 Konstytucja marcowa
Konstytucja marcowa była pierwszą nowoczesną polską konstytucją. Została ustanowiona 17 marca 1921 roku i obowiązywała do 23 kwietnia 1935 roku. Wprowadzała egalitarny ustrój republiki demokratycznej o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów, a władzę zwierzchnią przyznawała Narodowi, który nie sprawował jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z koncepcją trójpodziału władz.
Konstytucja ustanowiła dwuizbowy parlament (Sejm i Senat) o pozycji nadrzędnej wobec innych organów państwa. Obie izby w określonych przypadkach łączyły się w Zgromadzenie Narodowego, w którego kompetencji leżał m.in. wybór prezydenta. Inicjatywa ustawodawcza przysługiwała Rządowi i Sejmowi. Władza wykonawcza sprawowana była przez premiera, Radę Ministrów, podporządkowanych Sejmowi, oraz Prezydenta, którego decyzje wymagały zatwierdzenia przez rząd.
Prezydent, wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 7-letnią kadencję, bezwzględną większością głosów. Miał on prawo odwołać rząd, zwoływać obrady sejmowe, obsadzać funkcje wojskowe, posiadał najwyższą zwierzchność nad siłami zbrojnymi, nie był natomiast dowódcą naczelnym w czasie wojny, mógł jednak wypowiedzieć wojnę i zawrzeć pokój za uprzednią zgodą Sejmu. Prezydent nie miał żadnych uprawnień ustawodawczych. Wymiar sprawiedliwości sprawować miały niezależne sądy, które składały się z trzech pionów: powszechne, administracyjne i wojskowe. Do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu pociągani mieli być Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz ministrowie.
Państwo zostało podzielone na województwa, powiaty i gminy miejskie i wiejskie, stanowiące jednostki samorządu terytorialnego. Obywatele mieli zapewnioną równość wobec prawa względem innych obywateli, nietykalność własności prywatnej, ochronę życia, wolność, tajność korespondencji oraz brak cenzury. Do najistotniejszych punktów konstytucji marcowej należała likwidacja oraz całkowity zakaz jakichkolwiek przywilejów stanowych i ich oznak, czyli herbów.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
