|
Skały magmowe
Skały magmowe powstają w wyniku krystalizacji magmy, czyli gorącego stopu skalnego.
Proces krystalizacji magmy może zachodzić w różnych warunkach, dlatego też skały magmowe mogą się między sobą znacznie różnić.
Gdy proces krystalizacji odbywa się głęboko w ziemi powstają skały magmowe głębinowe (plutoniczne). Dzieje się to wolno, więc kryształy poszczególnych minerałów mają dużo czasu na krystalizację - powstają duże, widoczne gołym okiem kryształy. Taką budowę skał nazywamy jawnokrystaliczną. Przykładami takich skał są granit, gabro, sjenit czy dioryt.
Natomiast, gdy krystalizacja odbywa się na powierzchni ziemi lub tuż pod tą powierzchnią to powstają skały magmowe wylewne (wulkaniczne). Proces krystalizacji odbywa się szybko, więc poszczególne kryształy są bardzo małe - niewidoczne gołym okiem.
Mówimy, że te skały mają budowę skrytokrystaliczną.
Do tego typu skał zaliczamy bazalt i liparyt.
Do skał magmowych zaliczamy też skały porfirowe, których krystalizacja odbywa się w dwóch etapach. Początkowa krystalizacja odbywa się w głębi ziemi, więc minerały zastygające w najwyższej temperaturze budują duże kryształy. Następnie w wyniku wybuchu wulkanu częściowo wykrystalizowana magma wydostaje się na powierzchnię ziemi, gdzie odbywa się szybka krystalizacja pozostałych minerałów - przybierają one postać skrytokrystaliczną. Przykładem takiej skały jest andezyt i porfir kwarcowy.
|
Granit |
Skały magmowe |
|
|
|
|
Granit (z łaciny granum - ziarno) - najpospolitsza w górnej części skorupy ziemskiej skała głębinowa o jasnoszarej lub różowej barwie, ziarnista, niekiedy o słabo zaznaczonej strukturze porfirowej. W jego skład wchodzą kwarc, ortoklaz, mika dodatkowo w małych ilościach inne skalenie, augit i amfibol. Występuje najczęściej w centralnych częściach dużych łańcuchów górskich, tworząc ogromne masywy, tzw. batolity. Granity wykorzystuje się przede wszystkim w budownictwie. W Polsce często spotykany w Sudetach, eksploatowany m.in. w kamieniołomach w Strzelinie, Strzegomiu i Szklarskiej Porębie.
Gabro |
Skały magmowe |
|
|
|
|
|
Gabro - magmowa skała głębinowa o barwie czarnej lub ciemnozielonej. Zbudowana głównie z plagioklazu i piroksenu oraz oliwinu i amfibolu. Ciasto skalne o wyraźnej, ziarnistej strukturze. Dobrze rozpowszechniona. Znajduje zastosowanie w przemyśle materiałów budowlanych i przy budowie dróg. W Polsce tworzy duże masywy w okolicach Wrocławia (góra Ślęża) i w pobliżu Nowej Rudy.
Dioryt |
Skały magmowe |
|
|
|
|
|
Dioryt - ziarnista magmowa skała głębinowa, o barwie szarej lub ciemnoszarej, składająca się głównie z plagioklazów i amfiboli oraz niewielkich ilości biotytu, kwarcu, piroksenu i innych. Wykorzystywany jest jako materiał budowlany, drogowy oraz dekoracyjny.
Cios bazaltowy |
Skały magmowe |
|
|
|
Źródło: Encyklopedia multimedialna PWN: Ziemia |
|
Bazalt - magmowa skała wulkaniczna, barwy czarnej lub brunatnej (po zwietrzeniu), o strukturze drobnokrystalicznej i teksturze zbitej lub porowatej. Zbudowana głównie z minerałów z grupy krzemianów łańcuchowych, piroksenów (np. augitu: Ca(Mg,Fe2+, Al)2[(Si,Al2O6]), z domieszką plagioklazów. Z bazaltu zbudowana jest skorupa ziemska pod dnem oceanów. Stosowany jako materiał drogowy. Ze stopionego bazaltu można odlewać wyroby, które są odporne na ścieranie oraz działanie kwasów, np. rurociągi do transportu sypkich materiałów lub kule w młynach kulowych.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
