OBIEG WODY W PRZYRODZIE

Specyficzne położenie Ziemi na orbicie wokółsłonecznej, określony czas ruchu wirowego oraz cechy atmosfery ziemskiej powodują, że na naszej planecie możliwe jest występowanie wody w trzech postaciach: ciekłej, gazowej i stałej. Zasoby wody na Ziemi są olbrzymie i wynoszą około 1,4 mld km3. Ilość ta jest prawie stała. Niewielkie ilości wody ubywają z hydrosfery (są to na przykład wody uwięzione w procesach chemicznych podczas powstawania nowych skał lub cząsteczki wody, a właściwie jony tlenu lub wodoru, które po dostaniu się do egzosfery mogą uciekać w przestrzeń kosmiczną). Jednocześnie powstają niewielkie ilości "nowej"  wody. Jest to woda, która powstaje podczas zjawisk wulkanicznych i plutonicznych  (zwana wodą juwenilną) oraz woda, która przybywa na Ziemię wraz z meteorytami lub powstaje w atmosferze w wyniku syntezy wodoru i tlenu. Objętość wody, która powstaje w ciągu roku jest szacowana na około 0,3 km3.

Podział zasobów hydrosfery:

Wszechocean (całość wody morskiej oraz lód morski) obejmuje około 1,37 mld km3, W lodowcach uwięzione jest około 23 mln km3 wody (2/3 zasobów wody słodkiej na Ziemi). Rzeki, jeziora i wody gruntowe zawierają około 5,6 mln km3 wody, a na atmosferyczną parę wodną przypada jedynie 15 tys. km3 wody.

Cykl hydrologiczny:

Obieg wody w przyrodzie jest generowany przez energię słoneczną docierającą do Ziemi oraz przez siłę grawitacji. Obieg wody obejmuje parowanie i transpirację wody, krążenie i skraplanie się pary wodnej w atmosferze oraz spływ wody po powierzchni lądu lub pod ziemią (poprzedzony procesem wsiąkania). Przez atmosferę ziemską przemieszcza się w ciągu roku około 396 000 km3 wody, co powoduje, że woda atmosferyczna wymienia się średnio co 14 dni (26 razy w roku). Cechą charakterystyczną krążenia wody jest jej okresowe zatrzymanie (retencja). Woda może być zatrzymywana w bagnach, jeziorach, pokrywie śnieżnej i lodowcach, a także pod ziemią, jako woda gruntowa lub głębinowa.

Bilans wodny:

Bilans wodny to zestawienie zysków i strat wody na danym obszarze w ciągu roku hydrologicznego (rok hydrologiczny to określenie okresu, kiedy następuje pełny bilans wód w poszczególnych zlewniach. Początek przypada na czas, gdy retencja wodna w zlewni jest najmniejsza, dlatego też jest on różny w różnych strefach klimatycznych. W Polsce rok hydrologiczny zaczyna się 1 listopada).

Uproszczony bilans wodny można przedstawić wzorem:

D + P = E + H

gdzie:
D to dopływ wód powierzchniowych i podziemnych spoza danego obszaru
P to wielkość opadów na dany obszar
E to wielkość parowania i transpiracji na danym obszarze
H to odpływ powierzchniowy i podziemny z danego obszaru

Poszczególne obszary na lądach mogą mieć bilans wodny dodatni, co oznacza, że wielkość opadów jest wyższa niż parowanie i transpiracja. W efekcie na obszarach o dodatnim bilansie wodnym istnieje gęsta sieć rzeczna odprowadzająca do wszechoceanu wodę, która nie wyparowała (np.: Nizina Amazonki). W przypadku ujemnego bilansu wodnego potencjalne parowanie jest większe niż opady, w efekcie na takich obszarach sieć rzeczna jest bardzo skąpa lub nie ma jej wcale (np.: Sahara).

Zlewiska i obszary bezodpływowe:

Całość obszarów lądowych kuli ziemskiej możemy podzielić na zlewiska, czyli obszary z których wody powierzchniowe spływają do poszczególnych mórz i oceanów oraz obszary bezodpływowe, z których wody powierzchniowe nie spływają do Oceanu Światowego.
Powierzchnie zlewisk poszczególnych oceanów przestawiają się następująco:

Obszary bezodpływowe powstają w warunkach suchego klimatu (posiadają najczęściej ujemny bilans wodny) oraz w obniżeniach terenu (kotlinach). Zajmują one około 20% powierzchni lądów, a największym obszarem bezodpływowym jest centralna Eurazja. (patrz mapa poniżej)

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA