Stałe nachylenie osi Ziemi do płaszczyzny orbity powoduje zmiany w oświetleniu naszej planety. W ciągu rocznego cyklu tych zmian wyróżniamy cztery daty, podczas których oświetlenie Ziemi jest najbardziej charakterystyczne. Są to:

21 marca - dzień równonocy wiosennej
21 (lub 22) czerwca - dzień przesilenia letniego
23 września - dzień równonocy jesiennej
22 grudnia - dzień przesilenia zimowego

Zobacz pozorne drogi Słońca nad horyzontem nad różnymi miejscami na Ziemi.

Zobacz pozorne drogi Słońca widziane od strony zenitu

Oświetlenie Ziemi w dniach równonocy (21 marca i 23 września)

W tych Słońce góruje w zenicie nad równikiem . Półkula północna i południowa są jednakowo oświetlone. Na całej kuli ziemskiej dzień i noc trwają po 12 godzin. W miarę oddalania się od równika maleje wysokość górowania Słońca (o kąt szerokości geograficznej), tak więc na biegunie Słońce góruje na linii horyzontu (wysokość 0°). Na północ od równika Słońce góruje po południowej stronie nieba, a na półkuli południowej po północnej stronie nieba.

Oświetlenie Ziemi w dniu przesilenia letniego (21 czerwca)

W tym dniu Słońce góruje w zenicie nad Zwrotnikiem Raka (23°26'N). Bardziej oświetlona jest półkula północna. Jest tu najdłuższy dzień w roku. Na półkuli południowej jest najdłuższa noc w roku. Na równiku dzień i noc trwają po 12 godzin. Powyżej koła podbiegunowego północnego trwa dzień polarny, a wokół bieguna południowego trwa noc polarna. Na północ od Zwrotnika Raka Słońce góruje po południowej stronie nieba, a na południe od Zwrotnika Raka po północnej stronie nieba.

rys.1.Oświetlenie Ziemi w dniu przesilenia letniego.

Oświetlenie Ziemi w dniu przesilenia zimowego (22 XII)

22XII Słońce góruje w zenicie nad Zwrotnikiem Koziorożca (23°26'S). Bardziej oświetlona jest półkula południowa. Tego dnia jest tam najdłuższy dzień w roku, a na półkuli północnej najkrótszy dzień w roku. Na równiku dzień i rok trwają po 12 godzin. Wokół bieguna północnego trwa noc polarna, a wokół bieguna południowego dzień polarny. Na północ od Zwrotnika Koziorożca Słońce góruje po południowej stronie nieba, a na południe od Zwrotnika Koziorożca po północnej stronie nieba.

rys.2. Oświetlenie Ziemi w dniu przesilenia zimowego.

Strefy oświetlenia Ziemi

Na kuli ziemskiej wyróżniamy trzy strefy oświetleniowe:

- strefa międzyzwrotnikowa - rozciąga się między Zwrotnikiem Raka (23°26'N) a Zwrotnikiem Koziorożca (23°26'S). Nad każdym punktem tej strefy Słońce góruje w zenicie dwa razy w roku (nad zwrotnikami raz w roku). Różnice w długości trwania dnia i nocy są niewielkie: na równiku przez cały rok dzień i rok trwają po 12 godzin, a na zwrotnikach sięgają 3 godzin.

- strefa umiarkowana - rozciąga się między zwrotnikami a kołami podbiegunowymi (66°34') i występuje podwójnie (na obu półkulach). Im dalej od zwrotników tym niższa jest wysokość górowania Słońca i występują większe różnice w długości trwania dnia i nocy.|

- strefa okołobiegunowa - występuje na obu półkulach powyżej kół podbiegunowych. Tylko w tej strefie występuje zjawisko dnia i nocy polarnej (tzn. Słońce nie zachodzi lub nie wschodzi przez co najmniej 24 godziny). Długość trwania dnia i nocy polarnej wydłuża się od 24 godzin na kołach podbiegunowych (w dniach przesileń) do pół roku na biegunach.

rys.3. Strefy oświetleniowe Ziemi

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA