Skad sie wziela zmiana czasu?
Przyjmuje sie, ze jako pierwszy o potrzebie stosowania czasu letniego pisal Benjamin Franklin. Tyle tylko, ze wielki mysliciel i jeden z ojców zalozycieli Stanów Zjednoczonych napisal o tym humorystycznie. Po prostu Franklin napisal, by ludzie wstawali i kladli sie spac wczesniej.
Potem do sprawy powazniej podszedl Brytyjczyk William Willett. W artykule w broszurze „Waste of Daylight”, wydanej w 1907 r. napisal, ze „marnujemy czas”. Jego pomyslu, by czas zaczac dwukrotnie w roku zmieniac, nie udalo sie w rzadzie brytyjskim przeforsowac. Zatem jako twórce zmiany czasu uwaza sie George’a Vernona Hudsona, który chcial „lepiej wykorzystac dlugie dni lata”.
Zmiana czasu. Zaczeli ja Niemcy
Jako pierwsi czas letni wprowadzili Niemcy. W czasie I wojny swiatowej, 30 kwietnia 1916, w Rzeszy i sojuszniczych Austro-Wegrzech oraz na okupowanych terenach Polski i Balkanów, czas przesunieto o godzine do przodu. Dzien 1 maja rozpoczal sie 30 kwietnia o godzinie dwudziestej trzeciej, a 30 wrzesnia zakonczyl sie o godzinie 1 w nocy. W 1917 roku zmiana nastapila w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzialek). Wówczas wskazówki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzecia i czas letni obowiazywal do nocy z 16 na 17 wrzesnia.
Rok pózniej czas letni wprowadzili Brytyjczycy. Takze 19 marca 1918 roku Kongres Stanów Zjednoczonych wyjasnil podzial na strefy czasowe w USA i wprowadzil na czas trwania wojny obowiazek stosowania czasu letniego w celu oszczednosci paliwa sluzacego do produkcji pradu. Z kolei w 1966 roku Kongres uchwalil Uniform Time Act i wprowadzil po raz pierwszy podczas pokoju mozliwosc korzystania z czasu letniego.
Czas letni i zimowy w Polsce
W Polsce zmiana czasu zostala wprowadzona miedzy I a II wojna swiatowa w 1919 roku, pózniej w czasie II wojny swiatowej, podczas okupacji hitlerowskiej w takich samych terminach, jak w Rzeszy Niemieckiej, nastepnie w latach od 1945 do 1949, od 1957 do 1964, od 1977.
Do 1995 roku czas letni w Polsce byl odwolywany w ostatnia niedziele wrzesnia (a wprowadzany w ostatnia niedziele marca). Wczesniej dni zmiany czasu w Polsce byly oglaszane w „Monitorze Polskim”. Na przyklad w 1964 zmiana czasu na letni nastapila dopiero 31 maja, a na zimowy 27 wrzesnia.
Kto nie zmienia czasu i kiedy przestaniemy go zmieniac w Polsce?
Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesieciu krajach na swiecie (miedzy innymi prawie we wszystkich panstwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzaja Islandia, Rosja i Bialorus. W roku 2018 Unia Europejska przeprowadzila internetowa ankiete, w której zdecydowana wiekszosc ankietowanych opowiedziala sie za zaprzestaniem zmian czasu. W marcu 2019 Parlament Europejski zatwierdzil przepisy znoszace zmiane czasu w panstwach unijnych od roku 2021.
Na razie w Polsce – choc duzo sie o tym mówi – ostateczna likwidacja zmiany czasu, obowiazujacej nieprzerwanie od 1983 roku, nie zostala zatwierdzona. Czas przestaniemy zmieniac, ale kiedy, tego nie wiadomo.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
