 Sady i owoce - Porzeczka
Najczęściej hodowane porzeczki to czarne, czerwone i białe. Porzeczki czarne są gatunkiem bardzo różniącym się od porzeczek czerwonych i białych. Ich owoce mają smak odrębny, są bardzo bogate w witaminę C. Porzeczki czerwone i białe oprócz barwy niewiele różnią się między sobą. Wszystkie gatunki porzeczek dają bardzo duże plony nawet przy stosunkowo niezbyt starannym pielęgnowaniu.
Wymagania klimatyczne i glebowe oraz nawożenie
Porzeczki są na mróz bardzo wytrzymałe, toteż można je uprawiać nawet w najzimniejszych rejonach północno-wschodnich. Czasami cierpią one jednak od przymrozków, zwłaszcza porzeczki czarne, toteż posadzone w kotlinach nie dają dobrych plonów. Udają się na każdej glebie, byleby była dostatecznie żyzna. Na jałowych piaskach rosną i owocują słabo, ale obfite nawożenie obornikiem i kompostem zapewni dość wysokie plony nawet i w tych warunkach.
Najważniejszym zabiegiem jest utrzymywanie czarnego ugoru przez cały rok. W tym celu niszczymy co pewien czas motykami chwasty pojawiające się na powierzchni gleby, którą na wiosnę przekopaliśmy. Wczesną wiosną lub jesienią przynajmniej raz na trzy lata, a jeszcze lepiej co drugi rok trzeba stosować nawożenie obornikiem lub kompostem. Nawozy mineralne stosujemy co rok w ilości od 2 do 4 kg azotowych, taką samą ilość soli potasowej i 1,5 do 3 kg superfosfatu na każde 100 m2 jagodnika. Sól potasową i superfosfat mieszamy razem i głęboko przykopujemy, nawozy azotowe rozsiewamy na powierzchni już po wiosennym kopaniu i przykrywamy cienką warstwą ziemi. W roku stosowania obornika ilość wysiewanych nawozów mineralnych zmniejszamy o połowę.
Cięcie
Plantację porzeczek zakładamy z sadzonek lub częściej z krzewów dwuletnich, które mają po 4 lub 5 pędów. Pędy te przycinamy krótko, na 2 oczka (5—10 cm). Z oczek wybiją pędy, to znaczy w dwa lata po posadzeniu będziemy mieli 8—10 pędów. Skracamy je wczesną wiosną do połowy, aby spowodować silniejsze rozkrzewienie się rośliny. W trzecim roku wyrasta jeszcze większa ilość pędów — jedne z dolnych części starszych pędów, inne zaś od korzeni. Najsłabsze z nich usuwamy, aby w krzaku nie pozostało więcej niż 12—16 pędów, wśród których będzie mniej więcej równa ilość nowych pędów jednorocznych, pędów dwuletnich, trzyletnich i czteroletnich.
Odtąd nasza praca nad formowaniem polega na utrzymaniu równowagi między pędami jednorocznymi, dwuletnimi, trzyletnimi i czteroletnimi oraz usuwaniu starszych. Co roku wczesną wiosną wycinamy wszystkie pędy starsze niż czteroletnie, a z pędów najmłodszych, czyli jednorocznych, pozostawiamy tylko 3 lub 4 najsilniejsze, a resztę wycinamy. Pędy jednoroczne porzeczek czarnych (3 lub 4), które co roku zostawiamy dla odnowienia krzewu, powinny być skracane tak, aby pozostawiona część miała 40—50 cm wysokości. U porzeczek czerwonych i białych nie należy skracać pędów jednorocznych pozostawionych dla odnowienia krzewu. Pędy porzeczek czerwonych i białych owocują do lat 7 i należy je usuwać dopiero po upływie tego czasu, pozostawiając co roku po 1—2 pędy jednoroczne.
Jeśli mamy ciąć stary i dawno nie cięty krzew porzeczek, to nie możemy usuwać z niego od razu tych wszystkich pędów, które mają po więcej niż 4 lata (porzeczki czarne) lub 7 lat (porzeczki czerwone i białe), ale czynność tę należy rozłożyć na dwa lata, a później już stosować normalne cięcie coroczne.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami
Na porzeczkach występują choroby powodowane przez grzyby. Jeden z nich powoduje tzw. opadzinę liści porzeczek. W większości naszych plantacji porzeczek już w połowie czy w końcu sierpnia widzimy porzeczki białe i czerwone zupełnie pozbawione liści. Ogrodnicy nie przejmują się tym, gdyż owoce zostały już zebrane, a zapominają o tym, że liść to fabryka cukrów. Liście na zdrowych roślinach tworzą jeszcze w sierpniu i we wrześniu dużo cukrów, które nagromadzą się w pędach i korzeniach jako zapasy na przyszłoroczne przyrosty i owoce. Krzewy, z których liście opadły, nie nagromadzą tych zapasów i w przyszłym roku nie dadzą ani dobrych przyrostów, ani wysokiego plonu. Chorobie tej można łatwo zapobiec przez dwukrotne opryskanie porzeczek cieczą bordoską. Pierwsze opryskiwanie stosuje się zaraz po zakończeniu kwitnienia (1-procentowa ciecz bordoską), drugie w 10—12 dni po pierwszym (0,75-procentowa ciecz bordoską).
Zbiór
Porzeczki należą do owoców dość trwałych. Do użytku należy je zrywać wtedy, gdy zupełnie dojrzeją. Porzeczki nawet po osiągnięciu zupełnej dojrzałości można jeszcze przez parę tygodni zostawić na krzewie, zrywając codziennie trochę do zjedzenia. Tylko na przetwory i na wino zrywamy od razu duże ilości.
Odmiany porzeczek
Z porzeczek czarnych najczęściej uprawiane są cztery odmiany, a mianowicie: Rosenthala Czarna, Gigant z Boskoop, Goliat i Neapolitańska Czarna. Wszystkie te odmiany nadają się do uprawy w ogródkach działkowych.
Wśród uprawianych u nas odmian porzeczek czerwonych za najlepsze uchodzą: Holenderska Czerwona, Wspaniała Lakstona, Erstling i Heros.
Holenderska Czerwona jest najbardziej popularna, gdyż dobrze rośnie i owocuje na wszystkich glebach. Najpłodniejszą z porzeczek czerwonych jest odmiana Heros, ale wymaga bardzo żyznej gleby i starannej uprawy.
Wspaniała Lakstona jest odmianą nieco wrażliwą na mróz i na suszę, ale rodzi jagody wysokiej wartości i zasługuje na wypróbowanie.
W Polsce uprawiane są głównie dwie odmiany porzeczek białych, a mianowicie Holenderska Biała i Wersalska Biała. Ich owoce słodkie i bardzo smaczne, są zarówno owocem deserowym, jak i nadają się do wyrobu jasnych, smacznych i aromatycznych win.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
