy – ok. 1657, olej na płótnie 187×228 cm, Prado, Madryt
Święta Rodzina z małym Janem Chrzcicielem – 1655–1659, olej na płótnie 156×126 cm, Szépművészeti Múzeum, Budapeszt
Chłopiec z psem – 1660, olej na płótnie 76×61 cm, Ermitaż, Petersburg
Dobry pasterz – 1660, olej na płótnie 123×161 cm, Prado, Madryt
Dziewczyna sprzedająca owoce – 1660, olej na płótnie 76×61 cm, Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa
Cztery postacie na stopniu – 1655–1660, olej na płótnie 109,9×143,5 cm, Kimbell Art Museum, Fort Worth
Dwie kobiety w oknie – ok. 1655–1660, olej na płótnie 127×106 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
Narodzenie Najświętszej Maryi Panny – ok. 1660, olej na płótnie 185×360 cm, Luwr, Paryż
Maryja Niepokalanie Poczęta – ok. 1660–1665, olej na płótnie 206×144 cm, Prado, Madryt
Święty Antoni z Padwy z Dzieciątkiem – ok. 1665, olej na płótnie 190×120 cm, Muzeum Sztuk Pięknych, Sewilla
Chrystus po ubiczowaniu – po 1665, olej na płótnie 113×147 cm, Museum of Fine Arts w Bostonie, Boston
Uwolnienie św. Piotra Apostoła – 1665–1667, olej na płótnie 260×238 cm, Ermitaż, Petersburg
Abraham i trzej aniołowie – 1667, olej na płótnie 236×261 cm, National Gallery of Canada, Ottawa
Święty Franciszek obejmujący Chrystusa na Krzyżu – ok. 1668, olej na płótnie 277×181 cm, Muzeum Sztuk Pięknych, Sewilla
Św. Tomasz z Vilanueva dający jałmużnę – ok. 1668, olej na płótnie 283×188 cm, Muzeum Sztuk Pięknych, Sewilla
Autoportret – 1670–1672, olej na płótnie 127×122 cm, National Gallery, Londyn
Powrót syna marnotrawnego – ok. 1667–1670, olej na płótnie 236×262 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
Chrystus uzdrawia paralityka przy Sadzawce Betesda – 1667–1670, olej na płótnie 237×261 cm, National Gallery, Londyn
Św. Tomasz z Vilanueva uzdrawia chromego – 1670, olej na płótnie 220,8×148,7 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
Święty Jan Boży – 1672, olej na płótnie 79×62 cm, Kościół św. Jerzego, Sewilla
Mała sprzedawczyni owoców – ok. 1670–1675, olej na płótnie 149×113 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
Chrystus ukrzyżowany – ok. 1677, olej na płótnie 71×54 cm, Prado, Madryt
Ecce Homo – ok. 1672–1678, olej na płótnie, Muzeum Sztuki, El Paso
Niepokalane Poczęcie – ok. 1678, olej na płótnie 274×190 cm, Prado, Madryt
Dziecię Jezus rozdaje chleb pielgrzymom – 1678, olej na płótnie 219×182 cm, Szépművészeti Múzeum, Budapeszt
Nawrócenie św. Pawła Apostoła – ok. 1675–1680, olej na płótnie 125×169 cm, Prado, Madryt
Męczeństwo św. Andrzeja Apostoła – 1675–1680, olej na płótnie 123×162 cm, Prado, Madryt
Dwie Trójce – 1675–1682, olej na płótnie 293×207 cm, National Gallery, Londyn
Chrystus po ubiczowaniu – XVII w., olej na płótnie 127×146 cm, Krannert Art Museum, Champaign