FORMY RZEŹBY POWSTAJĄCE W WYNIKU DZIAŁALNOŚCI RZEŹBOTWÓRCZEJ WIATRU

FORMA RZEŹBY

CZYNNIK RZEŹBOTWÓRCZY

OPIS FORMY

ZDJĘCIE FORMY

zagłębienia deflacyjne (misy, niecki, rynny itp.)

deflacja

Zagłębienia terenu o różnym kształcie powstające w miejscach intensywnego wywiewania. Są one pogłębiane najczęściej do momentu osiągnięcia poziomu warstw wodonośnych. Powstają wtedy oazy (jeżeli wda jest słodka) lub solniska (szotty), gdy woda jest silnie zmineralizowana.

ostańce deflacyjne

deflacja

Tworzą płaskie wzniesienia otoczone obniżeniami deflacyjnymi

bruk deflacyjny

deflacja

Grubszy materiał zwietrzelinowy, który pozostał na powierzchni ziemi po wywianiu przez wiatr materiału drobniejszego

grzyb skalny

korazja

Ostaniec w kształcie grzyba, o szerokim wierzchołku i wąskiej części dolnej; powstaje wskutek niszczenia przez strumień unoszonego wiatrem piasku wychodni starszego podłoża; najintensywniej niszczona jest część przy podstawie, gdyż tam wiatr unosi najwięcej piasku.

graniaki

korazja

Odłamek skalny o wygładzonych ścianach i 2–3 ostrych krawędziach, oszlifowany wskutek tarcia niesionych przez wiatr okruchów skalnych. Powstaje w strefie peryglacjalnej (na przedpolu lądolodu) oraz na pustyniach żwirowych i kamienistych. Ilość ścian zależy od cech (kierunków) wiatru wiejącego w miejscu powstawania graniaka

jardangi

korazja

Bruzdy i mury skalne, ukształtowane przez korazję eoliczną(uderzanie o skałę okruchów skalnych przenoszonych przez wiatr). Wydłużone, zarysowane w pewnym kierunku, znaczą przeważający kierunek oddziaływania wiatru

zmarszczki wiatrowe (ripplemarki)

akumulacja

Mikroformy charakterystyczne dla powierzchni piaszczystych , stanowiące drobne (do kilku cm) regularne nabrzmienia i bruzdy na powierzchni piasku, przypominające wyglądem fale albo miniaturowe wydmy poprzeczne. Powstają pod wpływem wiatru, podobnie jak wydmy mają łagodną stronę dowietrzną i stromą, osypującą się stronę zawietrzną. Na ich podstawie można określić kierunek wiatru.

wydma barchan

akumulacja

Mają kształt asymetrycznych rogalików, zwróconych wypukłą stroną w kierunku wiatru, a końcami w stronę przeciwną. Barchany powstają w obszarach suchych, pustynnych, pozbawionych roślinności. Ramiona wydmy przesuwają się szybciej niż jej środek ze względu na mniejszą ilość piasku w nich się znajdującą.

wydma paraboliczna

akumulacja

Wydmy z ramionami zwróconymi w kierunku wiatru, powstające w klimacie wilgotniejszym, gdzie końce wydmy są powstrzymywane przez roślinność, a środek wydmy przesuwa się bardziej swobodnie.

wydma poprzeczna

akumulacja

Barchany, lub rzadziej wydmy paraboliczne, łączące się ze sobą ramionami i tworzące długie łańcuchy, prostopadłe do kierunku wiatru

wydma podłużna

akumulacja

Wydma w postaci długiego (do setek kilometrów) wału o przebiegu równoległym do kierunku dominujących wiatrów. Powstaje przez połączenie się barchanów. Barchany są ułożone jeden za drugim. Na zdjęciu obok wydmy podłużne na Marsie.

wydma gwiaździsta

akumulacja

Wydma o wielu ramionach, powstają na obszarach o zmiennym kierunku wiatrów w wyniku połączenia kilku mniejszych wydm.

pokrywy lessowe

akumulacja

Powstają w wyniku osadzenia pyłów niesionych przez wiatr. Less jest skałą zwartą, miękką, porowatą, nie wykazującą warstwowania. Barwa lessu jest żółta lub żółtokremowa. W głębszych partiach profilu widoczne są często niewielkie konkrecje węglanu wapnia nazywane kukiełkami lessowymi, a także podłużne kanaliki będące śladami roślinności, wśród której się on osadzał.