 Sady i owoce - Truskawka
Truskawka należy do najcenniejszych naszych owoców ze względu na to, że owocuje już w rok po posadzeniu, plony daje obfite i nie zabiera dużo miejsca.
Wymagania klimatyczne i glebowe oraz nawożenie
Truskawki korzenią się płytko i dlatego są bardziej wrażliwe na mróz niż inne rośliny. Czasami nadmarzają, wskutek czego osłabiają się i wydają niewielki plon. Aby do tego nie dopuścić, należy zaraz po pierwszych mrozach w końcu listopada lub na początku grudnia, gdy tylko zamarznie powierzchnia gleby, przykryć całą plantację truskawek słomą, torfem albo resztkami roślinnymi, nie zawierającymi nasion chwastów. Taka okrywa chroni truskawki przed przemarznięciem w czasie ostrej, a zwłaszcza bezśnieżnej zimy.
Niebezpieczne są dla truskawek przymrozki wiosenne, które mogą uszkodzić kwiaty i zmniejszyć owocowanie. Z tego powodu w okolicach, gdzie przymrozki takie zdarzają się często, truskawki nie dają dobrych plonów. Są to rośliny wrażliwe na suszę, toteż udają się w okolicach o dość obfitych opadach, wymagają gleb zasobnych w próchnicę i dość wilgotnych. Nie znoszą lekkich piasków, które szybko wysychają. W razie suszy należy je podlewać.
Truskawki nawozi się podobnie jak krzewy owocowe. Przed założeniem plantacji dajemy dużą dawkę obornika. Prócz tego corocznie nawozimy azotem — dając 2—4 kg nawozu azotowego, oraz potasem — dając 2—4 kg soli potasowej. Nawozy rozsypujemy na wiosnę między rzędami truskawek lub też między poszczególnymi roślinami, przykrywając je płytko. Najlepsze wyniki daje coroczne nawożenie przegniłym obornikiem lub kompostem, który rozrzucamy w międzyrzędziach i płytko przekopujemy. Robimy to w okresie zawiązywania pączków kwiatowych — w sierpniu i na początku września.
Uprawa
Truskawki sadzimy w odległościach 50 na 30 lub 35 cm. Sadzenie truskawek w rzędy na płask jest wygodniejsze, ponieważ ułatwia uprawę gleby i niszczenie chwastów. Najczęściej sadzimy je w sierpniu. Jeżeli po posadzeniu podlewa się je obficie, to czasami wytwarzają wąsy jeszcze tego samego roku. Wąsów tych usuwać nie należy. Jeśli jednak tworzą się kwiatostany, trzeba je bezwzględnie wszystkie zrywać.
W następnym roku truskawki wydadzą już pewien plon, a jednocześnie wytworzą dużo wąsów i nowych roślin. Te nowe rośliny zagęszczą plantację i spowodują znaczne zwiększenie plonu w drugim roku zbiorów. Jeśli chcemy mieć większy plon, dopuszczamy do większego zagęszczenia, tak aby odległości wynosiły 15 cm. Jeśli chcemy mieć większe i piękniejsze owoce, nie zostawiamy roślin bliżej niż 25 cm jedna od drugiej. Pozostałe rośliny i niepotrzebne wąsy usuwamy. Im wcześniej wąs zostanie uszczyknięty, tym mniej się roślina mateczna wysili i wyda owoców.
Latem drugiego roku owocowania niszczymy wąsy i nadliczbowe rośliny, aby nie dopuścić do nadmiernego zagęszczenia. Po trzecim roku owocowania nie powinno się już dalej plantacji utrzymywać, ale założyć w innym miejscu działki nową plantację. Specjalne znaczenie ma ściółka, którą rozkładamy jesienią. Wiosną, gdy gleba zaczyna rozmarzać, należy ściółkę zdjąć, aby liście mogły swobodnie wyrastać.
Późną wiosną, gdy rośliny dobrze się już rozrosną, znowu rozrzucamy między nimi ściółkę. Ma ona teraz inne znaczenie: uniemożliwia wysychanie gleby oraz nie dopuszcza do kiełkowania i rozrastania się chwastów, przez co przyczynia się bardzo do podniesienia plonu. Pamiętać jednak należy, aby rozkładać ściółkę po deszczu lub też po gruntownym podlaniu, żeby gleba była nasycona wodą, gdyż wtedy skuteczność ściółkowania będzie największa. W czasie owocowania ściółka chroni jagody przed zapiaszczeniem. Po zebraniu owoców można ściółkę zdjąć i albo zakompostować, albo przechować do jesieni, kiedy ponownie ją zastosujemy. Po jej zdjęciu musimy co pewien czas niszczyć wyrastające chwasty.
Kwitnienie i owocowanie
Truskawki posadzone wcześnie kwitną czasem w tym samym roku, sadzone zaś późno — kwitną w następnym roku. Kwitnienie najczęściej, ale nie zawsze, doprowadza do owocowania. Są np. takie odmiany truskawek, które mają tylko kwiaty męskie, to znaczy, że kwiaty te mają tylko pręciki, produkujące pyłek. Nie ma w nich słupków, z których po zapyleniu powstaje owoc. Są również inne odmiany truskawek, których kwiaty mają wprawdzie słupki i pręciki, ale słupki te nie mogą być zapylone pyłkiem tego samego kwiatu, lecz pyłkiem z kwiatów innej odmiany truskawek. Jeśli w pobliżu nie ma żadnej innej odmiany, truskawki kwitną, ale nie owocują wcale albo owocują słabo. Jeśli zauważymy, że w naszej plantacji jest wiele takich kwiatów, które nie zawiązują owoców, najlepiej założyć plantację z innych truskawek. Takich odmian truskawek, które mają tylko kwiaty męskie, albo też takich, które muszą być zapylane pyłkiem innych odmian, jest niewiele. Większość dobrych odmian ma kwiaty zbudowane normalnie, zapylające się własnym pyłkiem.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami
Truskawki nie są napastowane przez groźne szkodniki, podlegają one natomiast chorobom wirusowym. Wirusy powodują chorobę truskawek polegającą na tym, że brzegi liści zaczynają blednąć, nawet żółknąć, cała zaś roślina karłowacieje i daje coraz mniejszy plon. Takie rośliny trzeba wyrywać, aby inne się od nich nie zarażały. Jeśli takich roślin jest dużo, trzeba całą plantację zniszczyć i założyć nową, dobierając zdrowe, silne rośliny.
Na truskawkach spotyka się też białą p1amistość liści — chorobę wywoływaną przez grzyb pasożytniczy. Na liściach porażonych roślin pojawiają się jasne, okrągłe plamy, mające wyraźną, czerwonobrązową obwódkę. Takie liście trzeba obrywać i zakopywać.
Zbiory
Truskawki są owocem delikatnym, łatwo ulegającym uszkodzeniom i łatwo psującym się. Należy je zbierać zupełnie dojrzałe, gdyż wówczas są najsmaczniejsze i mają najwięcej witamin.
Odmiany truskawek
Uprawia się u nas wiele odmian truskawek; wymienimy tylko najważniejsze z nich.
Deutsch Evern. Jest to jedna z najwcześniejszych odmian, dlatego bardzo ceniona w ogródkach działkowych. Owoce średniej wielkości, wydłużone, ceglastoczerwone, o różowym miąższu. Odmiana wymaga gleb żyznych i wilgotnych, nie jest wytrzymała na mróz, plony przynosi duże. Jagody cenione jako deserowe i na przetwory.
Zwycięzca. Owoce średnie lub duże, stożkowato-kuliste, czerwone, soczyste. Odmiana nieco późniejsza niż Deutsch Evern, płodna, wymaga gleb żyznych, dobrze nawożonych, rozrasta się szybko i tworzy dużo wąsów.
Hansa. Owoce średniej wielkości, brunatnowiśniowe. Uprawiana na glebach słabszych oraz źle pielęgnowana i nawożona daje niski plon bardzo drobnych owoców. W dobrych warunkach owoce są wyjątkowo smaczne i dlatego wysoko cenione.
Madame Moutot. Odmiana u nas bardzo rozpowszechniona. Owoce duże lub bardzo duże, żebrowane, nieregularne, często spłaszczone. Jakość ich nie jest wysoka, ale ze względu na ich wielkość oraz na wysokie plony, jakie można otrzymać przy dobrym pielęgnowaniu, odmiana ta jest popularna.
Górny Śląsk. Owoce średniej wielkości, walcowato-stożkowate, różowe, o bardzo delikatnym, białym lub jasnoróżowym miąższu. Jest to jedna z najbardziej płodnych truskawek.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
