W Wielka Sobote w Kosciele katolickim przez caly dzien trwa swiecenie pokarmów i adoracja Chrystusa zlozonego do grobu. Zgodnie z polskim obyczajem przy symbolicznym grobie czuwa warta - ministranci, harcerze, niekiedy strazacy w galowych mundurach.
Tego dnia nie tylko katolicy przychodza do kosciolów z koszykami wypelnionymi jajkami, chlebem, wedlina; w tzw. swieconym lub inaczej swieconce sa tez sól, czasem ciasta czy slodycze, bukszpanowe galazki i bardzo czesto baranek - symbol zmartwychwstalego Jezusa. Ksieza swieca te pokarmy, które sa przeznaczone na swiateczny stól. Tym samym w Kosciele katolickim konczy sie czas postu.
Do wieczora nie sprawuje sie mszy swietych, bardzo popularny jest za to zwyczaj odwiedzania Grobu Panskiego. We wczesnym chrzescijanstwie byl to dzien ciszy i postu z powodu zaloby apostolów.
Tego dnia nie tylko katolicy przychodza do kosciolów z koszykami wypelnionymi jajkami, chlebem, wedlina; w tzw. swieconym lub inaczej swieconce sa tez sól, czasem ciasta czy slodycze, bukszpanowe galazki i bardzo czesto baranek - symbol zmartwychwstalego Jezusa. Ksieza swieca te pokarmy, które sa przeznaczone na swiateczny stól. Tym samym w Kosciele katolickim konczy sie czas postu.
Wieczorem rozpoczynaja sie obchody Wigilii Paschalnej — w mysl przepisów liturgicznych jej ceremonie naleza juz jednak do Niedzieli Zmartwychwstania Panskiego. Konczy sie adoracja przy Grobie Panskim. Najswietszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum, a umieszczana w niektórych grobach figure Chrystusa zdjetego z krzyza nalezy przykryc bialym plótnem; obok pojawia sie posag Chrystusa zmartwychwstalego.
W kosciele gasna swiatla, bo wigilia jest oczekiwaniem na zmartwychwstanie Chrystusa. Bogata liturgia Wigilii Paschalnej, stanowiacej centralny fragment Triduum, sklada sie z czterech czesci. Obchody zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rozpoczynaja sie po zapadnieciu zmroku. Tym silniejsza wymowe zyskuje obrzed tzw. liturgii swiatla. Przed kosciolem rozpala sie ognisko, którego plomienie zostaja poswiecone przez kaplana, ubranego w biale szaty. Nastepnie od poswieconego ognia zapala sie paschal (duza swiece), symbolizujacy Chrystusa, czyli Swiatlosc swiata, co ma uzmyslawiac, ze dokonala sie Pascha, przejscie z mroku do jasnosci, ze smierci do zycia.
W uroczystej procesji paschal zostaje wniesiony do swiatyni i umieszczony w ozdobnym swieczniku. Po trzykrotnym spiewie kaplana: "Swiatlo Chrystusa" i odpowiedzi wiernych: "Bogu niech beda dzieki" — zgromadzeni moga zapalic swoje swiece. Liturgia swiatla konczy sie odspiewaniem tzw. Oredzia Paschalnego, czyli modlitwy dziekczynno-uwielbiajacej, która wyslawia laske zbawienia.
Liturgia slowa Wigilii Paschalnej jest wyjatkowo rozbudowana. W pelnej wersji sklada sie ona z dziewieciu czytan, przeplatanych psalmami i modlitwa. Pierwsze siedem czytan pochodzi ze Starego Testamentu. Przypominaja one wazne momenty w calej historii zbawienia - opis stworzenia swiata, zachowanie Abrahama, od którego Bóg zazadal ofiary z syna, oraz przejscie przez Morze Czerwone. O wielkiej milosci Boga, zawarciu przymierza i skutecznosci slowa Bozego mówia urywki Ksiegi proroka Izajasza. Fragment Ksiegi Barucha zawiera pouczenia, których respektowanie zapewnia pokój na wieki. Cykl czytan starotestamentowych konczy sie boza obietnica oczyszczenia i przemiany czlowieka.
W tym momencie zapala sie swiatla na oltarzu, uderza sie w dzwony, a celebrans intonuje hymn "Chwala na wysokosci Bogu". Po nim nastepuje czytanie z Listu sw. Pawla do Rzymian, który mówi o tym, ze chrzest zapewnia wiernym uczestnictwo w smierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Po radosnym Alleluja, odspiewanym po raz pierwszy od 40 dni, czytany jest tekst Ewangelii o pustym grobie. Liturgie slowa zamyka homilia.
Kolejna, trzecia czesc uroczystosci Wigilii Paschalnej, poswiecona jest tajemnicy sakramentu chrztu. Liturgie chrzcielna poprzedza odspiewanie Litanii do Wszystkich Swietych, która podkresla jednosc Kosciola. Celebrans poswieca wode chrzcielna — tradycja zaleca, aby dokonalo sie to przy wlozeniu paschalu do naczynia z woda; tekst blogoslawienstwa przypomina odradzajaca moc wody. Teraz dokonac mozna obrzedów chrztu — pierwotny Kosciól udzielal tego sakramentu tylko w czasie Wigilii Paschalnej.
Na pamiatke chrztu neofitom dawano zastygle krople wosku splywajacego z paschalu; pózniej z wosku wyrabiano medaliki z wyobrazeniem baranka — tzw. agnuski. Wszyscy zgromadzeni w swiatyni odnawiaja przyrzeczenia chrzcielne: wyznaja swa wiare i wyrzekaja sie szatana. Zostaja oni równiez pokropieni woda swiecona. Liturgie chrzcielna konczy modlitwa wiernych.
Przebieg liturgii eucharystycznej nie odbiega w swym zasadniczym ksztalcie od normalnej mszy swietej. Uroczystosci Wigilii Paschalnej koncza sie komunia swieta i uroczystym blogoslawienstwem. Slowa rozeslania wzbogaca sie o dwukrotne Alleluja. Ostatnim akcentem jest wezwanie do udzialu w procesji rezurekcyjnej, która w warunkach polskich bywa przenoszona na niedzielny poranek. (PAP)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
