BUDOWA GEOLOGICZNA

Pod względem geologicznym Polska leży na styku dwóch wielkich struktur geologicznych. Na wschodzie Polski i Europy znajduje się ogromna powierzchnia i mało zróżnicowana platforma wschodnioeuropejska. Budowa geologiczna zachodnich części Polski i Europy ma charakter mozaikowy, ponieważ w tej części Europy spotkamy wiele niedużych, ale różnorodnych form geologicznych, z których najważniejsze są struktury fałdowe- kaledonidów, hercynidów i alpidów.

PLATFORMA WSCHODNIOEUROPEJSKA

Najstarszą jednostką geologiczną w Polsce st platforma wschodnioeuropejska. Składa się z rozległego fundamentu krystalicznego, który przykrywają młodsze skały osadowe. Te części platformy krystalicznej, w których skały krystaliczne wystają na powierzchni Ziemi, nazywamy tarczami krystalicznymi. Skały krystaliczne budujące platformę tworzyły się w prekambrze. Od tamtej pory gromadzą się na nich warstwami skały osadowe. W części zachodniej platformy (m.in. północno-wschodni obszar Polski) skały krystaliczne zostały sfałdowane i później przykryte skałami osadowymi. W niektórych miejscach, zwłaszcza w obniżeniach, miąższość skał osadowych dochodzi do kilku kilometrów. Na obszarze platformy obejmującym Polskę wyróżnia się trzy obniżenia: nadbałtyckie, podlaskie, nadbużańskie i tle samo wyniesień: Łeby, mazursko- suwalskie, Sławatycz. Zachodnia granica platformy biegnie wzdłuż krawędzi niecki brzeżnej od Kołobrzegu po Przemyśl- linia T-T. Na zachód od tej linii fundament krystaliczny znacznie się obniża, miejscami do 10 km.

STRUKTURY PALEOZOICZNE

W środkowej i zachodniej części Polski wyraźnie zaznaczają się obszary dwóch fałdowań: kaledońskiego i hercyńskiego. Orogeneza kaledońska- sylur, dewon częściowo wypiętrzyła Góry Świętokrzyskie i Sudety. Kolejna orogeneza- hercyńska- przypadała na karbon i perm. Przyniosła ostateczne wydźwignięcie Sudetów. Na przedpolu wzniesień powstało zapadlisko śląsko- krakowskie wypełnione w okresach późniejszych materiałem osadowym- węgiel, piaskowce, wapienie. Góry Świętokrzyskie uległy popękaniu i odmłodzeniu. Intensywne intruzje magmy utworzyły na południu bloki granitowe, które później będą stanowiły trzon krystaliczny Tatr. Wydźwigniecie Sudetów spowodowało łagodne nachylenie terenu na przedpolu w kierunku północno- wschodnim. Tak powstała struktura zwana monokliną przed- sudecką.

STRUKTURY MEZOZOICZNE

Wypiętrzenie Gór Świętokrzyskich i Sudetów spowodowało w środkowej Polsce gigantyczne wgięcie skał i utworzenie niecek geologicznych (od północy): szczecińskiej, łódzkiej, miechowskiej. Po ich wschodniej stronie, na skutek tektonicznych deformacji, powstał pod koniec ery mezozoicznej wał kujawsko- pomorski. Przybrał formę antykliny. Jej wnętrze tworzą skały starsze, a zewnętrze- młodsze. Wydźwignięcie wału było możliwe dzięki wsparciu się popychanych od południa skał o platformę wschodnioeuropejską. Pod wpływem nacisków bocznych, podczas tworzenia się wału , zgromadzone pod powierzchnią pokłady soli kamiennej zostały wyciśnięte ku górze w postaci słupów- wysadów solnych- Kujawy.

Zmarszczenie skał i utworzenie formy wypukłej spowodowało powstanie obniżenia między wałem a platformą. W ten sposób po stronie wschodniej wału powstała niecka brzeżna, zwana także bruzdą polsko- duńską.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA