Plutonizmem określamy wszelkie procesy związane z powstawaniem i przemieszczaniem się magmy w skorupie ziemskiej, bez wypływania jej na powierzchnię Ziemi. Powstała magma wnika (intruduje) w nadległe skały i tam zastyga - powstają intruzje magmowe.

Intruzje magmowe dzielimy na zgodne (układające się równolegle do powierzchni strukturalnych w skałach) i intruzje niezgodne (przecinające pierwotne granice warstw skalnych).
Podstawowe typy intruzji to:

• Batolity - olbrzymie intruzje magmowe typu niezgodnego, których dno jest nierozpoznawane dla badań geologicznych. Powstają zazwyczaj podczas ruchów górotwórczych lub tuż po ich ustaniu. Największe batolity zajmują  powierzchnie rzędu setek tysięcy km2.  W Polsce tworzą między innymi masywy karkonoski, strzegomski, tatrzański (batolity te powstały podczas orogenezy waryscyjskiej (hercyńskiej)).
• Dajka - intruzja niezgodna w postaci żył przecinających otaczające warstwy skalne. Mogą  występować pojedynczo lub tworzą  koncentryczne zgrupowania.
• Sill - żyła pokładowa - intruzja zgodna w postaci cienkiej warstwy magmy, która wcisnęła się  miedzy warstwy skalne. Sille najczęściej powstają blisko powierzchni Ziemi
• Lakolit (lakkolit) - intruzja zgodna, między dwoma warstwami skalnymi powstaje soczewka magmy wypukłą ku górze
• Lopolit - intruzja zgodna, między dwoma warstwami skalnymi powstaje soczewka magmy wypukłą ku dołowi
• Fakolit - drobna, soczewkowata intruzja zgodna występująca głównie w przegubach fałdów

Znaczenie zjawisk plutonicznych i intruzji magmowych dla działalności człowieka:

• źródło pozyskania surowców skalnych (granity, gabra)
• źródło pozyskania surowców metalicznych (nikiel, chrom, platyna, złoto, żelazo itp.)
• występowanie wód mineralnych i hydrotermalnych

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA