Sroda Popielcowa rozpoczyna okres Wielkiego Postu - czas rozwazania Tajemnicy Meki i Smierci Chrystusa. W tym dniu wierni przyjmuja na swoje glowy popiól - znak podjecia wielkopostnej pokuty i nawrócenia. Pan Bóg przypomina o tym przez proroka Joela: "Nawróccie sie do Mnie calym swym sercem, przez post i placz, i lament. Rozdzierajcie jednak serca wasze, a nie szaty! Nawróccie sie do Pana Boga waszego! On bowiem jest laskawy, milosierny, nieskory do gniewu i wielki w laskawosci, a lituje sie na widok niedoli" (Jl 2, 12-13). Tekst ten mówi nie tylko o potrzebie nawrócenia i pokuty, ale takze o niezmierzonym milosierdziu Boga i Jego gotowosci do przebaczenia. Pelne ufnosci zwrócenie sie ku Bogu, który kocha grzesznika, jest juz odwróceniem sie od zla, a na pewno jest poczatkiem nawrócenia.
Obecny obrzed poswiecenia i nalozenia na glowe popiolu w Srode Popielcowa laczy dwie rózne tradycje istniejace w pierwszych wiekach chrzescijanstwa.
Od najdawniejszych czasów praktykowany byl w Kosciele zwyczaj nakladania na publicznych grzeszników pokuty. Od VII wieku mial on miejsce w srode poprzedzajaca pierwsza niedziele Wielkiego Postu. Za ciezkie grzechy, zwlaszcza publiczne, jak odstepstwo od wiary, swiadome zabójstwo, zlamanie przysiegi malzenskiej (cudzolóstwo), obowiazywala publiczna pokuta. Pokutnicy zbierali sie w swiatyni, oskarzali sie wobec zebranych ze swoich win, przywdziewali wlosiennice, a kaplani posypywali ich glowy popiolem. Po odmówieniu odpowiednich modlitw biskup (lub w jego imieniu kaplan) mówil do nich: "Oto wypedzamy was teraz z obrebu kosciola z powodu grzechów i zbrodni waszych" i wyprowadzal ich ze swiatyni. To wyprowadzenie pokutników poza mury swiatyni mialo byc ostrzezeniem dla pozostalych wiernych i podkreslalo prawde, ze grzech ciezki nie tylko obraza Boga, ale wyklucza ze spolecznosci Kosciola. Uroczyste pojednanie pokutników z Bogiem i Kosciolem nastepowalo w godzinach porannych w czasie Mszy sw. w Wielki Czwartek.
Od X wieku praktyka pokuty publicznej zaczyna powoli zanikac. W liturgii pozostal po niej tylko obrzed posypania glów popiolem. Papiez Urban II (+1099) polecil nakladac popiól na glowe wszystkich wiernych, aby przypomniec im o kruchosci zycia ludzkiego, przemijaniu, potrzebie pokuty i nawrócenia.
Przy posypywaniu glów popiolem kaplan moze uzywac zamiennie jednej z dwóch formul. Pierwsza, dawna, ale wciaz jeszcze uzywana, wzieta jest z Ksiegi Rodzaju i brzmi: "Pamietaj czlowieku, ze prochem jestes i w proch sie obrócisz" (Rdz 3, 19).
Druga formula, nowa, ma wyraznie aspekt duszpasterski. Zostala wypowiedziana przez samego Jezusa Chrystusa: "Nawracajcie sie i wierzcie w Ewangelie" (Mk 1, 15). Bóg nie chce smierci grzesznika, ale zeby sie nawrócil i zyl (por. Ez 33, 11). Nawrócic sie - znaczy wyrzucic grzech z mysli i z serca i wrócic do Boga. Oznacza to równiez stala pamiec, ze Bóg zawsze jest gotowy przebaczyc, bo jest bogaty w milosierdzie. W akcie przebaczenia objawia sie najpelniej Jego milosierna milosc do czlowieka.
Kazda z tych formul ma swoja wymowe. Pierwsza - dosadna, uczy realizmu i zmusza do refleksji nad zyciem czlowieka. Druga - zacheca do prawdziwej pokuty i odmiany zycia w duchu Ewangelii. Obrzed posypania glów popiolem rozpoczyna wielkie dzielo odnowy zycia.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
