Szlaki turystyczne
Przez teren Parku przebiega 14 znakowanych szlaków turystycznych i 9 szlaków spacerowych o łącznej długości 109 km. Są zróżnicowane pod względem trudności i czasu przejścia. Na szlakach spacerowych można odpocząć nad górskim potokiem, obserwować ślady zwierząt, poznać różnorodność szaty roślinnej. Niektóre ułatwiają dojście do centralnej części Parku - na przełęcz Borek czy Jaworzynę Kamienicką, łączą jego obrzeża ze szlakami grzbietowymi. Na najwyższe szczyty: Turbacz, Kudłoń czy Gorc prowadzą szlaki trudniejsze niezwykle widokowe i interesujące pod względem przyrodniczym. Wiodą przez stare, naturalne lasy oraz miejsca historyczne, związane z okresem międzywojennym i wydarzeniami II wojny światowej. Umożliwiają poznanie zjawisk przyrody i śladów kultury pasterskiej.
Najciekawsze szlaki turystyczne (w nawiasach podano czas przejścia szlaku):
- Szlak Zielony (3,5 godziny)
Koninki - Polana Tobołów - Suhora - Obidowiec - Stare Wierchy
Szlak zainteresuje turystów dzięki rozległym widokom roztaczającym się z grzbietowych polan. Na jednej z nich - Suhorze znajduje się jedyne w Polsce górskie obserwatorium astronomiczne. Celem wędrówki jest schronisko na Starych Wierchach, które w okresie II wojny światowej stanowiło bazę partyzancką dla oddziałów AK.
Trasa zaciekawi także przyrodników. Na grzbiecie Suhory można poznać jedno ze zbiorowisk leśnych regla dolnego - buczynę karpacką, a na stokach Obidowca - drzewostan strefy przejściowej między reglami. Na długim odcinku trasa pokrywa się ze ścieżką edukacyjną "Wokół doliny Poręby".
- Szlak Niebieski (2,5 godziny)
Koninki - Średnie - Czoło Turbacza - Turbacz
Najpopularniejszy od strony północnej szlak prowadziący na Turbacz. Warto podjąć trud wycieczki by poznać gorczańskie lasy - trasa prowadzi bowiem przez obszar dawnego rezerwatu "Turbacz" im. Wł. Orkana. Fragmenty buczyny karpackiej i górnoreglowych borów świerkowych uznawane są za najstarsze w Gorcach. Zachwycają okazałe pomnikowe drzewa i młode pokolenie lasu pojawiające się w miejscach gdzie dociera światło. Wędrówkę urozmaicają piękne grzbietowe polany m.in. Średnie, Hala Turbacz. Na Czole Turbacza obejrzeć można wykuty w skale napis opisywany przez Władysława Orkana w powieści "W roztokach".
- Szlak Zielony (5 godzin)
Niedźwiedź - Orkanówka - Turbaczyk - Czoło Turbacza - Turbacz
Szlak wyznaczony w 1929 roku prowadzi przez ulubione miejsca Władysława Orkana, dlatego często nazywany jest szlakiem pamiątek orkanowskich. Po drodze można odwiedzić Orkanówkę - dawną jego siedzibę, nad którą góruje Pustka. Na malowniczej polanie Łąki w latach 20 ubiegłego wieku znajdowała się niewielka bacówka, wybudowana przez pisarza. Widok na dolinę Roztoki był inspiracją wierszy zebranych w tomie "Z martwej roztoki".
Warto zatrzymać się na polanie Turbaczyk, bowiem roztaczające się z niej widoki należą do najpiękniejszych w Gorcach.
Na szlaku poznać można świat roślin leśnych i łąkowych, a także naturalne buczyny porastające stoki Kopieńca i Turbaczyka. Panujący spokój i cisza ułatwiają obserwację ptaków, które w starych drzewach znalazły bezpieczne kryjówki (np. sowy i dzięcioły, w tym rzadki w Polsce dzięcioł białogrzbiety).
- Szlak Żółty (5 godzin)
Lubomierz Przysłop - Jaworzynka - Kudłoń - przełęcz Borek - Turbacz
Nazywany jest szlakiem 10 polan. Wyznaczył go w 1926 roku ksiądz Walenty Gadowski, twórca tatrzańskiej Orlej Perci, działacz tarnowskiego Oddziału PTT.
Prowadzi przez widokowe gorczańskie polany. Na kilku z nich m.in. na polanie Podskały, zachowały się szałasy pasterskie. Przełęcz Borek jest miejscem interesującym dla geografów. Intensywna erozja niewysokiej przełęczy przez potok Kamienica grozi przerwaniem grzbietu i połączeniem wód z potokiem Konina. Tego typu zjawisko nazywa się kaptażem. Na stokach Mostownicy można obejrzeć zbiorowisko buczyny karpackiej z czosnkiem niedźwiedzim i płaty bujnych ziołorośli.
- Szlak Zielony (3,5 godziny)
Węzeł szlaków nad Halami Gorcowymi - Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska
Szlak prowadzi głównym grzbietem, przez kilka malowniczych polan. Jedną z nich jest Jaworzyna Kamienicka z zabytkową kapliczką z 1904 r. Stąd wyraźna ścieżka prowadzi do największej w Gorcach jaskini, nazywanej "Zbójecką Jamą".
Na trasie znajdują się miejsca związane z historią międzywojenną, kiedy w Gorcach powstawały wzorcowe ośrodki hodowlane i intensywnie rozwijało się pasterstwo. Czasy II wojny światowej przypomina polana Bieniowe, na której w październiku 1944 r. rozegrała się bitwa partyzantów z Niemcami. Jeden z jej uczestników, plutonowy Władysław Pisarski "Piwonia", pozostał w Gorcach na zawsze. Przy szlaku znajduje się jego grób.
- Szlak Czarny (2 godziny)
Łopuszna - Jankówki - Zielenica
Szlak łączy malowniczą podhalańską wieś z głównym szlakiem beskidzkim. Na trasie znajduje się największe w Gorcach jeziorko osuwiskowe - Pucołowski Stawek. Podczas wędrówki stromymi, kamienistymi zboczami Wyszniej można poznać zbiorowisko kwaśnej buczyny górskiej, a na polanie Jankówki bogactwo roślin łąkowych, w tym storczyków. Malownicze widoki, panoramy Tatr czynią szlak jeszcze bardziej atrakcyjnym.
- Szlak Czerwony (7,5 godziny)
Rabka - Maciejowa - Stare Wierchy - Rozdziele - Hala Turbacz - Turbacz - Hala Długa - Kiczora - Zielenica - Przełęcz Knurowska
Jest to część głównego szlaku beskidzkiego im. Kazimierza Sosnowskiego. Znajdują się przy nim trzy gorczańskie schroniska.
Trasa zainteresuje przyrodników - umożliwia poznanie dolnoreglowych buczyn i wysokogórskiego boru świerkowego, osiągającego na Turbaczu niemal górną granicę lasu. Świerki porastające najwyższy szczyt w Gorcach cechują się nietypowym pokrojem i występowaniem w niewielkich grupach. Ich korony rozbudowane są od strony zawietrznej (formy sztandarowe). Widoki z grzbietu głównego są wyjątkowo rozległe: od Beskidu Wyspowego, przez Średni, Pasmo Polic, masyw Babiej Góry, Pasmo Podhalańskie po Tatry.
Las na Turbaczu leży poza granicami Parku. Jest mocno eksploatowany przez właścicieli. Wywóz drewna odbywa się drogą, którą biegnie szlak, dlatego w czasie opadów jest błotnisty i trudny do przejścia.
Uwaga:
Z dniem 1.10.2002r. ze względów ochronnych został zlikwidowany czarny szlak z przełęczy Borek na polanę Gabrowską.
®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |