 Ważne daty w historii Chorwacji
2500 p.n.e. Naczynie w kształcie gołębia, kultura Vućedol, świadczy o neolitycznym osadnictwie w regionie.
OKRES KLASYCZNY
IV w. p.n.e. Grecy osiedlają się na wybrzeżu, żyją pokojowo z miejscowymi lliriami.
I w. p.n.e. Założenie rzymskiej kolonii llliricum, później podzielonej na Dalmację (płd.) i Panonię (płn.).
300 n.e. Rzymski cesarz Dioklecjan wznosi pałac wSpalatum (Split).
365 Upadek cesarstwa rzymskiego. Konstantynopol siedzibą Kościoła wschodniego (prawosławnego). Wizygoci, Wandalowie i Awarowie pustoszą region.
VII w. Plemiona słowiańskie zajmują Bałkany. Chorwaci osiedlają się w Dalmacji i Panonii, ok. 910 Książę Tomisław koronowany na króla Chorwacji.
PANOWANIE WĘGIERSKIE
1089 Śmierć króla Dymitra Zwonimira wyznacza koniec niepodległości Chorwacji. Najazd Węgrów początkiem ich ponad 400-letniego panowania.
1094 Założenie biskupstwa w Zagrzebiu.
1102 Pacta conventa dają Chorwacji autonomię pod rządami Węgrów, z własnym banem i saborem.
DOMINACJA WENECJI
1126 Zburzenie Biogradu przez Wenecjan początkiem dominacji Wenecji w basenie Morza Adriatyckiego.
1202 Złupienie Zadaru podczas czwartej krucjaty.
1238 Zburzenie katedry w Zagrzebiu przez Mongołów. Wygnanie Beli IV z węgierskiej Chorwacji do Trogiru.
1320-1330 Wenecjanie zajmują Split, Trogir i Pulę.
TURCY OSMAŃSCY
1389 Bitwa na Kosowym Polu między Serbami a Turkami, początek upadku Serbii.
1493 Bitwa na Krbavskim Polu z tureckim najeźdźcą kończy się rzezią chorwackiej szlachty.
1526 Bitwa pod Mohaczem: całkowite rozbicie armii węgierskochorwackiej. Turcy zajmują Chorwację, pozostawiając tylko Reliquiae Reliquiarum - „resztki resztek".
PANOWANIE HABSBURGÓW
1527 W Cetynie (Cetinski Sabor) chorwacka szlachta ofiarowuje koronę arcyksięciu Ferdynandowi Austriackiemu - początek 400-letniego panowania Habsburgów.
1566 Oblężenie Sigetu. Ban Nikola Śubić Zrinski bohatersko broni miasta przez Turkami.
Lata 60. i 70. XVI w. Vojna Kraj i na, czyli Pogranicze Wojskowe, ustanowione przez Austriaków w płd. Chorwacji dla obrony przed Turkami.
1593 Turcy odparci w bitwie pod Sisakiem (na płd. od Zagrzebia) - zwrot w wojnach turecko-chorwackich.
1630 Statuta Valachorum (statuty wołoskie) zezwalają prawosławnym Serbom i Wołochom na osiedlanie się w Krajinie jako wolnym chłopom, zapewniając im swobodę wyznania w zamian za służbę wojskową.
1671 Stracenie przywódców rodów Zrinskich i Frankopanów za spisek przeciwko władzy Habsburgów.
1699 Pokój w Karłowicach (ob. Sremski Karlovci) łączy Chorwację i Węgry pod władzą Habsburgów.
FRANCUSKA ILLIRIA
1797 Francuzi okupują Wenecję. Dalmacja przyłączona do napoleońskich Prowincji llliryjskich.
1815 Kongres wiedeński: po upadku Napoleona Dal-macja włączona do cesarstwa austriackiego.
POCZĄTKI RUCHU NARODOWEGO
1848 Wiosna Ludów. Josip Jelaćić zostaje banem Chorwacji i powstaje przeciwko Węgrom.
1861 Ante Starcević zakłada Partię Prawa, przeciwstawiając się idei jugoslawizmu, propagowanej przez jego oponenta, biskupa Strossmayera.
1867 Cesarstwo Austriackie przekształcone w Austro-Węgry.
1883-1903 Panowanie Karoly'a Khuen-Hederva-ry'ego; jako ban Chorwacji popiera interesy Węgier.
1905-1906 Koj wybory w Dalmal
I WOJNA ŚWIATOWA I KRÓLESTWO SHS
1914 Zabójstwo ARCYKSIĘCIA FERDYNANDA W SARAJEWIE wciąga CHORWACJĘ W I WOJNIE PO STRONIE AUSTRO0WĘGIER.
1916-1917 powstaje komitet Jugosłowiański w celu wynegocjonowania z Serbami utworzenia wspólnego państwa południowych Słowian (Jugosławii)
1918 Serbski książe Aleksander proklamuje w Belgradzie powstanie Królestwa serbów, Chorwatów i Słoweńców(SHS)
1921 Konstytucjaw Vidovdan ustanawia powstanie scentralizowanego państwa ze stolicą w Belgradzie.
1928 Zabójstwo Stjepana Radicia popularnego przywódcy Chorwackiej ludowej partii Chłopskiej. Król Aleksander wprowadza królewską dyktaturę.
1934 Zabójstwo króla Aleksandra w Marsylii, częściowo inspirowane przez nowych chorwacki ruch faszystowski ustaszów, kierowany przez Ante Pavelicia.
1939 Regent Jugosławii, książę Paweł nadaje Chorwacji autonomię w granicach Jugosławii.
II WOJNA ŚWIATOWA
1941 Niemcy najeżdżają Chorwację. Ustasze pod wodzą Pavelicia przejmują władzę. Proklamowanie Niezależnego Państwa Chorwackiego (NDH).
1942-1943 Josip Broz-Tito i jego komunistyczni partyzanci planują utworzenia Jugosławii jako federacji 6 państw i powołują Komitet Wyzwolenia Jugosławii.
1944 Alianci popierają Titę.
1945 Partyzanci wkraczają do Zagrzebia. Żołnierze NDH wymordowani pod Bleiburgiem. Chorwacja republiką w federacyjnej Jugosławii Tity.
KOMUNISTYCZNA JUGOSŁAWIA
1946 Proces arcybiskupa Zagrzebia, Stępinaca, oskarżonego o wspieranie NDH. Arcybiskup umiera w więzieniu w 1960 r.
1948 Konflikt ze Stalinem i rozdźwięk między Jugosławią a pozostałymi państwami bloku wschodniego.
1966 Początek Chorwackiej Wiosny.
1968 Savka Dabćebić-Kućar, przywódca Chorwackiej Wiosny, zostaje przywódcą partii komunistycznej w Chorwacji.
1971 Chorwaccy przywódcy odsunięci od władzy, którą przejmują partyjni konserwatyści.
1980 Śmierć Tity. Przewodnictwo republiki mają obejmować kolejno wszystkie federacyjne kraje. 1987 Albańczycy z Kosowa domagają się statusu republiki; w Serbii obejmuje władzę Slobodan Milośević.
1989 Zdławienie separatystycznych tendencji Kosowa.
ROZPAD JUGOSŁAWII
1990 Wybory z udziałem wielu partii w Chorwacji i Słowenii kładą kres rządów komunistów. Franjo Tudjman i jego Chorwacka Wspólnota Demokratyczna (HDZ) przejmują władzę.
1990 Serbskie powstanie separatystyczne w Kninie w płn. Dalmacji, popierane przez Milośevicia i jugosłowiańską armię.
1991 Chorwacja ogłasza niepodległość. Ostrzał Dubrownika. Upadek Vukovaru. Milośević zgadza się na zawarcie pokoju.
1992 Unia Europejska uznaje Chorwację. Zgodnie z planem Vance'a wkraczają siły pokojowe ONZ.
1998 Akcja Burza (Oluja) - siły chorwackie wypierają Serbów z Republiki Serbskiej Krajiny. 150 tys. Serbów opuszcza Krajinę.
1999 Śmierć Tudjmana.
2000 Władzę przejmuje koalicja centrolewicowa.
2001 Milośević (z Serbii) oraz dwaj chorwaccy generałowie wśród oskarżonych o zbrodnie wojenne. Gen. Janko Bobetko, unika procesu z powodu stanu zdrowia; umiera w 2003 r.
2003 Chorwacja deklaruje akces do Unii Europejskiej.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
