Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografia

Gandhi Mohandas Karamchand

Gandhi Mohandas Karamchand, przydomek Mahatma [‘wielki duchem’], ur. 2 X 1869, Porbandar (stan Gudźarat), zm. 30 I 1948, Delhi,
przywódca indyjskiego ruchu narodowego, prawnik.
Kalendarium
2 X 1869
urodził się w Porbandar (stan Gudźarat)
1888
rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Londyńskim
1893–1909
przebywał w południowej Afryce
1915
powrócił do Indii
1919
został przywódcą Indyjskiego Kongresu Narodowego
1922–24 i 1930–31
aresztowany za działalność polityczną przez angielskie władze w Indiach
1930
przewodził tzw. marszowi solnemu
1946–47
działalność mająca pogodzić muzułmanów i hindusów
30 I 1948
zamordowany w zamachu w Delhi
Urodził się 2 X 1869 w Porbandar (stan Gudźarat). Rodzina Gandhiego należała do warny wajśjów i podkasty banijów (kupców) zw. Modh (kasty hinduskie), ojciec był premierem księstwa Porbandar. Jako trzynastoletni chłopiec Gandhi został ożeniony z rówieśnicą Kasturbai. W 1888 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Londyńskim. Początkowa fascynacja powierzchownymi aspektami angielskiej kultury ustąpiła i dalszy pobyt w Londynie dopomógł samookreśleniu się Gandhiego jako wyznawcy hinduizmu i indyjskiego patrioty.
Działalność publiczna
W 1891 wrócił do Indii. Nieśmiały Gandhi nie sprawdził się jako adwokat w bombajskim sądzie. W 1893 przyjął propozycję pracy w indyjskiej firmie w Natalu (południowa Afryka). Upokorzenia, jakich doznał w drodze do Pretorii, wpłynęły na decyzję o obronie swojej godności. W Pretorii rozpoczął działalność publiczną na rzecz uzyskania przez mniejszość indyjską pełni praw obywatelskich. Zdając sobie sprawę z konieczności zmiany mentalności po obu stronach, Gandhi zorganizował 1899 pododdział sanitariuszy i zgłosił się na ochotnika do udziału w działaniach wojennych przeciwko Burom, sądząc, że w ten sposób zmieni się wyobrażenie białych o Indusach. W 1904 zaczął wydawać tygodnik „Indian Opinion”. Korespondencja z L. Tołstojem dotycząca działania bez przemocy utwierdziła Gandhiego w przekonaniu o słuszności tej metody. W 1906 ponownie uczestniczył jako sanitariusz w wojnie z Zulusami. Poruszony ich nędzą i dyskryminacją, odniósł to do położenia niedotykalnych (haridźan) w Indiach i jako zadośćuczynienie ślubował ubóstwo i osobistą wstrzemięźliwość. W 1907 przyjęto w Natalu ustawę o rejestracji Azjatów. Gandhi wezwał swych ziomków do bojkotu oraz do gotowości poniesienia wszelkich konsekwencji oporu. W rezultacie dwukrotnie znalazł się w więzieniu. Tak narodziła się satjagraha — metoda walki bez użycia przemocy. W 1909 Gandhi udał się do Wielkiej Brytanii, by zdobyć przychylność opinii publicznej dla swojej działalności. Po powrocie 1910 założył Farmę im. L. Tołstoja, która miała dać oparcie rodzinom aktywistów ruchu, gdy ci przebywali w więzieniu. Przywrócenie przez rząd podatku nałożonego na robotników indyjskich pragnących pozostać w południowej Afryce po wygaśnięciu kontraktu, zakaz dalszej imigracji i uznanie za legalne jedynie małżeństw chrześcijańskich wywołało radykalizację nastrojów. Gandhi zorganizował masowe akcje protestacyjne, za które ponownie trafił do więzienia. Okazały się one jednak skuteczne i 1914 zostało podpisane porozumienie z władzami brytyjskimi przyznające prawa ludności indyjskiej.
Przywódca Indyjskiego Kongresu Narodowego
W 1915 powrócił triumfalnie do Indii. Za radą swego mistrza G.K. Gokhalego spędził rok podróżując po kraju. Założył też swoją pierwszą aśramę (rodzaj eremu) koło Ahmadabadu nad rzeką Sabarmati. Nawoływał elity indyjskie do odrzucenia obcych wzorców kulturowych i obyczajowych i do utożsamienia się z indyjskim chłopstwem. Przyczyniło się to do przekształcenia elitarnego Indyjskiego Kongresu Narodowego w organizację masową. W 1917 Gandhi przeprowadził akcję nieposłuszeństwa obywatelskiego na rzecz chłopów z Ćamparanu w Biharze wyzyskiwanych przez brytyjskich plantatorów indyga. Gdy 1919 Brytyjczycy przedłużyli ograniczenia swobód wprowadzone na czas wojny, zaproponował rozpoczęcie strajku powszechnego. Spotkało się to z masowym odzewem i niestety z aktami przemocy z obu stron. Kulminacją była masakra sikhów w ogrodzie Dźaljanwala w Amritsarze. Gandhi odwołał strajk, ale wezwał do bojkotu wszystkiego, co brytyjskie. Władze odpowiedziały reformami przekazującymi Indusom niektóre ministerstwa rządów w prowincjach; Gandhi odwołał bojkot i zaproponował Kongresowi przyjęcie polityki współpracy, jednak pod naciskiem środowisk żądających dla Indii statusu dominium powrócił do idei ruchu odmowy współpracy. Nawoływał do używania samodziałów zamiast tkanin brytyjskich i uczestniczył w paleniu brytyjskiej odzieży, wzywał do rezygnacji z godności nadanych przez Brytyjczyków i z nauki w szkołach zorganizowanych wg brytyjskiego systemu. W 1922 wezwał do obywatelskiego nieposłuszeństwa w dystrykcie Bardoli koło Bombaju, gdy jednak w miejscowości oddalonej o ponad 2 tysiące kilometrów manifestujący tłum podpalił komisariat, odwołał kampanię. Został aresztowany, zwolniono go po 2 latach; rozczarowany polityką poświęcił się poprawie stosunków hindusko-muzułmańskich, uznając to za warunek samostanowienia. Podjął ścisły post w intencji zgody obu religijnych wspólnot. Trwający 21 dni post nie przyniósł wprawdzie konkretnych rezultatów, jednak Gandhi stał się niekwestionowanym autorytetem dla wszystkich najważniejszych polityków indyjskich.
Walki o niepodległość
Napięcie w kraju i grono zwolenników zbrojnej walki o niepodległość rosło. W 1930 Gandhi, pragnąc zapobiec eskalacji przemocy, ogłosił kampanię łamania rządowego monopolu na warzenie i handel solą. W marcu na czele 78 ochotników wyruszył z aśramy Sabarmati do odległego o 385 km Dandi, aby tam demonstracyjnie pozyskać sól z wody morskiej; 24-dniowy marsz odniósł olbrzymi sukces, wpływy z podatków zaczęły spadać, autorytet administracji i policji mocno ucierpiał. Gandhi został aresztowany, ale już II 1931 prowadził z wicekrólem Indii, lordem E.M. Irwinem, rozmowy będące początkiem zmiany relacji między Brytyjczykami a Indusami. W sierpniu udał się do Londynu jako jedyny przedstawiciel Kongresu na rozmowy okrągłego stołu, został także przyjęty na dworze królewskim. Powracającego Gandhiego witano w Bombaju jak zwycięzcę. W tydzień później znalazł się jednak w więzieniu, bowiem konserwatyści, którzy zdobyli większość w rządzie brytyjskim, zaostrzyli politykę wobec Indii. W więzieniu dojrzała w nim decyzja o podjęciu postu aż do śmierci — w proteście przeciwko uznaniu hinduskiej praktyki społecznej niedotykalności za podstawę do stworzenia osobnego elektoratu dla tzw. niedotykalnych. Obudziło to w świadomości kastowych hindusów poczucie grzechu, za który Gandhi uważał dyskryminację niedotykalnych. W rezultacie udostępniono im tysiące świątyń i studni. Po zwolnieniu z więzienia 1933 poświęcił się utrwalaniu tej zdobyczy oraz propagowaniu idei tkania samodziałów, szkolnictwa podstawowego, języka hindi jako narodowego oraz powtórnych małżeństw niedorosłych wdów; prowadził także działalność w Partii Kongresowej.
W obliczu II wojny światowej opowiedział się przeciw A. Hitlerowi i uznał konieczność oporu zbrojnego, nie zaakceptował jednak wciągnięcia Indii bez ich zgody do wojny. 7 VIII 1942 Ogólnoindyjski Komitet Partii Kongresowej uchwalił skierowaną do Brytyjczyków rezolucję Opuścić Indie. Przywódcy Kongresu znaleźli się w więzieniu, kraj ogarnęła przemoc. Rząd obarczył odpowiedzialnością Gandhiego, ten w odpowiedzi rozpoczął trwający 3 tygodnie post, który doprowadził go prawie do śmierci.
Niepodległość Indii, zamachy
Po wojnie nowe władze brytyjskie były gotowe rozmawiać o samostanowieniu Indii. Utworzenia Pakistanu żądała Liga Muzułmańska. Gandhi był przeciwnikiem podziału Indii. Doszło do krwawych starć między hindusami a muzułmanami. Doprowadził do ustania zamieszek w Biharze, następnie udał się do Bengalu. Przez pół roku, na przełomie 1946 i 1947, wędrując od wsi do wsi godził zwaśnionych ludzi. W III 1947 lord L.F. Mountbatten został wicekrólem i m.in. miał doprowadzić do usamodzielnienia się Indii. Mimo wysiłków Gandhiego i gotowości Wielkiej Brytanii do zachowania jedności kraju, stanowisko muzułmanów pozostało nieprzejednane. W kwietniu Kongres zaaprobował podział; prowadzona przez Gandhiego w Biharze i Bengalu agitacja przeciwko temu nie przyniosła rezultatu. 15 VIII 1947 przyznano niepodległość Indiom i osobno Pakistanowi. 31 VIII w Kalkucie wybuchły zamieszki na tle religijnym; Gandhi rozpoczął głodówkę, żądając zaniechania wzajemnego rozlewu krwi i raz jeszcze zwyciężył. Pokój w Kalkucie pozwolił mu na wyjazd do Pendżabu; 13 I 1948 w Delhi ponownie podjął głodówkę i wymógł na rządzie J. Nehru wypłatę Pakistanowi olbrzymiej rekompensaty w ramach podziału mienia. Szowiniści hinduscy uznali to za prowokację. 20 I dokonano pierwszej nieudanej próby zamachu na Gandhiego, następnej — skutecznej — dokonał 30 I członek ultraprawicowej organizacji hinduskiej Rasztrija Swajamsewak Sangh, N.V. Godse.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.