 Wybuch powstania krakowskiego
Rewolucja krakowska trwała od 21 lutego do 4 marca 1846 roku. Była próbą ogólnonarodowego powstania pod hasłami demokracji, podjętą w Wolnym Mieście Krakowie. Po niepowodzeniach wcześniejszych zrywów narodowych zaczęto brać pod uwagę rolę chłopów w walkach powstańczych. W zamian za pomoc, utworzony w Krakowie Rząd Narodowy Rzeczypospolitej Polskiej obiecał uwłaszczenie chłopów, przydzielenie im ziemi i utworzenie warsztatów narodowych. Plan ten jednak nie powiódł się, ponieważ informowaniem chłopów o decyzji Rządu zajęła się jedynie garstka osób.
W styczniu 1846 roku ustalono skład Rządu Narodowego. Weszli do niego: Karol Libelt z Poznańskiego, Ludwik Gorzkowski z Krakowa i Jan Tyssowski z Galicji oraz dwaj przedstawiciele Centralizacji. W lutym hrabia Henryk Poniński zadenuncjował pruskiej policji spiskowców i około 70 z nich aresztowano, wraz z przywódcami Karolem Libeltem i Ludwikiem Mierosławskim.
20 lutego 1846 roku w Krośnie, w mieszkaniu kupca Marcelego Myczkowskiego, dowódca Franciszek Wolański, po otrzymaniu od Rządu Narodowego decyzji, ogłosił odezwę o wybuchu powstania w nocy z 21/22 lutego. W wyznaczonym czasie powstańcy rozpoczęli ostrzeliwanie oddziałów zaborczych. Rząd Narodowy ogłosił Manifest do narodu, a 24 lutego władzę dyktatora Powstania krakowskiego objął Jan Tyssowski zwany Tyssowieckim, którego posunięciami kierował rewolucjonista Edward Dembowski.
22 lutego Kraków i okolice były już wolne. Do powstańczych oddziałów zgłosiło się 6 tys. ochotników, ale z uwagi na niedostatek broni, w samym Krakowie wyposażono jedynie ok. 2 tys. ludzi. Jedyna bitwa odbyła się 26 lutego 1846 roku pod Gdowem. Maszerujący na Kraków austriacki pułkownik Ludwig von Benedek wraz z okolicznymi chłopami pokonał po krótkiej walce, wysłany przeciwko niemu, oddział powstańczy.
Powstanie zakończyło się klęską, jego inicjatorzy i dowódcy zostali internowani bądź zesłani na Syberię. Prusacy osądzili 254 powstańców, z których 8 skazano na śmierć. Wyroków jednak nie udało się wykonać, gdyż już w 4 miesiące po ich ogłoszeniu doszło do wybuchu Wiosny Ludów, a rewolucjoniści uwolnili wszystkich skazanych. Powstanie krakowskie położyło kres istnieniu Wolnego Miasta Krakowa. Zakończyło się tzw. rabacją galicyjską.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
