Wielki Piatek w Kosciele katolickim jest jedynym dniem w roku, w którym nie odprawia sie mszy sw.; to dzien najglebszej zaloby w Kosciele. Wyraza ja liturgia Wielkiego Piatku, która jest pamiatka meki i smierci Jezusa Chrystusa na krzyzu.
Centrum liturgii wielkopiatkowej jest uroczysta adoracja krzyza - adoracja Syna Bozego, który oddal zycie za zbawienie wszystkich ludzi.
W kosciolach katolickich przygotowuje sie Groby Panskie i odwiedza je. Nie odprawia sie w tym dniu mszy sw., jedynie po poludniu celebrowane jest nabozenstwo, podczas którego spiewa sie piesni o krzyzu i tajemnicy Komunii Swietej. Czytane sa odpowiednie fragmenty Pisma Swietego.
Bywa tez, ze odtwarzane jest cale kalwaryjskie misterium Meki Panskiej, po którym wierni czuwaja przy symbolicznym Grobie Jezusa az do Wielkiej Nocy.
Nabozenstwo wielkopiatkowe rozpoczyna sie liturgia slowa, w której naczelne miejsce zajmuje opis Meki Panskiej wedlug sw. Jana. W tym dniu wierni koncentruja sie na rozwazaniu biblijnego opisu Meki Panskiej i smierci Chrystusa na Krzyzu, a nastepnie na adoracji i uczczeniu Krzyza Swietego. Liturgia podkresla bardziej chwale odkupienia przez Krzyz niz ponizenia przez Meke.
W uroczystej modlitwie powszechnej Kosciól stara sie w tym dniu pamietac o wszystkich. W sposób szczególny wierni modla sie o zachowanie pokoju na swiecie, za starszych braci w wierze (Zydów) oraz rzadzacych panstwami.
Wielki Piatek jest w calej Polsce dniem skupienia, powagi, wzmozonej poboznosci i gorliwych praktyk religijnych. Jest takze dniem scislego postu. Zgodnie z zaleceniami Kosciola, nalezy zrezygnowac w tym dniu nie tylko z jedzenia potraw miesnych, ale równiez zachowac post co do ilosci spozywanych pokarmów: tylko raz w ciagu dnia mozna zjesc do syta.
Niektóre bardzo pobozne osoby przez caly ten dzien dobrowolnie wstrzymuja sie od jedzenia i picia lub pija tylko czysta wode i spozywaja troche suchego chleba.
W ostatnich latach na ulicach wielu polskich miast odprawiane jest nabozenstwo Drogi Krzyzowej. W Warszawie Droga Krzyzowa rozpocznie sie o godz. 20 i przejdzie ulicami Starego Miasta.
Pierwsze liturgiczne obchody Wielkiego Piatku odnotowac mozna w starozytnej Jerozolimie. Wierni gromadzili sie przed wschodem slonca przed kolumna biczowania, a pózniej przy grobie, by adorowac drzewo Krzyza.
W odniesieniu do Rzymu pierwsze opisy celebracji Wielkiego Piatku pochodza z VII w. Pierwszy typ liturgii sprawowany byl przez papieza w kosciele sw. Jana Jerozolimskiego i obejmowal odczytanie opisu Meki Panskiej wg sw. Jana, modlitwe powszechna i procesje z relikwiami krzyza.
Drugi typ liturgii byl sprawowany w licznych kosciolach prezbiterialnych, obejmowal lekture Pisma, adoracje krzyza i komunie sw., konsekrowana wczesniej. Ten typ liturgii upowszechnil sie w sredniowieczu w calej Europie.
W pózniejszych wiekach upowszechnilo sie przenoszenie Najswietszego Sakramentu do grobu Panskiego. W XIX wieku na terenach dawnej Rzeczypospolitej groby Panskie w kosciolach zaczely nabierac takze patriotycznego wymiaru.
Wielki Piatek to jeden z dwóch dni w kalendarzu liturgicznym, kiedy wiernych obowiazuje post scisly. To szczególny rodzaj pokuty i zadoscuczynienia. Oprócz Wielkiego Piatku post scisly obowiazuje jeszcze w Srode Popielcowa. Wierni maja tego dnia powstrzymac sie od spozywania pokarmów miesnych, a takze ograniczyc sie do spozycia jednego posilku do syta i dwóch niepelnych. Post scisly obowiazuje wszystkich pelnoletnich do rozpoczecia 60. roku zycia. (PAP)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
